«Είναι συνταρακτική η ιστορία πίσω από κάθε πρόσφυγα. Η απώλεια που έχουν βιώσει. Ο κίνδυνος για τη ζωή τους. Είναι άνθρωποι που φεύγουν από το σπίτι τους και δεν γνωρίζουν αν θα επιστρέψουν ξανά. Εγκαταλείπουν τον τόπο τους, δίχως να ξέρουν αν θα βρουν ασφάλεια, με την ελπίδα ότι θα μπορέσουν να αρχίσουν ένα νέο κεφαλαίο», σημείωσε στον «Φ» η λειτουργός ενημέρωσης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για του Πρόσφυγες (UNHCR) στην Κύπρο, Αιμιλία Στροβολίδου. Σήμερα, όπως διευκρίνισε έχει δοθεί καθεστώς προστασίας σε 12.410 ανθρώπους και εκκρεμούν ακόμη 20.000 αιτήσεις ασύλου. Έτσι γίνονται δράσεις για «να γνωρίσει ο μέσος Κύπριος την ανθρώπινη πλευρά του πρόσφυγα. Να μάθει ποιος είναι, από πού έφτασε, τι είναι αυτό που αναζητά. Να πάψει να είναι μόνο ένας αριθμός». Με αυτόν το σκοπό, η Ύπατη Αρμοστεία πρόσφατα δημιούργησε βίντεο γνωριμίας με θέμα τις ζωές των προσφύγων στην Κύπρο.
«Θεωρούμε ότι αυτή η ανθρώπινη προσέγγιση είναι το αντίδοτο στην πολιτική διάσταση που λαμβάνει το ζήτημα της προσφυγιάς. Την ίδια στιγμή, προωθεί την αποδοχή και ενισχύει τις προσπάθειες ένταξης, ώστε να μπορέσουν οι πρόσφυγες να ανθίσουν στην κοινωνία υποδοχής και να προσφέρουν πίσω σε αυτή», σημείωσε η κ. Στροβολίδου και πρόσθεσε ότι υπάρχει παραπληροφόρηση, πολλά στερεότυπα, προκαταλήψεις, αύξηση της ξενοφοβίας και του ρατσισμού. «Στην Κύπρο, η δημόσια συζήτηση εξαντλείται στους αριθμούς των προσφύγων και στην τυχόν αδυναμία της χωράς να ανταπεξέλθει. Άλλοτε γίνεται προσπάθεια ταύτισης των προσφύγων με το έγκλημα. Υπάρχει και η παραπληροφόρηση που επηρεάζει τις γενικές αντιλήψεις. Δεν πρέπει να ταυτίζεται μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων με το έγκλημα και την παραβατικότητα».
Όπως σημειώνει, σήμερα φιλοξενούνται στην Κύπρο 12.410 με καθεστώς προστασίας, ενώ εκκρεμούν οι αιτήσεις ασύλου για ακόμη 20.000 ανθρώπους. «Κουβαλούν την απώλεια του σπιτιού τους, των αγαπημένων τους, της ζωής τους όπως την ήξεραν, του τόπου τους. Είναι ιστορίες πολύ τραυματικές, που έχουν μεταξύ τους πολλά κοινά», ανέφερε και πρόσθεσε ότι στη χώρα υποδοχής «αρχίζει ένας καινούριος κύκλος προκλήσεων και πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με τη μισαλλοδοξία και με άσχημες συνθήκες. Είναι αξιοθαύμαστο ότι δεν χάνουν το κουράγιο τους. Ότι συνεχίζουν με αποφασιστικότητα να ελπίζουν και να προσπαθούν».
Ο φόβος για το διαφορετικό είναι εκεί, υπογράμμισε. «Αν δεν προσπαθήσεις να τον αντιμετωπίσεις και να γνωρίσεις τον άνθρωπο που μέχρι τότε βλέπεις με καχυποψία, τότε ο φόβος θα ενισχύεται. Και συνήθως βασίζεται στις εντυπώσεις και στην προκατάληψη». Εξάλλου, είπε, όλοι οι πρόσφυγες «θέλουν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, όμως, κάτι τέτοιο δεν είναι συνήθως εφικτό, αφού στις χώρες τους σημειώνονται παρατεταμένες συρράξεις, εμφύλιοι πόλεμοι και επιθέσεις εξτρεμιστικών οργανώσεων που τους εμποδίζουν να γυρίσουν πίσω. Αυτό σημαίνει ότι οι χώρες υποδοχείς πρέπει να κάνουν περισσότερα, συμπεριλαμβανομένης και της ένταξης. Χωρίς κάτι τέτοιο να σημαίνει ότι οι πρόσφυγες θα γίνουν βάρος. Αντιθέτως, ότι θα προσφέρουν ως ένα παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας». Στην Κύπρο, σημείωσε, θα γίνουν πολλά περισσότερα σχετικά με την ένταξη και την ενίσχυση των προσφύγων. «Μέσα από προγράμματα ένταξης, επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης, εκπαίδευσης, πρόσβασης σε υπηρεσίες. Υπάρχει στόχευση για τη δημιουργία μιας νέας πολιτικής ένταξης, μέχρι το τέλος του 2020», ανέφερε.
Έφτιαξαν μάσκες για την πανδημία
«Είμαι πολύ χαρούμενος που δημιουργώ μάσκες για τους ανθρώπους της Κύπρου», σημείωσε ένα από τα ασυνόδευτα παιδιά – αιτητές ασύλου που συμμετέχει σε πρόγραμμα ανάπτυξης δεξιοτήτων που λειτουργεί από την Ύπατη Αρμοστεία σε συνεργασία με το Πρόγραμμα Εργοθεραπείας του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου. Όπως αναφέρει η οργάνωση, πρόκειται ανήλικους που για διαφορετικούς λόγους, όπως ο πόλεμος και οι διώξεις, έχουν καταλήξει σε δομές φιλοξενίας. Τα παιδιά αυτά, μόλις ενηλικιωθούν θα πρέπει να φύγουν από τα καταφύγια και να ζήσουν αυτόνομα ως νεαροί ενήλικες, χωρίς ωστόσο (στην πλειοψηφία τους) να έχουν μάθει τη γλώσσα, να έχουν αποκτήσει δεξιότητες, να έχουν επαγγελματική κατάρτιση που θα τα στηρίξει στο καινούργιο ξεκίνημα. Υπό αυτά τα δεδομένα, δημιουργήθηκε πρόγραμμα όπου ασυνόδευτα παιδιά ράβουν μάσκες προστασίας από την πανδημία. Έτσι, μέσω του προγράμματος, έχουν μια ευκαιρία για ομαλότερη μετάβαση στην ενήλικη ζωή, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν στην κοινωνία υποδοχής μέσω της εθελοντικής τους εργασίας. Οι μάσκες διανέμονται σε πρόσφυγες, σε ηλικιωμένους καθώς και άλλες ευάλωτες ομάδες στην Κύπρο, σε συνεργασία με τοπικές Αρχές και οργανισμούς.
Προσπαθούν να γίνουν κομμάτι του τόπου
«Μαγειρεύω ένα κλασικό αφρικανικό πιάτο από το Καμερούν. Λέγεται ndole. Το φτιάχνω γιατί στο τόπο από τον οποίο προέρχομαι, είναι παραδοσιακό. Μια γυναίκα συνηθίζει να το σερβίρει όταν θέλει να καλοπιάσει τον σύζυγο της. Θα ήμουν χαρούμενη αν μπορούσαν να έχω ένα αφρικανικό εστιατόριο στην Κύπρο», σημείωσε σε βίντεο γνωριμίας μια γυναίκα που αναζητά διεθνή προστασία στην Κύπρο, με μια δεύτερη να σημειώνει: «Πριν από έξι χρόνια άφησα πίσω μου την οικογένεια μου. Όταν ήρθα στην Κύπρο βρήκα μια άλλη». Όπως αναφέρεται από την Ύπατη Αρμοστεία και την οργάνωση Caritas Κύπρου, πρόκειται για γυναίκες που έχουν δραπετεύσει από θανάσιμους κίνδυνους και διώξεις. Είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, μόνες, ορισμένες μονογονιοί, χωρίς την υποστήριξη της οικογένειάς τους. Βοηθούν και υποστηρίζουν η μια την άλλη, δημιουργώντας μια αίσθηση σπιτικής ζεστασιάς. Το μέλλον τους είναι άγνωστο.
Σε μια άλλη περίπτωση ανοίγει το σπίτι της Marcella, η οποία κατάγεται από Ιράκ και την Αίγυπτο και ζει στην Κύπρο τα τελευταία πέντε χρόνια ως αναγνωρισμένη πρόσφυγας. «Χρειάζεται να περάσεις και από δυσκολίες», σημείωσε ο μεγάλος γιος της, με τον μικρό, που δεν ξεπερνά τα δέκα χρόνια, να προσθέτει: «Πρέπει να σεβόμαστε τους άλλους και να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους». Η Marcella, εργάζονταν ως μηχανικός και υπήρξε διευθύντρια εταιρείας ΜΜΕ, που δημιούργησε η ίδια. Σήμερα, δουλεύει σε ανθοπωλείο.
«Υπάρχουν άπειρες αναμνήσεις σε αυτό το σπίτι, τις οποίες δεν θα ήθελα να ξεχάσω. Πέρασα ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής μου εδώ», σημείωσε σε άπταιστα ελληνικά η Rama Al Habrat, εθελόντρια στο πρόγραμμα Learning Refuge στην Πάφο που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Caritas Πάφου. Στο εν λόγω πρόγραμμα, οι εθελοντές συλλέγουν και διανέμουν φαγητό και άλλα είδη πρώτης ανάγκης, προκειμένου να βοηθήσουν οικογένειες, ανεξαρτήτως καταγωγής.
