Οι τιμές των ακινήτων στο κέντρο της Λευκωσίας δεν πλησιάζονται, αν ληφθεί υπόψιν πως στην Στασικράτους τα διαμερίσματα πωλούνται προς €5.500 το τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.) σε σχέση με €3.200τ.μ. που πωλούνται από τη Δασούπολη προς το κέντρο. Παρ’ όλα αυτά, το τελευταίο διάστημα φαίνεται πως οι πωλήσεις ακινήτων είναι αυξημένες.
Οι σχετικές αναφορές έγιναν από τον εμπειρογνώμονα κ. Παύλο Λοΐζου, ο οποίος ανέπτυξε τις θέσεις του στο εργαστήρι του ΕΤΕΚ για τη λεωφόρο Μακαρίου, αφού προχώρησε σε αξιολόγηση των χρήσεων, των κενών κτηρίων και της εμπορικότητας της περιοχής.
Όσον αφορά την αγορά ακινήτων ανέφερε, πως ο όγκος συναλλαγών τα τελευταία πέντε χρόνια ανέρχεται στα 27 δισ. παγκυπρίως, ενώ μόνο την περσινή χρονιά οι συναλλαγές κυμάνθηκαν στα €5,6 δισ.
Στα όρια του Δήμου Λευκωσίας οι πωλήσεις κυμάνθηκαν στο 1,13 δισ. Και από αυτά οι πωλήσεις στην υπο-περιοχή της Μακαρίου ήταν €113 εκατ. Όπως εξήγησε, ο αριθμός αυτός (€113 εκατ.) μπορεί να μην αποδίδει την πραγματικότητα, καθ’ ότι αφορά μόνο τις πωλήσεις που δηλώνονται στο Κτηματολόγιο, οπόταν δεν περιλαμβάνονται οι πωλήσεις ακινήτων τα οποία ανήκουν σε εταιρείες οι οποίες πωλούνται «πακέτο» με τα ακίνητα τους.
Ο κ. Λοΐζου ανέφερε, επίσης, πως τα €113 εκατ. που αφορούν την πώληση ακινήτων στη Μακαρίου και πέριξ αυτής, μεταφράζονται στο 8% ως προς τον αριθμό συναλλαγών στον Δήμο Λευκωσίας. «Άρα», είπε, «έχουμε μικρό όγκο συναλλαγών υψηλής αξίας ακινήτων να αλλάζουν χέρια».
Ενδιαφέρον παρουσιάζει όχι μόνο η αξία των ακινήτων που πουλήθηκαν, αλλά και ο αριθμός τους. Συγκεκριμένα, τα τελευταία πέντε χρόνια πουλήθηκαν παγκυπρίως 123.741 ακίνητα, εκ των οποίων 35.486 στην επαρχία Λευκωσίας. Πέρυσι σε ολόκληρο τον (ενοποιημένο) Δήμο Λευκωσίας πουλήθηκαν 4.451 ακίνητα, ενώ στην υπο-περιοχή της Μακαρίου πουλήθηκαν 363 ακίνητα. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο κ. Λοΐζου, αν και οι πωλήσεις στην υπο-περιοχή της Μακαρίου αντιπροσωπεύουν το 8% των συναλλαγών, αυτές αντιστοιχούν στο 10% της αξίας των ακινήτων που πουλήθηκαν.
Ο κ. Λοΐζου εξέφρασε, επίσης, τη θέση, πως η πόλη της Λευκωσίας είναι μπλοκαρισμένη, υποδεικνύοντας πως ένα στα τρία κτήρια ή και οικόπεδα είναι ανενεργά. Πρόσθεσε δε, πως κατά τη διάρκεια περιοδείας του διαπίστωσε ότι 30% των αναξιοποίητων κτηρίων είναι κενά, 20% αποτελούν χώρους στάθμευσης, ενώ 30% των κτηρίων είναι παλιά ή κλειστά ισόγεια. Είπε, επίσης, πως αρκετά ακίνητα ανήκουν σε επενδυτές και σε οικογένειες που δεν τα χρησιμοποιούν. Σημειώνεται, πως ο δήμαρχος Λευκωσίας, Χαράλαμπος Προύντζος, είχε αναφέρει πως πολλά από τα ακίνητα μεγάλης αξίας στο κέντρο της Λευκωσίας ανήκουν σε 15 οικογένειες.
Τι θέλουμε να λύσουμε με το άνοιγμα της λεωφόρου Μακαρίου
Ως προς το τι μπορεί να προσφέρει το άνοιγμα της Μακαρίου για όλα τα οχήματα, ο κ. Λοΐζου ανέφερε τα ακόλουθα:
>> Περισσότερη ορατότητα (από διερχομένους) για καταστήματα.
>> Καλύτερη προσβασιμότητα για ηλικιωμένους, επαγγελματίες (παραδόσεις εμπορευμάτων κ.ο.κ.).
>> Αύξηση διέλευσης (footfall) σε συγκεκριμένα σημεία.
Ως προς το τι δεν μπορεί να λύσει η πρόσβαση όλων των οχημάτων, σημείωσε:
>> Δεν δημιουργεί νέες χρήσεις π.χ. για ενοικιαστές.
>> Δεν φέρνει κατοίκους: Χωρίς πληθυσμό, δεν υπάρχει σταθερή ζήτηση.
>> Δεν κινητοποιεί παθητικούς ιδιοκτήτες υπό την έννοια ότι δεν τους ασκείται κάποιας μορφής φορολογική πίεση, ενώ μπορεί να μην έχουν καμία οικονομική ανάγκη για να αξιοποιήσουν τα ακίνητά τους.
Όπως είπε, εντός των επόμενων 12 μηνών θα μπορούσε να δρομολογηθεί συντονισμός των εμπλεκομένων φορέων, να καταρτιστεί/ προωθηθεί:
1. Δημόσιο Μητρώο Ανενεργών Ακινήτων.
2. Ενεργοποίηση 2–3 δημόσιων ή δημοτικών ιδιοκτησιών.
3. Καμπάνια για κληρονόμους με σκοπό να τους εξηγηθούν τα πλεονεκτήματα και τα κίνητρα αξιοποίησης των ακινήτων τους ή και ενοποίησης τους με άλλα για σκοπούς ανάπτυξης.
Ενέργειες που θα μπορούσαν να γίνουν μεσοπρόθεσμα (1–3 χρόνια):
Α. Απλοποιημένα πρότυπα για ανακαινίσεις/co-living.
Β. Μηχανισμός για leasing ή ΣΔΙΤ (Σύμπραξη Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα).
Γ. Κλιμακωτός φόρος αδράνειας
Δ. Νομικά εργαλεία για επίλυση προβλημάτων που προκύπτουν από συνιδιοκτησίες.
Πάντως, ο κ. Λοΐζου σχολιάζοντας σχετικές αναφορές για την αναγκαιότητα εισόδου όλων των οχημάτων στη λεωφόρο Μακαρίου ώστε να βελτιωθεί η εμπορικότητα κ.τ.λ., παρατήρησε, πως το κέντρο της πόλης άρχισε ήδη να αλλάζει και εκτίμησε πως είναι ζήτημα χρόνου να προσελκυσθούν νέοι χρήστες, χωρίς να σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι μιλάμε μόνο για νέες οικογένειες.
Εξέφρασε, επίσης, τη θέση, πως η πρόσβαση οχημάτων στη Μακαρίου θα επιτρέψει μεν σε κόσμο να εισέρχεται αλλά δεν θα αλλάξει και τις χρήσεις, ούτε και τον τρόπο που αγοράζουμε (ως καταναλωτές), ενώ δεν ενεργοποιεί τους παθητικούς ιδιοκτήτες, δηλαδή αυτούς που διαθέτουν ακίνητα τα οποία δεν αξιοποιούνται. Άρα, το ερώτημα είναι τι επιδιώκουμε να κάνουμε με τα προτεινόμενα μέτρα, είπε.
Ανάμεσα σε άλλα, ο κ. Λοΐζου, ανέφερε και τα ακόλουθα: «Ναι, το άνοιγμα της Μακαρίου θα βοηθήσει κάποια από τα καταστήματα, αλλά την ίδια ώρα πρέπει να διερωτηθούμε τι θέλουμε και ποιο πρόβλημα θέλουμε να λύσουμε. Αν το πρόβλημα που θέλουμε να λύσουμε είναι τα καταστήματα, η είσοδος όλων των οχημάτων δεν θα το λύσει. Θέλουμε να αυξήσουμε τους κατοίκους; Αυτό άρχισε να προχωρά. Θέλουμε ανάπλαση της περιοχής; Αυτή έγινε. Αν προσελκυστεί κόσμος, αν λειτουργήσουν όλα όπως επιθυμούμε, αυτό που πρέπει να απασχολήσει είναι το πώς θα εξυπηρετούνται αυτοί οι άνθρωποι (κάτοικοι και οι υπάλληλοι). Αν θα βρίσκουν φαρμακείο, υπεραγορά και γενικά αν θα υπάρχουν όλες οι χρήσεις οι οποίες θα διευκολύνουν την παραμονή τους στην πόλη. Τα επόμενα 1-2 χρόνια όσοι μένουν στην πόλη θα έχουν απαιτήσεις για υπηρεσίες οι οποίες σήμερα δεν υπάρχουν».
Ανέφερε, επίσης, πως πρέπει να προβληματίσει και το θέμα των χώρων στάθμευσης σε περίπτωση κατά την οποία ανοίξει η Μακαρίου για οχήματα, υπό την έννοια ότι κάποιοι από αυτούς δεν θα υπάρχουν επειδή σε κάποιο στάδιο θα αναπτυχθούν.
Τέλος, ανέφερε ότι κατά την περιοδεία του μέτρησε 106 κενές ιδιοκτησίες και πρόσθεσε, πως κάποιες παλιές οικοδομές θα κατεδαφιστούν (κάτι το οποίο άρχισε να παρατηρείται) και στη θέση τους θα εμφανιστούν νέες αναπτύξεις διαφοροποιώντας τη σημερινή εικόνα.
