Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης πιστεύει στις προοπτικές εμπορικής αξιοποίησης του αερίου των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που έχουν εντοπιστεί εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση και τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται στην ενεργειακή αγορά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επιθυμία της ΕΕ να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία. Παραδέχεται πώς όντως υπήρξε καθυστέρηση στην εμπορική αξιοποίηση του φυσικού αερίου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι πεπεισμένος ότι η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αξιοποιήσει τα σημερινά δεδομένα και να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, συμβάλλοντας στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Απαντά και στις ανησυχίες για τις αντιδράσεις της Τουρκίας, δηλώνοντας πώς δεν θεωρεί ότι αποτελεί κώλυμα στις περιοχές που έχουν αδειοδοτηθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία. Τονίζει επίσης πώς η μελέτη για τον αγωγό EastMed βρίσκεται σε εξέλιξη, εξετάζοντας παράλληλα και τη δυνατότητα μεταφοράς υδρογόνου η οποία πιθανόν να ενισχύσει την βιωσιμότητα του έργου.
– Να πάμε και στα ενεργειακά κύριε Πρόεδρε, ξεκίνησε και αυτό το ζήτημα με αισιόδοξη προοπτική, αλλά δεν βλέπουμε να προχωρεί πέραν από ανακοινώσεις.
– Το πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, ουδέποτε διαφοροποιήθηκε. Αφού καθορίστηκε ποια είναι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, το πρώτιστο που έπρεπε να γίνει ήταν η αδειοδότηση εταιρειών για τη διεξαγωγή ερευνών. Επιλέγηκαν, μέσα από τις διαδικασίες που προβλέπει ο σχετικός Νόμος, εταιρείες κολοσσοί στα ενεργειακά με εμπλοκή χωρών με επιρροή, γιατί γνωρίζαμε τις τουρκικές προθέσεις. Έτσι αδειοδοτήθηκαν η ΕΝΙ και TOTAL, ευρωπαϊκές εταιρείες από την Ιταλία και τη Γαλλία, ενεργοποιήθηκε η ExxonMobil με την Qatar Petroleum οι οποίες είναι μια αμερικανική και η άλλη καταρινών συμφερόντων, γνωρίζοντας τις σχέσεις Κατάρ-Τουρκίας, καθώς και η Chevron στο Τεμάχιο 12. Όμως άλλοι παράγοντες όπως οι χαμηλές τιμές φυσικού αερίου που υπήρχαν, κατά την πανδημία και προ της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, οδήγησαν αναπόφευκτα σε κάποιες καθυστερήσεις στο γεωτρητικό πρόγραμμα, το οποίο όχι μόνο ξανάρχισε το 2021, αλλά έκτοτε έγιναν 3 γεωτρήσεις, 2 ανακαλύψεις, σειρά από σεισμικές μελέτες, ενώ προγραμματίζεται και επιπρόσθετη γεώτρηση στο Τεμάχιο 12 κατά το πρώτο μισό του 2023. Παράλληλα, αναβαθμίστηκε το ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την επιθυμία της Ευρώπης να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία και είναι κάτι στο οποίο επενδύουμε συνέχεια μέσα και από τις σχέσεις μας με τις άλλες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Όντως κάποια καθυστέρηση σημειώθηκε στην αξιοποίηση του κοιτάσματος Αφροδίτη, λόγω συνεχούς εναλλαγής μετόχων οι οποίοι ήθελαν να επαναξιολογήσουν τα δεδομένα, μια καθόλα συνήθης πρακτική για τις εταιρείες του μεγέθους αυτού. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος στην επίλυση της επουσιώδους διαφοράς για το μέρος του κοιτάσματος που εμπίπτει στην ισραηλινή ΑΟΖ, όπου όλες οι βασικές πτυχές της διευθέτησης έχουν συμφωνηθεί επί της αρχής. Προχωρήσαμε επίσης σε συμφωνίες μεταφοράς φυσικού αερίου στα αιγυπτιακά τερματικά, συζήτηση η οποία έχει προχωρήσει στις λεπτομέρειες μεταξύ των αρμόδιων υπουργείων και φορέων της Κύπρου και της Αιγύπτου.
– Άρα δεν ισχύει εκείνο που είχε πολλές φορές λεχθεί στο παρελθόν ότι χωρίς λύση του Κυπριακού και χωρίς να δεχθεί η Τουρκία δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσει η Κύπρος σε εξόρυξη δικού της φυσικού αερίου;
– Δεν θεωρώ ότι η Τουρκία αποτελεί κώλυμα για αξιοποίηση των υδρογονανθρακικών μας πόρων στις περιοχές που έχουμε αδειοδοτήσει και έγιναν έρευνες και έχουμε βρει ποσότητες φυσικού αερίου. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα συνεχίσει να ασκεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα και όπου κρίνει ότι τεχνικά και οικονομικά επιτυγχάνεται η βέλτιστη αξιοποίηση του φυσικού μας αερίου θα προχωρήσει, σε συνεργασία με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ μας, στην εξόρυξη και πώληση του φυσικού της αερίου.
– Έχουμε εγκαταλείψει εντελώς τον αγωγό EastMed;
– Όχι βρίσκεται υπό μελέτη ο αγωγός, και μάλιστα η μελέτη γίνεται με χρηματοδότηση του κόστους από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου πέραν από την αρχική πρόταση, εξετάζεται επιπρόσθετα και η δυνατότητα μεταφοράς υδρογόνου, η οποία πιθανόν να ενισχύσει τη βιωσιμότητα του έργου.
– Η εξεύρεση του νέου κοιτάσματος που ανακοινώθηκε πρόσφατα τι σημαίνει;
– Λόγω του ότι η ανακάλυψη «Zeus-1» βρίσκεται πολύ κοντά με τις άλλες ανακαλύψεις στο Τεμάχιο 6, ήτοι «Cronos-1» και «Calypso-1» δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω κοινών υποδομών οι ανακαλύψεις αυτές. Διότι αν αναλογιστούμε ότι τα μέχρι σήμερα ευρήματα επιτρέπουν την εκμετάλλευση, τότε αν προστεθούν και άλλα αποθέματα, τότε μέσω συνεργειών για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους η προοπτική εκμετάλλευσης αυτόματα αυξάνεται.. Οι εταιρείες, λόγω ακριβώς των ενθαρρυντικών αποτελεσμάτων προχωρούν τάχιστα με διαδικασίες αξιολόγησης και ανάλυσης των δεδομένων ούτως ώστε να εκπονήσουν το συντομότερο ένα ολοκληρωμένο πλάνο ανάπτυξης το οποίο περιλαμβάνει ενδεχόμενες συνέργειες με άλλα κοιτάσματα στην ΑΟΖ της Κύπρου ή των γειτονικών χωρών. Θέλω να ελπίζω ότι τα επόμενα 2-3 χρόνια θα είναι καθοριστικά για να μετατρέψουμε την Κύπρο σε έναν παίχτη στον τομέα της ενέργειας.
Μέχρι το 2050 το φυσικό αέριο
θα είναι μεταβατικό καύσιμο
– Θεωρείτε ότι αυτό είναι εφικτό, με βάση και τη νέα πολιτική της ΕΕ για στροφή προς ΑΠΕ;
– Φρονώ πως μέχρι να δημιουργηθούν οι συνθήκες ικανοποίησης της ΕΕ με εναλλακτικές πηγές ενέργειας ή με υδρογόνο, θα υπάρχει επαρκέστατος χρόνος, δηλαδή τις επόμενες δυο-τρεις δεκαετίες, και η ανάγκη για φυσικό αέριο θα είναι εκ των ων ουκ άνευ. Άλλωστε και η Επίτροπος Ενέργειας της Ευρωπαικής Ένωσης, σε πολλές δημόσιες τοποθετήσεις της αλλά και κατά τη διάρκεια συναντήσεων που είχαμε μαζί της για το συγκεκριμένο θέμα, επιβεβαίωσε τον ρόλο του φυσικού αερίου ως μεταβατικό καύσιμο στην πράσινη μετάβαση και σε κάθε περίπτωση μέχρι το 2050.
Όσον αφορά τις εναλλακτικές πηγές, ο Eurasia Interconnector για την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου, και μέσω Ελλάδας με την Ευρώπη, είναι ένα μεγαλεπήβολο έργο που χρηματοδοτείται μέσω ΕΕ με 658 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρώπη και ακόμα 100 εκατομμύρια από το Εθνικό Σχέδιο “Κύπρος το Αύριο”, που δημιουργεί προοπτικές περαιτέρω διασύνδεσης με την Σαουδική Αραβία τόσο για την παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ όσο και βεβαίως υδρογόνου. Ένα έργο μέσω του οποίου θα αρθεί η ενεργειακή απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας ενώ δημιουργούνται μεγάλες προοπτικές για εκμετάλλευση των δυνατοτήτων για παραγωγή και διοχέτευση πράσινης ενέργειας από την περιοχή μας προς την ΕΕ. Παράλληλα, μέσα από το Εθνικό Σχέδιο “Κύπρος το Αύριο” και άλλα ευρωπαϊκά κονδύλια, χρηματοδοτούνται έργα για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ΑΠΕ και την αναβάθμιση του ηλεκτρικού δικτύου.
>>ΣΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ Ο Πρόεδρος μιλά για τους τρεις προεδρικούς υποψηφίους και τους συνεργάτες που τον πίκραναν. Ποιό είναι το mea culpa του προς τους πολίτες. Με τι θα ασχοληθεί όταν αποχωρήσει από την προεδρία.
Ανδρούλα Ταραμουντά, Ανδρέας Πιμπίσιης, Φρίξος Δαλίτης
