Με τη νέα κατάσταση που δημιουργήθηκε στον τόπο μας και που βιώνουμε καθημερινά, με την εξάπλωση, εδώ και μερικούς μήνες, της πανδημίας του κορωνοϊού, κάθε λίγο και λιγάκι διαβάζουμε σε διάφορα έντυπα ή ακούμε να γίνεται λόγος σε προγράμματα τηλεοπτικών σταθμών για γιατρούς και επιστήμονες παρεμφερών ειδικοτήτων, που αγωνίζονται με όλες τους τις δυνάμεις και που, ουσιαστικά, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης για την αντιμετώπιση αυτής της απίστευτης θεομηνίας. Ασφαλώς, σε όλους αυτούς τους λειτουργούς του Ιπποκράτη οφείλουμε απέραντη ευγνωμοσύνη και εκφράζουμε τα θερμά συγχαρητήριά μας.
Όμως, την ίδια στιγμή, θα πρέπει να υποδείξουμε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, η απόδοση του τίτλου των γιατρών γίνεται με λανθασμένο τρόπο. Ως εκ τούτου, το ΓΛΩΣΣΟΣΚΟΠΙΟ, πάντοτε στα πλαίσια των δυνατοτήτων του, θα προσπαθήσει να παράσχει χείρα βοηθείας, έτσι που τα σχετικά λάθη να περιοριστούν σε μεγάλο βαθμό ή, ακόμη, και να εκλείψουν εντελώς.
Εν πρώτοις, θα πρέπει να λεχθεί ότι ο τίτλος των γιατρών, που είναι «Δρ ή δρ,» δεν χρειάζεται την τελεία στο τέλος του, ήτοι δεν γράφουμε «Δρ. ή δρ.». Η τελεία στο τέλος μιας συντομογραφίας υποδεικνύει ότι, ύστερα από αυτήν, ακολουθούν και άλλα γράμματα, που ευκόλως εννοούνται και, ως εκ τούτου, παραλείπονται. Ακολουθούν σχετικά παραδείγματα συντομογραφιών.
δηλ.= δηλαδή
κυβ. =κυβικά
κ. = κύριος ή κυρία
λ. χ. = λόγου χάρη
βλ. = βλέπε
Όμως, στην περίπτωση που γράφεται το τελευταίο γράμμα μιας συντομογραφίας δεν σημειώνεται τελεία, για τον λόγο ότι δεν ακολουθούν άλλα γράμματα ύστερα από αυτήν. Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι αρκούντως κατατοπιστικά.
Δδα = δεσποινίδα
Κος = Κύριος
Κα = Κυρία
Κατά τον ίδιο τρόπο γράφουμε: Δρ = Δόκτωρ και δρ = δόκτωρ ( όχι Δρ., όχι δρ.), επειδή, ύστερα από το ρ, δεν ακολουθούν άλλα γράμματα. Στο σημείο αυτό, θα ήταν σκόπιμο να πούμε ότι εκτός από τον τύπο «ο δόκτωρ, του δόκτορος, τον δόκτορα», που είναι λογιότερος, υπάρχει και ο τύπος «ο δόκτορας, του δόκτορα, τον δόκτορα», που είναι πιο λαϊκός. Αυτός ο απλούστερος τύπος προέκυψε από την αιτιατική του λογιότερου τύπου (ο δόκτωρ, τον δόκτορα ), δηλαδή ακολούθησε την ίδια πορεία που ακολούθησαν τα τριτόκλιτα ονόματα της καθαρεύουσας για να καταστούν απλούστερα, όπως ο ρήτωρ, τον ρήτορα – ο ρήτορας, ο σωλήν, τον σωλήνα – ο σωλήνας, ο αγών, του αγώνα – ο αγώνας, ο γυψ, τον γύπα – ο γύπας.
Ένα άλλο σοβαρό λάθος που σχετίζεται με τον τρόπο εκφοράς και γραφής του τίτλου των γιατρών είναι αυτός να αφήνετα άκλιτος. Αντίθετα, το σωστό είναι να λέμε και να γράφουμε: α) Ο δρ, του δρος, τον δρα ή ο Δρ, του Δρος, τον Δρα, β) ο δόκτωρ, του δόκτορος, τον δόκτορα και ο δόκτορας, του δόκτορα, τον δόκτορα. Θα πρέπει, ακόμη, να πούμε ότι ο τίτλος «δρ ή δόκτωρ» αποδίδεται και στους κατόχους διδακτορικού διπλώματος, που χορηγήθηκε από πανεπιστημιακή σχολή. Για τον τίτλο αυτόν χρησιμοποιείται και το συνώνυμο «ο διδάκτορας».
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η λέξη «δόκτωρ» ετυμολογείται από το ρήμα deceo = διδάσκω και doctor= διδάσκαλος της λατινικής γλώσσας.
* Φιλόλογος
Όμως, την ίδια στιγμή, θα πρέπει να υποδείξουμε ότι, σε αρκετές περιπτώσεις, η απόδοση του τίτλου των γιατρών γίνεται με λανθασμένο τρόπο. Ως εκ τούτου, το ΓΛΩΣΣΟΣΚΟΠΙΟ, πάντοτε στα πλαίσια των δυνατοτήτων του, θα προσπαθήσει να παράσχει χείρα βοηθείας, έτσι που τα σχετικά λάθη να περιοριστούν σε μεγάλο βαθμό ή, ακόμη, και να εκλείψουν εντελώς.
Εν πρώτοις, θα πρέπει να λεχθεί ότι ο τίτλος των γιατρών, που είναι «Δρ ή δρ,» δεν χρειάζεται την τελεία στο τέλος του, ήτοι δεν γράφουμε «Δρ. ή δρ.». Η τελεία στο τέλος μιας συντομογραφίας υποδεικνύει ότι, ύστερα από αυτήν, ακολουθούν και άλλα γράμματα, που ευκόλως εννοούνται και, ως εκ τούτου, παραλείπονται. Ακολουθούν σχετικά παραδείγματα συντομογραφιών.
δηλ.= δηλαδή
κυβ. =κυβικά
κ. = κύριος ή κυρία
λ. χ. = λόγου χάρη
βλ. = βλέπε
Όμως, στην περίπτωση που γράφεται το τελευταίο γράμμα μιας συντομογραφίας δεν σημειώνεται τελεία, για τον λόγο ότι δεν ακολουθούν άλλα γράμματα ύστερα από αυτήν. Τα παραδείγματα που ακολουθούν είναι αρκούντως κατατοπιστικά.
Δδα = δεσποινίδα
Κος = Κύριος
Κα = Κυρία
Κατά τον ίδιο τρόπο γράφουμε: Δρ = Δόκτωρ και δρ = δόκτωρ ( όχι Δρ., όχι δρ.), επειδή, ύστερα από το ρ, δεν ακολουθούν άλλα γράμματα. Στο σημείο αυτό, θα ήταν σκόπιμο να πούμε ότι εκτός από τον τύπο «ο δόκτωρ, του δόκτορος, τον δόκτορα», που είναι λογιότερος, υπάρχει και ο τύπος «ο δόκτορας, του δόκτορα, τον δόκτορα», που είναι πιο λαϊκός. Αυτός ο απλούστερος τύπος προέκυψε από την αιτιατική του λογιότερου τύπου (ο δόκτωρ, τον δόκτορα ), δηλαδή ακολούθησε την ίδια πορεία που ακολούθησαν τα τριτόκλιτα ονόματα της καθαρεύουσας για να καταστούν απλούστερα, όπως ο ρήτωρ, τον ρήτορα – ο ρήτορας, ο σωλήν, τον σωλήνα – ο σωλήνας, ο αγών, του αγώνα – ο αγώνας, ο γυψ, τον γύπα – ο γύπας.
Ένα άλλο σοβαρό λάθος που σχετίζεται με τον τρόπο εκφοράς και γραφής του τίτλου των γιατρών είναι αυτός να αφήνετα άκλιτος. Αντίθετα, το σωστό είναι να λέμε και να γράφουμε: α) Ο δρ, του δρος, τον δρα ή ο Δρ, του Δρος, τον Δρα, β) ο δόκτωρ, του δόκτορος, τον δόκτορα και ο δόκτορας, του δόκτορα, τον δόκτορα. Θα πρέπει, ακόμη, να πούμε ότι ο τίτλος «δρ ή δόκτωρ» αποδίδεται και στους κατόχους διδακτορικού διπλώματος, που χορηγήθηκε από πανεπιστημιακή σχολή. Για τον τίτλο αυτόν χρησιμοποιείται και το συνώνυμο «ο διδάκτορας».
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η λέξη «δόκτωρ» ετυμολογείται από το ρήμα deceo = διδάσκω και doctor= διδάσκαλος της λατινικής γλώσσας.
* Φιλόλογος
