Έξι στόχους έχουν ο κρατικός προϋπολογισμός του 2026 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2026-2028: τη διατήρηση ενός πλεονασματικού δημοσιονομικού ισοζυγίου, τη συγκράτηση της απασχόλησης στον δημόσιο τομέα, ­τη μείωση του δημοσίου χρέους μεσοπρόθεσμα, την προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, τη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας και τη διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός, μετά την έγκριση, χθες, του προϋπολογισμού 2026 από το Υπουργικό Συμβούλιο ανέφερε ότι ο προϋπολογισμός έχει οροφή €10,7 δισ., εξαιρουμένων των δαπανών για τοκοχρεολύσια. Οι αναπτυξιακές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν κατά 4,7% το 2026, σε σχέση με το έτος 2025. Σημαντικό είναι ότι ο προϋπολογισμός του 2026 παρουσιάζει αύξηση της τάξης του 6,7% στις κοινωνικές παροχές, συμπεριλαμβανομένων και των δαπανών στις παροχές παιδείας, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας.

Προσοχή στους κινδύνους

Όσον αφορά στους δημοσιονομικούς κινδύνους, επισημαίνονται αυτοί που προκύπτουν λόγω της επιδείνωσης των γεωπολιτικών εξελίξεων, που δυνατό να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα του τόπου, χωρίς να παραγνωρίζονται οι κίνδυνοι λόγω των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, όπως φυσικές καταστροφές, ανάγκη για αποζημιώσεις στον πρωτογενή τομέα και επενδύσεις σε υποδομές και έργα πρόληψης και ετοιμότητας.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να τύχουν διαχείρισης οι ενδεχόμενες επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν σε σχέση με το τερματικό φυσικού αερίου στο Βασιλικό. Παράλληλα, υψίστης σημασίας θεωρείται η υλοποίηση έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση στα συγχρηματοδοτούμενα έργα και στην επιτυχή ολοκλήρωση των έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Γι’ αυτό κρίνεται αναγκαίο και σκόπιμο, σύμφωνα με τον Υπουργό Οικονομικών, να συνεχιστεί η εφαρμογή της ήδη συνετούς και προληπτικής οικονομικής πολιτικής, με συνέχιση των πρωτογενών πλεονασμάτων, πάντοτε στα πλαίσια μιας δημοσιονομικής πειθαρχίας. Σύμφωνα με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο, οι προοπτικές της κυπριακής οικονομίας μεσοπρόθεσμα παραμένουν θετικές αλλά με σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας, λόγω των δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων. Ως εκ τούτου, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 3,1% το 2026, και το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να κυμανθεί γύρω στο 4,6% του εργατικού δυναμικού.

Καλοί οι δείκτες

Δυνατό σημείο του κρατικού προϋπολογισμού είναι ότι, μεσοπρόθεσμα, η δημοσιονομική θέση της Κύπρου προβλέπεται να παραμείνει πλεονασματική, με το δημοσιονομικό ισοζύγιο να είναι κατά μέσο όρο γύρω στο 3,4% του ΑΕΠ την περίοδο 2026-2028.

Πολύ σημαντική είναι η πορεία του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ που εκτιμάται ότι θα παραμείνει σε πτωτική πορεία και να περιοριστεί στο τέλος του 2028 στο 43,6%. Ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο από την παρουσίαση του προϋπολογισμού είναι ότι αποπληρωμές δανείων εξωτερικού (κυρίως μακροπρόθεσμα δάνεια που έχει λάβει η Δημοκρατία της Κύπρου από ξένες πηγές) είναι αρκετά ψηλές. Σύμφωνα με τις προϋπολογιζόμενες δαπάνες του 2026 ανέρχονται σε €2,14 δις. και φθάνουν €2,42 δισ. το 2027 και €2,70 δις. το 2028.

Για το μεγάλο θέμα του κρατικού μισθολογίου, ο Υπουργός Οικονομικών επισημαίνει ότι το 2026 θα συνεχιστεί η προσπάθεια συγκράτησης του κρατικού μισθολογίου, με το ποσοστό κρατικού μισθολογίου να προσδιορίζεται το 2026 στο 27,5% του προϋπολογισμού σε αντιδιαστολή του 28% το 2025. Δηλαδή, εξηγεί, το κόστος μισθολογίου παραμένει στα ίδια επίπεδα, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές. Τα στοιχεία του προϋπολογισμού δείχνουν ότι οι δαπάνες προσωπικού για το 2026 υπολογίζονται €3,77 δισ. (€3,15 δισ. σύνολο αποδοχών και €624,16 εκατ. συντάξεις και φιλοδωρήματα) και το κρατικό μισθολόγιο φθάνει τα €4 δισ. το 2028 (€3,35 δις. σύνολο αποδοχών και €676,16 εκατ. συντάξεις και φιλοδωρήματα).

Τα έσοδα από φόρους

Ο προϋπολογισμός του 2026 δείχνει ότι οι άμεσοι φόροι υπολογίζονται €4 δις. από €3,92 δις. το 2025, θα αυξηθούν €4,23 δις. το 2027 και €4,27 δις. το 2028. Οι έμμεσοι φόροι που περιλαμβάνουν τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για την αλκοόλη, τον καπνό και την ενέργεια, υπολογίζεται ότι θα φέρουν έσοδα €4,55 δις. το 2026 από €4,56 δις. το 2025, ελαφρώς πιο κάτω και το 2027 θα αυξηθούν στα €4,76 δισ. για να φθάσουν τα €4,95 δις. το 2028.

Λειτουργικές δαπάνες

Στις λειτουργικές δαπάνες περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, συντηρήσεις και επιδιορθώσεις, εκπαιδεύσεις/ συνέδρια, συμβουλευτικές υπηρεσίες/ έρευνες, αγορά ύδατος, δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης και οι μη προβλεπόμενες δαπάνες/ αποθεματικό.

Για το 2026 προβλέπεται να αυξηθούν κατά 11,8% και να ανέλθουν στα €1.574,0 εκατ. σε σύγκριση με €1.408,3 εκατ. το 2025. Η αύξηση οφείλεται κυρίως σε αυξήσεις στo κονδύλι της αγοράς ύδατος κατά €26,1 εκατ., των προνοιών για δαπάνες άμυνας και αστυνόμευσης κατά περίπου €31,1 εκατ., των προνοιών για δαπάνες για τη διοργάνωση της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ κατά €6 εκατ. και αυξήσεις στις δαπάνες για εκπαίδευση προσωπικού/ συνέδρια, σεμινάρια και άλλα γεγονότα κατά €16,1 εκατ.

Μεταβιβαστικές πληρωμές

Οι μεταβιβαστικές πληρωμές του προϋπολογισμού 2026 περιλαμβάνουν τις:

  • κοινωνικές παροχές (€2,3 δις), παρουσιάζοντας αύξηση ύψους 6,7%
  • συνεισφορές του δημοσίου στα Ταμεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και ΓεΣΥ ( €1,6 δις)
  • τη συνεισφορά της Κυπριακής Δημοκρατίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ (€294,1 εκατ.).
  • χορηγίες προς κρατικούς οργανισμούς δημόσιου και ιδιωτικού δικαίου (περιλαμβανομένων των κρατικών πανεπιστημίων ύψους €231,6 εκατ. για το 2026) και
  • χορηγίες στις Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης (€147 εκατ.).
    Το 2026, η πιο πάνω κατηγορία προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,2% ήτοι, από €4.014,1 εκατ. το 2025 σε €4.224 εκατ. το 2026. Οι κυριότερες αυξήσεις αφορούν αύξηση της γενικής κυβερνητικής εισφοράς στο ΓεΣΥ κατά €101,2 εκατ., της γενικής κυβερνητικής εισφοράς στο ΤΚΑ κατά €62,1 εκατ., τη συμπερίληψη πρόνοιας ύψους €2 6εκατ. αναφορικά με το επίδομα προσωπικής βοήθειας και κατ’ οίκον φροντίδας και των χορηγιών προς κρατικούς οργανισμούς κατά €37,7 εκατ.

Λιγότερες θέσεις στη δημόσια υπηρεσία

Στην παρουσίαση του κρατικού προϋπολογισμού 2026 αναφέρεται ότι ενώ τα προηγούμενα χρόνια (έτη 2022-2024) παρατηρήθηκε αύξηση των μόνιμων θέσεων, το 2026 επιτυγχάνεται για δεύτερη συνεχή χρονιά μείωσή τους κατά 14 θέσεις σε σχέση με τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του 2025. Συγκεκριμένα για το 2026 προωθείται η δημιουργία 458 θέσεων (συμπεριλαμβανομένων και 60 μόνιμων θέσεων ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού στην Πυροσβεστική Υπηρεσία και η κατάργηση 472 θέσεων συμπεριλαμβανομένων και 22 μόνιμων θέσεων ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού στο Υπουργείο Εσωτερικών. Αναφέρεται ότι στο πλαίσιο του Π/Υ για το 2026 συνεχίζεται η προσπάθεια συγκράτησης της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα.

Η απασχόληση στη δημόσια υπηρεσία παρουσιάζεται μειωμένη κατά 1.963 άτομα (19.529 υπηρετούντες την 1.1.2012 και 17.566 υπηρετούντες στις 30.6.2025). Στους 17.566 υπηρετούντες στη δημόσια υπηρεσία περιλαμβάνονται και περίπου 3.920 υπάλληλοι οι οποίοι είναι αποσπασμένοι στον ΟΚΥΠΥ. Κατά συνέπεια εάν αφαιρεθεί ο αριθμός αυτός η μείωση της απασχόλησης στη δημόσια υπηρεσία ανέρχεται σε 5.883 άτομα. Στην παρουσίαση εξηγείται ότι παρά τη μείωση της απασχόλησης στη δημόσια υπηρεσία, η απασχόληση στον τομέα της εκπαίδευσης αυξήθηκε την ίδια περίοδο κατά 3.752 άτομα (12.789 υπηρετούντες την 1.1.2012 και 16.541 υπηρετούντες στις 30.6.2025).