Στην τελευταία Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, εμφανίστηκε «έκτακτα» μια πρόταση μομφής, δηλαδή πρόταση να υποχρεωθεί σε παραίτηση ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ), περιλαμβανομένης της προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Για να υποβληθεί μια πρόταση μομφής απαιτείται το 10% τουλάχιστον των ευρωβουλευτών, δηλαδή 72 τουλάχιστον. Ως αιτιολόγηση για την πρόταση μομφής, καταγράφηκε το ζήτημα της αδιαφάνειας στην επικοινωνία της Προέδρου, με τον επικεφαλής της φαρμακευτικής εταιρείας Pfizer την περίοδο της πανδημίας. Για να εγκριθεί η πρόταση, απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων των ψηφισάντων ευρωβουλευτών.
Εκείνη η πρόταση μορφής, πρώτη μετά από πολλά χρόνια, απέτυχε αριθμητικά και ποιοτικά. Αριθμητικά, την πρόταση μομφής προσυπόγραψε αρχικά μόλις ο απαιτούμενος αριθμός των 72, αποτελούμενος από κυρίως ακροδεξιούς και …«αδέσποτους». Στην Ολομέλεια, 175 ευρωβουλευτές υπερψήφισαν την πρόταση μομφής κατά της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 360 ψήφισαν κατά, ενώ 18 απείχαν. Ο αριθμός των 360 ευρωβουλευτών που καταψήφισαν την πρόταση μομφής είναι περίπου όσοι και οι 370 που την είχαν εγκρίνει ως Πρόεδρος τον Νοέμβριο του 2024. Οι πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο πήραν διάφορες θέσεις π.χ. κάποιοι δεν έδωσαν το «παρών», τρεις ομάδες απείχαν, προφανώς ως αποδοκιμασία της Επιτροπής, χωρίς να ταυτιστούν με την ομάδα των ευρωβουλευτών που υπέβαλαν την πρόταση.
Το πλέον αξιοσημείωτο στην όλη υπόθεση είναι ότι η κ. Φον ντερ Λάιεν είχε διαπράξει ένα πολύ σοβαρό θεσμικό και πολιτικό ατόπημα που αφορά τη στάση της στο πλέον σημαντικό θέμα για την ΕΕ των τελευταίων δεκαετιών, την Ευρωάμυνα. Συγκεκριμένα, αγνόησε τη δήλωση να λάβει σοβαρά υπόψιν τη θέση του Ευρωκοινοβουλίου επί του θέματος. Κι ενώ το Ευρωκοινοβούλιο είχε υπερψηφίσει τις θέσεις του (π.χ. αποκλείοντας οποιοδήποτε ρόλο στην Τουρκία ενόσω κατέχει έδαφος της ΕΕ στην Κύπρο και απειλεί την ασφάλεια άλλων κρατών-μελών), η Επιτροπή επέλεξε διαδικασία που αφαίρεσε το δικαίωμα βέτο των κρατών-μελών ειδικά για τον Κανονισμό SAFE. Μπορεί εκ των υστέρων να δόθηκαν «εξηγήσεις» και πολιτικές δεσμεύσεις που να ικανοποίησαν τις κυβερνήσεις Κύπρου κι Ελλάδας, αλλά το ατόπημα παραμένει ως σκόπιμη υιοθέτηση διαδικασίας για παράκαμψη τόσο του θεσμικού ρόλου του Ευρωκοινοβουλίου όσο και του δικαιώματος βέτο των κρατών-μελών. Προσωπικά, είχα αρχίσει να προωθώ την ιδέα για πρόταση μομφής επί αυτού του σοβαρά θέματος όταν εμφανίστηκε η προηγούμενη πρόταση μομφής μειωμένης ποιότητας και σοβαρότητας…
Η ουσία γύρω από την Ευρωάμυνα δεν αφορά μόνο τη συμμετοχή ή μη της Τουρκίας στον Κανονισμό SAFE, αλλά ότι η Επιτροπή μεθόδευσε και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προχώρησε στην Ευρωάμυνα με την συναίνεση των κρατών-μελών, χωρίς να καθοριστεί ο πολιτικός προσανατολισμός για το τι θα προασπιστούμε ως ΕΕ π.χ. τα εξωτερικά μας σύνορα, τις αξίες μας; Αυτό το σκόπιμο «κενό» εξυπηρετεί τη γραμμή της Φον ντερ Λάιεν, αλλά έχει καθοριστική σημασία, ιδιαίτερα έναντι του τουρκικού επεκτατισμού και έπρεπε να αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για Κύπρο κι Ελλάδα. Για αυτό, η όλη πρωτοβουλία μου για μια νέα πρόταση μομφής θα επανέλθει στο προσκήνιο.
* Ευρωβουλευτής, ΔΗΚΟ – S&D
(costas.mavrides@europarl.europa.eu)
