Το στεγαστικό πρόβλημα είναι ένας από τους μεγαλύτερους «πονοκεφάλους» για σχεδόν όλες τις κυβερνήσεις παγκόσμια. Τα κράτη καλούνται να λύσουν θέματα που προκύπτουν από τις αυξήσεις στις τιμές των κατασκευαστικών υλικών και της γης, μέχρι τις καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και την έλλειψη προσωπικού.
Με την αύξηση των τιμών, σε συνδυασμό με την κακή οικονομική κατάσταση των πολιτών, το πρόβλημα οξύνεται και οι λύσεις δεν μπορούν να είναι άμεσες. Ωστόσο, τόσο η Κύπρος, όσο και άλλα κράτη, έχουν καταρτίσει σχεδιασμούς με στοχευμένη στεγαστική πολιτική για αντιμετώπιση των προκλήσεων.
Ειδικότερα, τα προβλήματα για την απόκτηση κατοικίας χωρίζονται σε δύο κατηγορίες.
– Η πρώτη αφορά τις αυξήσεις στις τιμές και τις ελλείψεις σε προσωπικό, που είναι αρκετά περίπλοκη για να επιλυθεί άμεσα.
– Η δεύτερη κατηγορία αφορά τα εισοδήματα των πολιτών που δεν ανταποκρίνονται στις αυξήσεις αυτών των τιμών.
Με σκοπό ακριβώς να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα, το κράτος έχει προχωρήσει με μια ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, που σε συνδυασμό με άλλες κινήσεις, ευελπιστεί – αν όχι να επιλύσει εξ ολοκλήρου – να βοηθήσει τουλάχιστον τους πολίτες στην απόκτηση στέγης.
Εστιάζοντας σε αυτό το σημείο, δηλαδή στη βοήθεια προς τους πολίτες, το κράτος την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με τα στοιχεία που εξασφάλισε ο «Φ», έδωσε κοντά στο μισό δισεκατομμύριο ευρώ για τη στεγαστική πολιτική, με αρκετές χιλιάδες συμπολιτών μας να επωφελούνται από τα συγκεκριμένα κονδύλια.
Πάνω από 483 εκατ. ευρώ
Τα στοιχεία που εξασφάλισε ο «Φ» δείχνουν πως από το 2015 μέχρι και σήμερα, το κράτος έδωσε πάνω από 483 εκατομμύρια ευρώ, βοηθώντας πάνω από 16.000 νοικοκυριά να αποκτήσουν τη δική τους στέγη.
Ειδικότερα, για το Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών από το 2019 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2025 εγκρίθηκαν 1.577 αιτήσεις και δόθηκαν πέραν των 66,7 εκατομμυρίων ευρώ.
Για το Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου για την ίδια περίοδο εγκρίθηκαν 311 αιτήσεις και δόθηκαν χορηγίες ύψους 5 εκατομμυρίων ευρώ.
Για το Στεγαστικό Σχέδιο Επιδότησης Νεαρών Ζευγαριών ή/και Νέων μέχρι 41ός ετών δόθηκε μέχρι στιγμής ποσό 9,6 εκατομμυρίων ευρώ για 261 δικαιούχους.
Όσον αφορά τώρα τα Στεγαστικά Σχέδια της Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, τα ποσά εκτοξεύονται. Σύμφωνα με τα στοιχεία, από το 2015 που εγκρίθηκαν οι πρώτες αιτήσεις, μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2025 δόθηκαν πάνω από 402 εκατομμύρια ευρώ για 15.325 δικαιούχους.
Αναλυτικά όλα τα στοιχεία που αφορούν κάθε σχέδιο:
1. Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης Ορεινών, Ακριτικών και Μειονεκτικών Περιοχών
- Το Σχέδιο εφαρμόζεται από το 2019. Τελική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων για το τρέχον σχέδιο η 31η Δεκεμβρίου 2025.
- Το ανώτατο όριο ενίσχυσης (50% συνολικής δαπάνης) εξαρτάται από την σύνθεση της οικογένειας καθώς και από την κοινότητα/περιοχή στην οποία αποκτάται η κατοικία. Τα ποσά κυμαίνονται από €35.000 μέχρι €70.000.
- Το Σχέδιο απευθύνεται σε πολίτες για την απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας με τους εξής τρόπους: ανέγερση, αγορά ή βελτίωση νέας ή υφιστάμενης κατοικίας, απόκτηση με δωρεά ή με άλλο νόμιμο τρόπο νέας ή υφιστάμενης κατοικίας.
- Σημειώνεται ότι στο Σχέδιο περιλαμβάνονται περιοχές που γειτνιάζουν με την γραμμή κατάπαυσης του πυρός που βρίσκονται σε αστικές/δημαρχούμενες περιοχές (π.χ. Δήμος Λευκωσίας: Αγλαντζιά, Άγιος Δομέτιος, Άγιος Ανδρέας, κτλ, Δερύνεια, Αθηένου, κτλ), που αποτελεί παράγοντα προσέλκυσης ενδιαφερόμενων δικαιούχων.
- Απόδοση Σχεδίου:
(α) Από το 2019 μέχρι 9/2025: Υποβλήθηκαν 1.962 αιτήσεις και εγκρίθηκαν οι 1.577 (308 απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους και 76 είναι υπό εξέταση)
(β) Τρέχουσα προκήρυξη (6/2024 – 12/2025): Υποβλήθηκαν μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 392 αιτήσεις και εγκρίθηκαν οι 281 (35 απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους και οι 76 είναι υπό εξέταση)
(γ) Από το 2019 μέχρι 9/2025: Δόθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους €66,7 εκ. για 1.577 δικαιούχους.
(δ) Ανά κατηγορία οι εγκρίσεις αφορούν: (α) ακριτικές περιοχές: 1.147 εγκρίσεις, (β) ορεινές και μειονεκτικές περιοχές: 327 εγκρίσεις, και (γ) εξόχως ορεινές και μικρές περιοχές: 103 εγκρίσεις.
(ε) Ανά Επαρχία, οι εγκρίσεις αφορούν: (α) Λευκωσία: 604 εγκρίσεις – ποσό €23,3 εκ., (β) Λεμεσός: 193 εγκρίσεις – ποσό €9,9 εκ., (γ) Λάρνακα: 181 εγκρίσεις – ποσό €8,1 εκ., (δ) Πάφος: 60 εγκρίσεις – ποσό €2,8 εκ., (ε) Αμμόχωστος: 539 εγκρίσεις – ποσό €22,6 εκ.
2. Στεγαστικό Σχέδιο Αναζωογόνησης συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου
- Το Σχέδιο εφαρμόζεται από το 2019. Τελική ημερομηνία υποβολής αιτήσεων για το τρέχον σχέδιο είναι η 31η Δεκεμβρίου 2025.
- Το ανώτατο όριο ενίσχυσης (50% συνολικής δαπάνης) εξαρτάται από την σύνθεση της οικογένειας καθώς και από την κοινότητα/περιοχή στην οποία αποκτάται η κατοικία. Τα ποσά κυμαίνονται από €15.000 μέχρι €20.000.
- Απόδοση Σχεδίου:
(α) Από το 2019 μέχρι 9/2025: Υποβλήθηκαν 497 αιτήσεις και εγκρίθηκαν οι 311 (159 απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους και 29 είναι υπό εξέταση)
(β) Τρέχουσα προκήρυξη (6/2024 – 12/2025): Υποβλήθηκαν μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου 84 αιτήσεις και εγκρίθηκαν οι 37 (18 απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους και 29 είναι υπό εξέταση)
(γ) Από το 2019 μέχρι 9/2025: Δόθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους €5 εκ. για 311 δικαιούχους
(δ) Ανά Επαρχία, οι εγκρίσεις αφορούν: (α) Λευκωσία: 119 εγκρίσεις – ποσό €1.9 εκ., (β) Λεμεσός: 58 εγκρίσεις – ποσό €935,000, (γ) Λάρνακα: 55 εγκρίσεις – ποσό €860,000, (δ) Πάφος: 67 εγκρίσεις – ποσό €1,1 εκ., (ε) Αμμόχωστος: 12 εγκρίσεις – ποσό €190.000 εκ..
- Το Σχέδιο είναι υπό αξιολόγηση ενόψει της λήξης της τρέχουσας προκήρυξης και αναμένεται αναθεώρηση κάποιων εκ των όρων του πριν την επαναπροκήρυξή του εντός του 2026.
3. Στεγαστικό Σχέδιο Επιδότησης Νεαρών Ζευγαριών ή/και Νέων μέχρι 41ός ετών
- Το Σχέδιο απευθύνεται σε νεαρά ζευγάρια ή/και νέους μέχρι 41ός ετών, στους οποίους παραχωρείται οικονομική ενίσχυση για απόκτηση ιδιόκτητης κατοικίας για μόνιμη ιδιοκατοίκηση. Η τρέχουσα προκήρυξη αφορά 400 περιπτώσεις δικαιούχων. Οι αιτήσεις υποβάλλονται μέχρι 30 Νοεμβρίου 2025.
- Το Σχέδιο εφαρμόζεται σε δημαρχούμενες περιοχές (Δήμοι όπως έχουν διαμορφωθεί μετά την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης).
- Η οικονομική ενίσχυση κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000 στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και σύνθεσης της οικογένειας.
- Η απόκτηση της κατοικίας μπορεί να γίνει με ανέγερση, αγορά ή βελτίωση νέας ή υφιστάμενης κατοικίας, απόκτηση με δωρεά ή με άλλο νόμιμο τρόπο νέας ή υφιστάμενης κατοικίας.
- Απόδοση Σχεδίου:
(α) Υποβλήθηκαν 664 αιτήσεις και εγκρίθηκαν 261 (245 είναι υπό αξιολόγηση και οι υπόλοιπες είτε αποσύρθηκαν από τους αιτητές είτε απορρίφθηκαν για διάφορους λόγους).
(β) Μέχρι στιγμής, δόθηκε ποσό ύψους €9,6 εκ.
(γ) Ανά Επαρχία, οι εγκρίσεις αφορούν: (α) Λευκωσία: 125, (β) Λεμεσός: 35, (γ) Λάρνακα: 45, (δ) Πάφος: 12, (ε) Αμμόχωστος: 44.
4. Στεγαστικά Σχέδια Υπηρεσίας Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων
- Τα στεγαστικά σχέδια της ΥΜΑΠΕ απευθύνονται σε εκτοπισθέντες και παθόντες για σκοπούς απόκτησης κατοικίας.
- Το ύψος της οικονομικής βοήθειας για απόκτηση κατοικίας (ανέγερση και αγορά) κυμαίνονται από €20.000 μέχρι €40.000 στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και οικογενειακής σύνθεσης, ενώ το ύψος της οικονομικής βοήθειας για το στεγαστικό σχέδιο επιδιόρθωσης κατοικίας κυμαίνεται από €10.000 μέχρι €12.500.
- Τον Δεκέμβριο του 2024, το Υπουργικό Συμβούλιο μετά από εισήγηση του Υπουργείου Εσωτερικών αποφάσισε την αναθεώρηση όρων των Σχεδίων, με στόχο τη συμπερίληψη περισσότερων δικαιούχων και την απλοποίηση βασικών προνοιών. Οι σημαντικότερες αλλαγές αφορούν:
- Οριζόντια αύξηση των εισοδηματικών ορίων κατά €5.000 για κάθε κατηγορία, για τα σχέδια απόκτησης κατοικίας.
- Έγκριση αίτησης και αφαίρεση του ποσού από την οικονομική βοήθεια σε περίπτωση υπέρβασης των καθορισμένων εισοδηματικών ορίων για ποσοστό μέχρι 10%.
- Τροποποίηση του κριτηρίου για το σχέδιο αγοράς για εξέταση της αίτησης και υπολογισμό του ύψους της χορηγίας βάσει της ημερομηνίας σύνδεσης της οικίας με το δίκτυο της ΑΗΚ.
- Αύξηση ηλιακού ορίου φοιτητών εξωτερικού μέχρι τα 25 έτη για θήλεις και τα 26 έτη για άρρενες.
- Μείωση ηλικίας της οικιστικής μονάδας από 20 σε 15 για το στεγαστικό σχέδιο επιδιόρθωσης της οικίας και εναρμόνιση του εισοδηματικού ορίου του εν λόγω σχεδίου με τα σχέδια αγοράς και ανέγερσης.
- Έγκριση αίτησης για το ποσό που ισχύει για μονήρες άτομο σε περιπτώσεις αποξένωσης οικιστικής μονάδας, η οποία δεν καλύπτει τις σημερινές ανάγκες της οικογένειας.
- Έγκριση αίτησης και παραχώρηση ολόκληρου του ποσού στεγαστικής βοήθειας σε περιπτώσεις που το ένα μέλος του ζεύγους είναι μη εκτοπισθέντας και κατείχε μια οικιστική μονάδα, την οποία αποξένωσε τουλάχιστον πέντε έτη πριν τη σύναψη του γάμου / συμφώνου συμβίωσης με το άλλο μέλος του ζεύγους.
Απόδοση Σχεδίου: Από το 2015 μέχρι 9/2025: Δόθηκαν χορηγίες συνολικού ύψους €402 εκ. για 15,325 δικαιούχους