Μέσω ενός πολύ ενδιαφέροντος σημερινού δημοσιεύματος της έγκριτης ενεργειακής ιστοσελίδας energypress.gr αναδεικνύεται -μέσω εκτιμήσεων Ελλαδιτών παραγόντων του ηλεκτρισμού- ως φόβητρο για την κυπριακή Κυβέρνηση το ενδεχόμενο να κληθούν τελικά οι καταναλωτές ηλεκτρισμού στην Κύπρο να επιβαρυνθούν οικονομικά με το 80% ή και παραπάνω του κόστους κατασκευής της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης!
Γιατί υπάρχει κίνδυνος να γίνει αυτό; Σύμφωνα με το δημοσίευμα, αν η κυπριακή Κυβέρνηση επιμείνει να «βάλει» στο έργο 100 εκατ. ευρώ υπό μορφή συμμετοχής της στο μετοχικό κεφάλαιο του φορέα υλοποίησης (Great Sea Interconnector, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ) αντί ως χορηγία, όπως είχε αποφασίσει η κυβέρνηση Αναστασιάδη, τότε πρέπει να αλλάξει η ρυθμιστική απόφαση για τον διασυνοριακό επιμερισμό του κόστους μεταξύ των καταναλωτών σε Κύπρο και Ελλάδα.
Και σύμφωνα με το δημοσίευμα, αν δοθεί… η ευκαιρία να αλλάξει η ρυθμιστική απόφαση για το CBCA (Cross Border Cost Allocation) για να μην υπολογίζονται στις χορηγίες τα 100 εκατ. που «έταξε» η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, τότε είναι πιθανό να αλλάξει και ο διασυνοριακός καταμερισμός και να γίνει 80 – 20% εις βάρος των Κυπρίων καταναλωτών, από 63%-37% που είναι τώρα.
Και γιατί να πληρώσουν οι Κύπριοι (ακόμα) περισσότερα; Επειδή, σύμφωνα με το δημοσίευμα (που προβάλλει -υπαρκτούς- ισχυρισμούς ανθρώπων της ενέργειας στην Ελλάδα), ο επιμερισμός 63-37% είχε αποφασιστεί όταν η ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου περιλάμβανε και την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής. Μετά από μεγάλη μάχη που έδωσε ο ΑΔΜΗΕ, η διασύνδεση Κρήτης – Αττικής προωθήθηκε τελικά από τον ίδιο και όχι από τον EuroAsia και βρίσκεται κοντά σε φάση υλοποίησης. Ήδη έχει ολοκληρωθεί η λεγόμενη μικρή διασύνδεση Κρήτης – Πελοποννήσου.
Γράφει συγκεκριμένα η energypress.gr: «Το αρχικό όμως σχέδιο για τη διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου προέβλεπε ότι τα δίκτυα των δύο χωρών θα ενώνονταν στην Αττική, όχι στη Δαμάστα Ηρακλείου, όπως σήμερα. Κατ’ αυτό το, τρόπο, δικαιολογήθηκε τότε και η επιβάρυνση 37% για τους Ελληνες καταναλωτές, ακριβώς επειδή το Κρήτη – Αττική αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του όλου έργου (σ.Φιλ. θα επωφελούνταν άμεσα οι καταναλατωτές στην Κρήτη, μεταξύ άλλων). Εδώ και όμως πέντε χρόνια, η παραπάνω διασύνδεση έχει αποκοπεί από τον αρχικό κορμό και πλέον βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης. Τούτων δοθέντων, όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, εφόσον ξαναγίνει από την αρχή ο επιμερισμός του κόστους, η κυπριακή πλευρά κινδυνεύει να επιβαρυνθεί υπέρμετρα, ενώ η ελληνική πλευρά ίσως επωμιστεί ποσοστό ακόμη και κάτω του 20%».
Ο Φιλελεύθερος έχει προ πολλού επισημάνει ότι και στην Κύπρο, σε κυβερνητικούς και άλλους κύκλους της ενέργειας, συζητείται το ενδεχόμενο τροποποίησης της ρυθμιστικής απόφασης της ΡΑΕΚ και της ελληνικής ΡΑΕ, όχι όμως για να αυξηθεί το ποσό που θα πληρώσουν οι καταναλωτές στην Κύπρο, αλλά για να μειωθεί. Επειδή, όπως υποστηρίζεται, το όποιο όφελος των Κυπρίων καταναλωτών από την πανάκριβη ηλεκτρική διασύνδεση δεν αποδεικνύεται μεγαλύτερο από το όφελος που δυνατό να έχει το ελληνικό ηλεκτρικό σύστημα, δεδομένου ότι πολλές φορές το τελευταίο διάστημα ο ΑΔΜΗΕ και προσωπικά ο πρόεδρος και CEO του, Μάνος Μανουσάκης, έχει δηλώσει πως έχει επείγουσα ανάγκη εξαγωγών πράσινου ηλεκτρισμού.
Επειδή, ήδη στην Ελλάδα παράγεται πολύ περισσότερος ηλεκτρισμός από ΑΠΕ απ’ όσο μπορεί να καταναλώσει η χώρα χωρίς προβλήματα στην ευστάθεια του συστήματος και έχουν αυξηθεί (όπως και στην Κύπρο αλλά και σε άλλες χώρες της ΕΕ) τα ποσοστά απόρριψης πράσινου ηλεκτρισμού, λόγω υπερπαραγωγής και χαμηλής κατανάλωσης σε κάποιες περιόδους.
Πρόσφατα ο Φιλελεύθερος είχε γράψει πως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η αρμόδια Γενική διεύθυνση προειδοποίησαν την Κύπρο πως αν επιμείνει σε αναθεώρηση του CBCA ίσως… το μετανιώσει, γιατί είναι πιθανό να μειωθεί η χορηγία των 657 εκατ. που δόθηκε από την ΕΕ (αν και αυξήθηκε το κόστος από 1.5 δισ. σε 1.94 δισ!). Η σημερινή θέση της κυπριακής Κυβέρνησης είναι ότι δεν διεκδικεί τροποποίηση του 63% – 37%, παρά τις αντιδράσεις που υπάρχουν μεταξύ καταναλωτών και οικονομικών – ενεργειακών παραγόντων.
Ο Φιλελεύθερος έχει επίσης ενημερώσει κατ’ επανάληψη τους αναγνώστες του (ακόμα και χθες) πως η πρόθεση της σημερινής κυπριακής Κυβέρνησης είναι να μην «δωρήσει» στον ΑΔΜΗΕ και τη διασύνδεση τα 100 εκατ. ευρώ που θα δανειστεί από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης εν είδει χορηγίας (για να μειωθεί ισόποσα το κόστος κατασκευής του καλωδίου και ανάλογα να μειωθεί το κόστος κατά 63 εκατ. ευρώ στους Κύπριους καταναλωτές, επί του συνόλου των -αναπόφευκτων- 1.2 δισ!). Η Κυβέρνηση έχει προ πολλού ανακοινώσει επίσημα και ενημερώσει τον ΑΔΜΗΕ ότι δεν θα διαθέσει «δωρεάν» λεφτά, αλλά θα τα διαθέσει για να λάβει ουσιαστικό ποσοστό μετοχών στον Great Sea Interconnector, για να έχει ρόλο και λόγο στο μεγάλο έργο που θα λειτουργεί για 30-40 χρόνια και ίσως καθορίσει τα ενεργειακά δεδομένα -και τις επενδύσεις- στην Κύπρο.
Από την άλλη, όμως, το κυπριακό κράτος εκτός από ρόλο και λόγο θα φορτωθεί και επενδυτικό ρίσκο αν συμμετάσχει στη μετοχική δομή του GSI, π.χ. στην περίπτωση που το έργο ναυαγήσει στη μέση για τεχνικούς ή γεωπολιτικούς λόγους ή στην περίπτωση που το σημερινό κόστος του 1.9 δισ. εκτοξευτεί ξανά για κάποιους λόγους. Αυτό απασχολεί έντονα και το κυπριακό Υπουργείο Οικονομικών.
Ωστόσο, παράγοντες της ενέργειας υποστηρίζουν πως επειδή το έργο θεωρήθηκε από την ΕΕ ως ρυθμιζόμενο έργο κοινού ενδιαφέροντος, με εγγυημένη ανάκτηση του (όποιου) κόστους από τους καταναλωτές στην Κύπρο και την Ελλάδα και παράλληλα διασφαλίζεται για τους επενδυτές εγγυημένη απόδοση του έργου για τις δεκαετίες λειτουργίας του, σε ποσοστό λίγο πάνω από 8%, τα περιθώρια επενδυτικής αποτυχίας είναι ελεγχόμενα…
Θέμα διαφοροποίησης των προθέσεων της Κυβέρνησης Χριστοδουλίδη πληροφορούμαστε ότι δεν υπάρχει. Το μόνο ενδεχόμενο που παραμένει ανοικτό, είναι να κριθεί ως μη συμφέρουσα και ως μη ασφαλής για το κράτος η συμμετοχή στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector, όταν αξιολογηθεί πολύπλευρα η τελική ανάλυση κόστους οφέλους που θα ετοιμάσει και θα καταθέσει κάποια στιγμή ο ΑΔΜΗΕ.
