Μια φήμη που μοιάζει με αστικό μύθο, κάνει το τελευταίο διάστημα τον γύρο του νησιού, που αφορά στο κυπριακό κρασί «Margelina» του Οινοποιείου Ζαμπάρτας. Μια φήμη που, ωστόσο, βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και συγκεκριμένα στη διορατικότητα ενός Κύπριου οινοποιού, ο οποίος κατάφερε να ανακαλύψει έναν ανεκτίμητο «θησαυρό» σε έναν παλιό, εγκαταλελειμμένο αμπελώνα σε ένα χωριό της Πάφου.
Για τον καθένα μας ο θησαυρός έχει διαφορετική μορφή και αξία. Για έναν επαγγελματία του κλάδου της οινοποιίας, ήταν το ανεκτίμητο αυτό συναίσθημα που βίωσε όταν σε εγκαταλελειμμένο αμπελώνα που αγόρασε πριν χρόνια, εντόπισε έξι αυτόχθονες ποικιλίες σταφυλιού. Με όραμα και επιμονή, όχι μόνο αναβίωσε τον αμπελώνα, αλλά προχώρησε με τη συνοινοποίησή των έξι ποικιλιών, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο να χωρέσει σε μια φιάλη ένα κομμάτι οινικής ιστορίας του τόπου μας.
Βρήκε θησαυρό, επένδυσε και τον αξιοποίησε
Ο λόγος για τον οινοποιό Μάρκο Ζαμπάρτα, του Οινοποιείου Ζαμπάρτας, ο οποίος πριν μερικά χρόνια αποφάσισε να αγοράσει εγκαταλελειμμένο αμπελώνα στον Άγιο Νικόλαο της Πάφου που φυτεύτηκε το 1921, πριν την εισαγωγή διεθνών ποικιλιών. Συγκεκριμένα, η αγορά του αμπελώνα ολοκληρώθηκε το 2014, ενώ τα πρώτα αποτελέσματα ήρθαν τέσσερα χρόνια μετά, με την πρώτη σοδειά να παράγεται το 2017. Μέσα λοιπόν σε αυτό τον αμπελώνα υπήρχαν κουζούπες που χρονολογούνται από τον περασμένο αιώνα, ηλικίας άνω των 100 χρονών. Ειδικότερα, στον αμπελώνα υπήρχαν οι παραδοσιακές κυπριακές ποικιλίες «Μαύρο», «Ξυνιστέρι», «Μαραθεύτικο», «Γιαννούδι», «Όφθαλμο» και «Κανέλλα», τις οποίες αναβίωσε, ανέπτυξε και τελικά κατάφερε να παράγει ένα αυθεντικό κυπριακό κρασί.
Προσωπικό το στοίχημα
Για τους ειδικούς, το εγχείρημα ήταν δύσκολο, έως και απραγματοποίητο, όμως για το Μάρκο Ζαμπάρτα η αναβίωση του αμπελώνα αποτελούσε προσωπικό στοίχημα. Οι πρώτες συμβουλές που πήρε ήταν να ξεριζώσει τις κουζούπες και να φυτέψει νέα αμπέλια για παραγωγή, εντούτοις, ο ίδιος πήρε την απόφαση όχι απλά να διασώσει τις αιωνόβιες κουζούπες αλλά και να τις αναπτύξει για παραγωγή ώστε να προσεγγίσει όσο το δυνατόν καλύτερα το είδος των κρασιών που παράγονταν πριν 100 χρόνια στην Κύπρο. Το αποτέλεσμα; Να παραχθεί κρασί που διηγείται την ιστορία της κυπριακής γης.
Όλα αυτά, φυσικά, δεν ήρθαν χωρίς κόστος. Η επένδυση για «αναβίωση» του εν λόγω αμπελώνα είχε κόστος σε χρήμα αλλά και χρόνο, αφού χρειάστηκε να περάσουν τρία χρόνια φροντίδας για την πρώτη παραγωγή. Η επιμονή όμως και η υπομονή απέδωσε και τελικά το Οινοποιείο Ζαμπάρτας παρήγαγε ένα κρασί με ιστορική και πολιτισμική αξία, από έξι διαφορετικές κυπριακές ποικιλίες.
Για την ιστορία, αξίζει να σημειωθεί πως ο Μάρκος Ζαμπάρτας, είναι ο υιός του αείμνηστου Άκη Ζαμπάρτα, πρωτοπόρου οινοποιού, που κατάφερε να αναβιώσει12 ποικιλίες σταφυλιών πάνω στις οποίες στηρίζεται σήμερα ο κυπριακός αμπελώνας, όπως το «Ξυνιστέρι», το «Μαύρο» και το «Μαραθεύτικο».
Ποιες είναι οι κυπριακές ποικιλίες
Στην Κύπρο καλλιεργούνται σήμερα περίπου 40 ποικιλίες αμπελιού για οινοπαραγωγή, με τις πιο δημοφιλείς να παραμένουν το Ξυνιστέρι, το Ντόπιο Μαύρο και η Σουλτανίνα. Παράλληλα, στο νησί διατηρούνται εννέα γηγενείς ποικιλίες, που αποτελούν πολύτιμο κομμάτι της τοπικής οινικής κληρονομιάς.
Πρόκειται για το «Ξυνιστέρι», το «Ντόπιο Μαύρο», το «Σπούρτικο», τη «Βασίλισσα», το «Μαραθεύτικο», το «Γιαννούδη», τη «Μοροκανέλλα», την «Κανέλλα» και το «Όφθαλμο», ποικιλίες που διασώζονται και καλλιεργούνται σε διάφορες ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Κύπρου.
Αξίζει να τονιστεί πως η Κουμανταρία, το πιο εμβληματικό κρασί του νησιού, παράγεται είτε αποκλειστικά από Ξυνιστέρι, είτε από Ντόπιο Μαύρο, είτε από συνδυασμό των δύο ποικιλιών, ακολουθώντας μια παράδοση που χάνεται στους αιώνες.
