Σε μία προσπάθεια να κατορθώσουν να αλλάξουν την αντίληψη και κατ’ επέκταση την αντιμετώπιση της Τεχνικής Εκπαίδευσης από τον κόσμο, οι άνθρωποι του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού επενδύουν σε καινοτόμες πολιτικές και σε ενέργειες που στοχεύουν να δώσουν ώθηση και ανάπτυξη. Ώθηση και ανάπτυξη των δυνατοτήτων που έχει η «παρεξηγημένη» τα προηγούμενα χρόνια Τεχνική Εκπαίδευση αλλά και των ίδιων των μαθητών που επιλέγουν να φοιτήσουν στους διάφορους κλάδους της. Κι όλα αυτά σήμερα, σε μία δύσκολη περίοδο, όπου μοιάζει «βουνό» η πρόσβαση στην αγορά εργασίας, και μάλιστα σε αρκετούς κλάδους και τομείς. Ο διευθυντής Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας Ηλίας Μαρκάτζιης ξεδιπλώνει στον «Φ», μεταξύ άλλων, τις δράσεις που αποσκοπούν στην ανάπτυξη και βελτίωση της Τεχνικής Εκπαίδευσης, το ενδιαφέρον που καταγράφεται από μαθητές για φοίτηση στους διάφορους κλάδους που προσφέρουν οι τεχνικές σχολές, τη συνεχή αναβάθμιση του θεσμού των Μεταλυκειακών Ινστιτούτων Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΜΙΕΕΚ), την πιστοποίησή τους, αλλά και το πώς λειτουργεί και τι αντίκρισμα έχει το Σύστημα Μαθητείας στην Κύπρο. Μέσα στα αρκετά άλλα ενδιαφέροντα που καταγράψαμε, ο κ. Μαρκάτζιης αναφέρθηκε και σε μία άλλη καινοτομία που αναμένεται να τεθεί σύντομα σε λειτουργία. Πρόκειται για την ανάπτυξη και υλοποίηση μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη συστηματική συλλογή δεδομένων που σχετίζονται με τις δεξιότητες και την προοπτική επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. «Στόχος της πλατφόρμας», σημειώνει ο διευθυντής Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, «είναι, μεταξύ άλλων, η επικοινωνία ανάμεσα στους απόφοιτους των τεχνικών σχολών και των ΜΙΕΕΚ με τις εργοδοτικές οργανώσεις». 

Κύριε Μαρκάτζιη, υπάρχει ενδιαφέρον από μαθητές για φοίτηση στις τεχνικές σχολές και ποιοι είναι οι κλάδοι που διαπιστώνετε ότι έχουν μεγαλύτερη ζήτηση; 
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερή αύξηση του αριθμού των παιδιών που επιλέγουν να φοιτήσουν στη ΜΤΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το 2010, το ποσοστό των μαθητών/τριών της ΜΤΕΕ αποτελούσε το 12% περίπου του συνολικού αριθμού μαθητών/τριών στον Δεύτερο Κύκλο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. 
Σήμερα, το ποσοστό αυτό έχει ξεπεράσει το 20%. Παρόλο που η αύξηση αυτή είναι σημαντική και ελπιδοφόρα, φαίνεται να παρουσιάζονται αναντιστοιχίες μεταξύ ζήτησης και προσφοράς στους περισσότερους κλάδους και ειδικότητες. Στους κλάδους Ξενοδοχειακών Επαγγελμάτων και Επισίτισης, Μηχανολογίας, και Κομμωτικής, καθώς και σε κάποιες ειδικότητες του κλάδου Ηλεκτρολογίας και Ηλεκτρονικών Εφαρμογών, το ενδιαφέρον είναι ιδιαίτερα αυξημένο, με αποτέλεσμα σε κάποιες τεχνικές σχολές οι υποδομές να μην μπορούν να ικανοποιήσουν όλα τα παιδιά που επιθυμούν να εγγραφούν, λόγω περιορισμένης χωρητικότητας, κυρίως των εργαστηρίων. Σε άλλες όμως περιπτώσεις, κλάδοι και ειδικότητες που οδηγούν σε επαγγέλματα με μεγάλη προοπτική δεν φαίνεται να συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον των παιδιών. 
Φαίνεται μάλιστα ότι, σε μερικές περιπτώσεις, τα παιδιά αγνοούν σημαντικές πληροφορίες σε σχέση με τα επαγγέλματα στα οποία οδηγούν οι κλάδοι αυτοί και οι ειδικότητες. 
Ως αποτέλεσμα, ενώ υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, αυτές δεν συμπληρώνονται. Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί δύο σημαντικά προβλήματα. Το ένα αφορά στην αδυναμία να ικανοποιηθεί η επιθυμία όλων των παιδιών. Το δεύτερο αφορά στον κίνδυνο δημιουργίας αναντιστοιχίας μεταξύ δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς εργασίας τα επόμενα χρόνια, αφού σε μερικά επαγγέλματα θα υπάρχει αφθονία αποφοίτων, ενώ σε άλλα θα υπάρχει έλλειψη.

Από τη θέση σας διαπιστώνετε τα τελευταία χρόνια να αλλάζει η αντίληψη του κόσμου για την Τεχνική Εκπαίδευση και την ποιότητα τής παρεχόμενης εκπαίδευσης σε αυτήν;
Ναι, τα τελευταία χρόνια αλλάζει θεαματικά η αντίληψη του κόσμου για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση. Με ιδιαίτερη χαρά παρατηρούμε ότι η κοινωνία μας δείχνει μεγάλη εκτίμηση προς το θεσμό της Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, αλλά και προς το έργο που επιτελούν οι τεχνικές σχολές. 
Μάλιστα, η εκτίμηση αυτή είχε διαφανεί και μέσα από έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί σε όλες τις χώρες της ΕΕ και αφορούσε την εικόνα της ΜΤΕΕ στα μάτια των πολιτών της κάθε χώρας. Στην έρευνα αυτή φάνηκε ότι οι Κύπριοι έδειχναν μεγάλη εκτίμηση προς τη ΜΤΕΕ της Κύπρου, παρόλο που, παραδόξως, το ποσοστό των παιδιών που φοιτούσαν σε τεχνική σχολή ήταν το χαμηλότερο από όλες τις χώρες της ΕΕ. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι ο μέσος όρος των παιδιών που φοιτούν σε τεχνικές σχολές στα κράτη-μέλη της ΕΕ ξεπερνά το 50%.

 

 

Για πιο ελκυστικά Συστήματα Μαθητείας

Τι είναι και πώς λειτουργεί το Σύστημα Μαθητείας;
Τα Συστήματα Μαθητείας βασίζονται στη «Μάθηση μέσα από την Εργασία» και θεωρούνται από πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ ως μια σημαντική απάντηση στο υψηλό ποσοστό ανεργίας μεταξύ των νέων (σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat για το 2015, πάνω από πέντε εκατομμύρια νέοι από 15 έως 24 ετών δυσκολεύονται πολύ να βρουν δουλειά. Ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί σε ποσοστό άνω του 20% των νέων σε ολόκληρη την ΕΕ). Τα Συστήματα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης που χρησιμοποιούν τον χώρο εργασίας ως μέσο για μάθηση φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματικά όσον αφορά τη μετάβαση των νέων από το σχολείο στην εργασία. Μέσα από την αξιοποίηση του χώρου εργασίας ως χώρου μάθησης, οι εκπαιδευόμενοι επιτυγχάνουν να αναπτύξουν πρακτικές γνώσεις και δεξιότητες που ζητούνται από τους εργοδότες. Επιπρόσθετα, τα Συστήματα Μαθητείας υποβοηθούν την ανάπτυξη οριζόντιων δεξιοτήτων, τα οποία, σύμφωνα με έναν μεγάλο αριθμό εργοδοτών στην ΕΕ, απουσιάζουν από τους απόφοιτους των παραδοσιακών σχολείων. Με λίγα λόγια, Συστήματα Μαθητείας που χαρακτηρίζονται από υψηλή ποιότητα προετοιμάζουν τους νέους, υποβοηθώντας την ανάπτυξη των απαραίτητων γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων που επιτρέπουν την πιο εύκολη προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες και απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, το Σύστημα Μαθητείας κατέχει εξέχουσα θέση στην προσπάθεια για εκπαίδευση και κατάρτιση και επιλέγεται από ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών, αντί άλλων μορφών εκπαίδευσης. 

Στην Κύπρο βλέπετε να του δίνεται η ίδια αξία όπως και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ;
Είναι γεγονός ότι ο ρόλος και η σημασία του Σύστηματος Μαθητείας στην Κύπρο έχει παρεξηγηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Πολλοί αντιλαμβάνονται το Σύστημα Μαθητείας ως ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για παιδιά που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο ή μια λύση για παιδιά με μαθησιακά προβλήματα και προβληματική συμπεριφορά. Οι αντιλήψεις αυτές όμως είναι λανθασμένες. Έχω αναφέρει προηγουμένως ότι όλες οι προηγμένες χώρες της ΕΕ στοχεύουν στη μείωση του ποσοστού ανεργίας μεταξύ των νέων μέσα από τα Συστήματα Μαθητείας που προσφέρονται. Τα προγράμματα που προσφέρονται στα Συστήματα Μαθητείας είναι απαιτητικά και προσανατολίζονται στη μάθηση μέσα από την εργασία. 
Οι επιχειρήσεις μάλιστα αποτελούν τον πρωταγωνιστή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση τών προγραμμάτων, επιδεικνύοντας ενδιαφέρον και αφοσίωση για ορθή εκπαίδευση και κατάρτιση των μαθητευομένων. Στην Κύπρο αντιμετωπίζονται σοβαρά προβλήματα μέσα από τις πεπαλαιωμένες αντιλήψεις που επικρατούν και την προκατάληψη που υπάρχει έναντι των τεχνικών και χειρωνακτικών επαγγελμάτων. Επιπρόσθετα, το μικρό μέγεθος των περισσότερων επιχειρήσεων στην Κύπρο και οι δυσκολίες που προκύπτουν μέσα από το γεγονός αυτό επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα της κατάρτισης που προσφέρεται στους μαθητευομένους. Τα τελευταία χρόνια η επίδραση της οικονομικής κρίσης έχει μειώσει το ενδιαφέρον των εργοδοτών αλλά και τη δυνατότητά τους να προχωρήσουν σε εργοδότηση μαθητευομένων.

 

Καινοτομία με ηλεκτρονική πλατφόρμα

Έχετε προβεί σε καινοτόμες πολιτικές και ενέργειες στην Τεχνική Εκπαίδευση, σε μία προσπάθεια να της δώσετε περισσότερη ώθηση;
Ναι, τα τελευταία χρόνια έχουμε εφαρμόσει καινοτόμες και σημαντικές πολιτικές. Μέσα από έναν στρατηγικό σχεδιασμό, ο οποίος έχει εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, προωθούμε αριθμό πολιτικών, στοχεύοντας σφαιρικά στην αναβάθμιση τόσο της ΜΤΕΕ, όσο και ολόκληρου του Συστήματος Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης βρίσκεται στη διαδικασία ανάπτυξης νέων Αναλυτικών Προγραμμάτων για τη ΜΤΕΕ, με βάση την ευρωπαϊκή οδηγία για τις διδακτικές ενότητες (modules) και τις πιστωτικές μονάδες ECVET. Τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα ΜΤΕΕ για το Α΄ Έτος Τεχνικής Σχολής έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται από τη σχολική χρονιά 2016-2017. Επίσης, προωθούμε τη σύνδεση των προγραμμάτων του Συστήματος Μαθητείας και των Απογευματινών και Βραδινών Τμημάτων των Τεχνικών Σχολών με τα προγράμματα που προσφέρουν οι Εσπερινές Τεχνικές Σχολές, οι οποίες λειτουργούν ως σχολεία δεύτερης ευκαιρίας. Αυτό θα καταστεί δυνατό μέσα από την αναθεώρηση των αναλυτικών τους προγραμμάτων με βάση τις διδακτικές ενότητες και τις πιστωτικές μονάδες ECVET και θα έχει ως αποτέλεσμα οι διδακτικές ενότητες που θα προσφέρονται μέσα από τη φοίτηση στα προγράμματα του Συστήματος Μαθητείας και των Απογευματινών/Βραδινών Τμημάτων των Τεχνικών Σχολών να πιστοποιούνται και να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους σκοπούς, όπως για αναγνώριση της φοίτησης και μεταφορά των μαθησιακών αποτελεσμάτων για συνέχιση και ολοκλήρωση του Δεύτερου Κύκλου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στις Εσπερινές Τεχνικές Σχολές σε λιγότερο χρονικό διάστημα από τα τέσσερα χρόνια που είναι η κανονική διάρκεια φοίτησης. 
Για την καλύτερη ρύθμιση των πιο πάνω, θα αναπτυχθεί μηχανισμός ένταξης όλων των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρει η Διεύθυνση Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης σε ένα σπονδυλωτό σύστημα αναλυτικών προγραμμάτων με βάση τις διδακτικές ενότητες και τις πιστωτικές μονάδες ECVET.
Ένα άλλο μέτρο που υλοποιείται με ιδιαίτερη επιτυχία είναι η ανάπτυξη στενής συνεργασίας με τις εργοδοτικές οργανώσεις ΚΕΒΕ και ΟΕΒ, τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ΣΕΚ, ΠΕΟ και ΔΕΟΚ, διάφορους επαγγελματικούς συνδέσμους, καθώς και άλλους εμπλεκόμενους φορείς όπως πανεπιστήμια. Η συνεργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση των αναγκών της αγοράς εργασίας σε δεξιότητες και ανάλογη προσαρμογή των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης που προσφέρει το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού στα πλαίσια της Μέσης Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, του Συστήματος Μαθητείας και των ΜΙΕΕΚ.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι βρισκόμαστε στη διαδικασία ανάπτυξης μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τη συστηματική συλλογή δεδομένων που σχετίζονται με τις δεξιότητες και την προοπτική επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στόχος της πλατφόρμας είναι η επικοινωνία ανάμεσα στους απόφοιτους των Τεχνικών Σχολών και των ΜΙΕΕΚ με τις εργοδοτικές οργανώσεις, η διάχυση πληροφοριών προς τους εμπλεκόμενους φορείς και η παρακολούθηση των αναγκών της αγοράς εργασίας όσον αφορά τους κλάδους/ειδικότητες/προγράμματα επαγγελματικής εκπαίδευσης που προσφέρει το υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

 

Επιλογή αριστείας πλέον τα ΜΙΕΕΚ με την πιστοποίηση

Ποια είναι τα νεότερα σχετικά με τα ΜΙΕΕΚ;
Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, στοχεύοντας στη συνεχή ποιοτική αναβάθμιση του θεσμού των ΜΙΕΕΚ και θέτοντας ως προτεραιότητα την κατάταξη του επιπέδου σπουδών τους σε αυτό του διπλώματος ανώτερης επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, ετοίμασε και υπέβαλε σχετικές προτάσεις προς το Υπουργικό Συμβούλιο οι οποίες έτυχαν της σχετικής έγκρισης. Στη συνέχεια, υποβλήθηκαν αιτήσεις για την ιδρυματική αξιολόγηση των ΜΙΕΕΚ και την προγραμματική αξιολόγηση έντεκα προγραμμάτων προς τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης. Ο Φορέας, στις 3 Απριλίου 2017, προχώρησε στην αναβάθμιση των ΜΙΕΕΚ σε Δημόσια Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης διετούς διάρκειας. Θετικής αξιολόγησης έτυχαν και τα έντεκα προγράμματα που υποβλήθηκαν προς τον Φορέα. Το γεγονός αυτό έχει καταστήσει τα ΜΙΕΕΚ μία επιλογή αριστείας, αφού και επίσημα πλέον πιστοποιείται η ποιότητα και το υψηλό επίπεδο των προγραμμάτων σπουδών που προσφέρονται. 

Ποια πλεονεκτήματα θα έχουν τώρα τα ΜΙΕΕΚ, έπειτα από αυτή την πιστοποίησή τους;
Τα ΜΙΕΕΚ, ως Δημόσια Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης πλέον, προσφέρουν αναγνωρισμένα προγράμματα σπουδών διετούς διάρκειας, κάτι που σημαίνει ότι η επιτυχημένη ολοκλήρωση της φοίτησης στα ΜΙΕΕΚ μπορεί να τύχει αναγνώρισης από πανεπιστήμια, στα οποία οι απόφοιτοι ενδεχομένως να επιθυμούν να εγγραφούν για περαιτέρω σπουδές. Επιπρόσθετα, οι σπουδαστές των ΜΙΕΕΚ, όπως και όλοι οι φοιτητές Ανώτερης Εκπαίδευσης, θα μπορούν να υποβάλλουν αίτηση για διεκδίκηση κρατικής φοιτητικής χορηγίας και κρατικών φοιτητικών επιδομάτων. Επίσης, η αναβάθμιση των ΜΙΕΕΚ σε Δημόσια Σχολή Ανώτερης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης παρέχει τη δυνατότητα για ανάπτυξη ακαδημαϊκής συνεργασίας με άλλα Ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.

Ποια προγράμματα προσφέρονται;
Κατά τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά 2017-2018 θα προσφερθούν τα ακόλουθα πιστοποιημένα προγράμματα σπουδών:
•  Αρτοποιία – Ζαχαροπλαστική σε Λευκωσία, Λεμεσό και Πάφο
•  Διαχείριση Αγορών και Προμηθειών – Ναυτιλιακά στη Λεμεσό
• Δίκτυα Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Επικοινωνιών στη Λάρνακα
• Ηλεκτρομηχανολογικές – Ψυκτικές Εγκαταστάσεις στη Βιομηχανία σε Λευκωσία και Λάρνακα
•  Βιολογικές Κηπευτικές Καλλιέργειες σε Λεμεσό και Πάφο
•  Γαλακτοκομία – Τυροκομία στη Λευκωσία
•  Τεχνολογία CNC – Ξυλουργική Βιομηχανία στη Λάρνακα

Μέχρι πότε οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για φοίτηση στα ΜΙΕΕΚ;
Αιτήσεις για φοίτηση στα ΜΙΕΕΚ θα γίνονται δεκτές μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού www.moec.gov.cy από την Πέμπτη 1 Ιουνίου 2017 μέχρι και την Παρασκευή 23 Ιουνίου 2017. 
Οι απόφοιτοι Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής – Επαγγελματικής Εκπαίδευσης της σχολικής χρονιάς 2016-2017, θα μπορούν να υποβάλουν το Απολυτήριό τους μέχρι τις 5 Ιουλίου 2017 στο πλησιέστερο Παράρτημα ΜΙΕΕΚ, ή μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης mieek@mieek.ac.cy σε μορφή pdf, έτσι ώστε να ληφθεί υπόψη στη μοριοδότηση. 
Για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να απευθύνονται στα τηλέφωνα 22800653 και 22800828, καθώς και στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@mieek.ac.cy.
Υπάρχει προοπτική για περαιτέρω σπουδές μετά τα ΜΙΕΕΚ ή ακόμα και άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας;
Όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, με την πιστοποίηση των ΜΙΕΕΚ ως Δημόσιας Σχολής Ανώτερης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης από τον Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης, η επιτυχημένη ολοκλήρωση της φοίτησης στα ΜΙΕΕΚ μπορεί να τύχει αναγνώρισης από πανεπιστήμια, στα οποία οι απόφοιτοι των ΜΙΕΕΚ ενδεχομένως να επιθυμούν να εγγραφούν για περαιτέρω σπουδές. 
Θα πρέπει όμως στο σημείο αυτό να τονισθεί ότι ο κύριος στόχος των ΜΙΕΕΚ ήταν και παραμένει η προσφορά προγραμμάτων για προετοιμασία των αποφοίτων να ενταχθούν με αξιοπρέπεια και προοπτική στην αγορά εργασίας. Αυτός είναι ο κύριος στόχος, ο οποίος φαίνεται να επιτυγχάνεται αφού ελάχιστοι απόφοιτοι των ΜΙΕΕΚ παραμένουν άνεργοι μετά την αποφοίτησή τους.

Φωτο: Γιάννης Νησιώτης