Δεν τους δέχονται οι γιατροί. Άτομα με αναπηρίες των οποίων τα προβλήματα εμποδίζουν τη φυσιολογική σωματική τους ανάπτυξη κινδυνεύουν. Οι γιατροί ενηλίκων τους θεωρούν παιδιά και δεν αναλαμβάνουν την παρακολούθηση τους και στο Μακάρειο Νοσοκομείο τους θεωρούν ενήλικες και δεν μπορούν να τους δεχθούν.
Την ίδια ώρα, όσα άτομα με νοητική αναπηρία, ψυχικές διαταραχές ή αυτισμό φιλοξενούνται σε κρατικές δομές, «δεν έχουν δόντια». «Τους τα βγάζουν αντί να προσπαθήσουν να τα σώσουν», καταγγέλλει η πρόεδρος της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων, Θέμιδα Ανθοπούλου, κάνοντας λόγο για «μεσαιωνικές πρακτικές».
Κτηριολογικά προβλήματα, υποστελέχωση, ελλιπής εκπαίδευση. «Έχουμε άτομο που βρίσκεται σε παρατεταμένη νοσηλεία επειδή έχει ουροκαθετήρα, ο νοσηλευτής της κοινοτικής νοσηλευτικής δεν έχει τη δυνατότητα να το επισκέπτεται όσο συχνά πρέπει για την απαραίτητη αλλαγή και παρουσίασε σοβαρή ουρολοίμωξη», ανέφερε στον «Φ» η κ. Ανθοπούλου.
«Πραγματικά και παρ’ ότι αναγνωρίζουμε και όλες τις προσπάθειες και τον αγώνα των λειτουργών και των φροντιστών που στελεχώνουν τα σπίτια υποστηρικτικής διαβίωσης, νιώθουμε ότι τα πράγματα δεν λειτουργούν σωστά. Έρχονται κοντά μας πληροφορίες και γινόμαστε και εμείς μάρτυρες με επισκέψεις μας στα σπίτια που λειτουργούν υπό τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας που δεν μας τιμούν καθόλου ως κράτος αλλά και ως κοινωνία», είπε η κ. Ανθοπούλου.
«Έχω πάει σε τέσσερις οικίες. Μιλώ για τις συνθήκες, δεν μιλώ για τους λειτουργούς. Συνεχίζουμε να κρύβουμε τους ανθρώπους αυτούς. Οι πλείστοι δεν έχουν δόντια. Υπάρχει άτομο που λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει, κοιμάται στο πάτωμα. Και δεν κάναμε τίποτα για να σταματήσει να συμβαίνει αυτό».
Για την αντιμετώπιση των οδοντιατρικών προβλημάτων αυτών των ανθρώπων «χρειάζονται λόγω των προβλημάτων τους αναισθησία για να παρασχεθούν οδοντιατρικές υπηρεσίες, αλλά όλα τα περιστατικά αντιμετωπίζονται στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας με αποτέλεσμα ταλαιπωρία και αναπόφευκτα μεγάλη αναμονή εκτός όσων έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποταθούν στον ιδιωτικό τομέα».
Παράλληλα, «περιήλθε εις γνώση μας πως η σύνηθης πρακτική στις περιπτώσεις χαλασμένων δοντιών είναι αντί της απονεύρωσης/ σφραγίσματος/ εφυτεύματος να γίνει εξαγωγή των δοντιών με αποτέλεσμα δεκάδες άνθρωποι με ανάλογες αναπηρίες να μένουν χωρίς δόντια με ότι αυτό συνεπάγεται, πέραν από τη δραματική περαιτέρω έκπτωση της ποιότητας ζωής τους. Αν υπάρχει πρωτόκολλο οφείλει να αναδιαμορφωθεί, να αλλάξει η κυριολεκτικά μεσαιωνική πρακτική της εξαγωγής δοντιών».
Πέραν αυτών, υπάρχει «έλλειψη πρωτοκόλλων για τη μετάβαση από την παιδιατρική στη νοσηλευτική φροντίδα ενηλίκων με σοβαρές επιπτώσεις για άτομα με πολύπλοκες αναπηρίες. Για παράδειγμα, για τα παιδιά με πυρηνική μυιοπάθεια που ο σωματότυπος και το βάρος τους δεν συμβαδίζει με τη βιολογική τους ηλικία. Τα ισχύοντα πρωτόκολλα των δημοσίων και ιδιωτικών νοσηλευτηρίων της χώρας μας δεν έχουν ειδική πρόνοια για τις υπό αναφορά περιπτώσεις. Αποτέλεσμα είναι οι γιατροί ενηλίκων να μην αναλαμβάνουν τα άτομα αυτά, καθ’ ότι θεωρούν πως παρ’ ότι είναι ενήλικα, ιατρικά πρέπει να αντιμετωπίζονται ως παιδιά, ενώ την ίδια στιγμή τους απαγορεύεται η εισαγωγή για νοσηλεία στο Μακάρειο Νοσοκομείο με την αιτιολογία ότι έχουν ενηλικιωθεί».
Μεγάλα κτηριολογικά προβλήματα
«Έχουμε επισκεφθεί και έχουμε δει σπίτια που λειτουργούν υπό τις ΥΚΕ. Δεν είναι μια ή δύο οι περιπτώσεις στις οποίες οι εγκαταστάσεις είναι ακατάλληλες και χρειάζονται επιδιορθώσεις. Από τις ΥΚΕ παρουσιάζουν το πρόβλημα ότι είναι μεμονωμένο. Δεν είναι. Αν δεν αναγνωρίσουμε όλα αυτά τα προβλήματα, είτε αφορούν τα σπίτια ως οικοδομές, είτε τα ίδια τα άτομα με αναπηρίες και τον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετωπίζουμε δεν θα βρούμε ποτέ λύσεις. Κυριολεκτικά κάποιες φορές νιώθουμε ότι προσπαθούμε να ρίξουμε και να κρύψουμε κάτω από το χαλί τους ίδιους αυτούς τους ανθρώπους».
«Δεν γίνεται να παρουσιάζουμε ο καθένας τη δική του εικόνα»
Οι λύσεις, είπε καταλήγοντας η κ. Ανθοπούλου, «θα βρεθούν όταν όλοι μαζί περιλαμβανομένου του υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, των ΥΚΕ, του υπουργείου Υγείας και όλων εμάς των αρμοδίων φορέων κάτσουμε και συζητήσουμε. Αναγνωρίσουμε τα προβλήματα, παραδεχθούμε ότι υπάρχουν και αναζητήσουμε λύσεις. Μόνο έτσι θα λυθούν. Όταν εμείς περιγράφουμε, επειδή βλέπουμε τη μια εικόνα και έρχονται οι κρατικές Υπηρεσίες και τα παρουσιάζουν όλα εντελώς διαφορετικά, λύσεις δεν πρόκειται να δοθούν ποτέ». Η κ. Ανθοπούλου επεσήμανε το γεγονός ότι «υπάρχουν και σπίτια τα οποία λειτουργούν υπό το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες. Τα σπίτια αυτά λειτουργούν με πολύ διαφορετικό τρόπο ο οποίος εμείς θέλουμε να επεκταθεί και στα σπίτια των ΥΚΕ».
Πώς απαντούν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας
Απαντήσεις στις καταγγελίες της ΚΥΣΟΑ έδωσε με δηλώσεις της η Παναγιώτα Τριφύλλη, εκ μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
Σε παγκύπρια βάση είπε, «λειτουργούν 30 προγράμματα 24ωρης φροντίδας τα οποία εξυπηρετούν συνολικά 150 άτομα. Τα 8 από τα προγράμματα εφαρμόζονται από τις ΥΚΕ και τα υπόλοιπα από ιδιωτικούς φορείς με την απαραίτητη οικονομική στήριξη. Στις κρατικές κατοικίες φιλοξενούνται τα σοβαρότερα περιστατικά αναπηρίας, άτομα με πολλαπλές αναπηρίες, ψυχικές διαταραχές και άλλα προβλήματα. Τα σπίτια είναι οικογενειακού τύπου, δεν λειτουργούν ως ιδρύματα και βρίσκονται στις γειτονιές, σε όλες τις επαρχίες.
Συνολικά, λειτουργούν 13 κατοικίες υποστηριζόμενης διαβίωσης και 8 ατομικά προγράμματα από τα οποία εξυπηρετούνται 71 άτομα. Επιπρόσθετα, έχουμε 38 εξειδικευμένα κέντρα ημερήσιας φροντίδας στα οποία εξυπηρετούνται 750 άτομα. Ως Υπηρεσίες, προσπάθεια μας είναι να στηρίξουμε τα άτομα αυτά και αν διαφανεί ότι δεν καλύπτονται οι ανάγκες τους τότε το άτομο που δεν μπορεί να καλυφθεί εντάσσεται σε άλλο πρόγραμμα φροντίδας μετά από αξιολόγηση από ειδικούς επαγγελματίες».
Σχολιάζοντας τις καταγγελίες για κτιριολογικά προβλήματα, η εκπρόσωπος των ΥΚΕ ανέφερε ότι «δεν θεωρώ ότι πρέπει να λέμε ότι επικρατούν άθλιες συνθήκες. Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις που χρήζουν βελτίωσης αλλά η διαπίστωση αυτή δεν αφορά όλες τις κατοικίες αλλά ένα δύο σπίτια».
Φως στις συνθήκες θανάτου ατόμου με αναπηρία ζητούν οι βουλευτές
Τον διορισμό θανατικού ανακριτή απαιτούν μέλη της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εργασίας, ζητώντας να διερευνηθούν οι ακριβείς συνθήκες κάτω από τις οποίες άτομο με αναπηρία έχασε τη ζωή του, όταν πνίγηκε κατά τη διάρκεια γεύματος, σε κρατική στέγη τον περασμένο Μάιο. Το περιστατικό ήρθε ξανά στο προσκήνιο μετά από καταγγελίες της Κυπριακής Συνομοσπονδίας Οργανώσεων Αναπήρων (ΚΥΣΟΑ) κατά τη διάρκεια συνεδρίας της Επιτροπής. Η ΚΥΣΟΑ εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ετοιμότητα του προσωπικού να παρέχει Πρώτες Βοήθειες και για τις συνθήκες φροντίδας στις συγκεκριμένες δομές.
Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εργασίας, Ανδρέας Καυκαλιάς, υποστήριξε ότι η Βουλή απέστειλε επιστολή στο αρμόδιο υφυπουργείο ζητώντας εξηγήσεις για τον θάνατο του συγκεκριμένου ατόμου «αλλά η απάντηση δεν ήρθε ποτέ». «Όπως ενημερωθήκαμε και από το γραφείο της Επιτρόπου Διοικήσεως η νομοθεσία προβλέπει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις διορίζεται θανατικός ανακριτής. Γιατί δεν έχει διοριστεί;».
Παρόμοιες και οι δηλώσεις της βουλευτού του ΔΗΣΥ, Ρίτας Σούπερμαν, η οποία, παράλληλα, τόνισε την ανάγκη για συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων που φαίνεται να υπάρχουν στα σπίτια αυτά.
Εκπρόσωπος του υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας δήλωσε πως παρασχέθηκαν άμεσα Πρώτες Βοήθειες και κλήθηκε ασθενοφόρο, όμως το άτομο κατέληξε την επόμενη μέρα στο νοσοκομείο. Το θέμα θα επανέλθει στη Βουλή τον Σεπτέμβριο.
