Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν κινητήριο δύναμη της κυπριακής οικονομίας και το οικοσύστημα της χώρας έχει ισχυροποιηθεί σημαντικά, ανέφερε ο Επικεφαλής Επιστήμονας της Κυπριακής Δημοκρατίας και πρόεδρος του ΔΣ του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), Δημήτρης Σκουρίδης, σε παρουσίαση προς εκπροσώπους των ΜΜΕ που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία, στις 16 Δεκεμβρίου.
Η ενημέρωση έγινε με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από την ανάληψη των καθηκόντων του Επικεφαλής Επιστήμονα και ενόψει της επικείμενης Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία, το 2026.
Σύμφωνα με όσα παρουσιάστηκαν, ο κ. Σκουρίδης ανέφερε ότι από τον Σεπτέμβριο του 2023 μέχρι σήμερα πραγματοποίησε περίπου 1.700 συναντήσεις, περιγράφοντας δράσεις εντός και εκτός Κύπρου που αποσκοπούν στη δημιουργία προϋποθέσεων συνεργασίας με άρτια καταρτισμένες χώρες στην Έρευνα, όπως η Αμερική, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ινδία και Ισραήλ, αλλά και με τεχνολογικά αναπτυγμένες χώρες και επιχειρήσεις, με στόχο τη διεύρυνση ευκαιριών για το ερευνητικό και το καινοτόμο σύστημα της Κύπρου.
Δείκτες και επιδόσεις
Κατά την εναρκτήρια παρουσίασή του, ο κ. Σκουρίδης ανέδειξε ότι η Κύπρος βρίσκεται πλέον στην 25η θέση του Global Innovation Index, ενώ ανέφερε και την άνοδο του μεγέθους του οικοσυστήματος των καινοτόμων εταιρειών κατά πέντε θέσεις, σύμφωνα με το Startup Blink.
Όπως σημειώθηκε, η Κύπρος προβάλλεται πλέον ως αξιόπιστος εταίρος για διεθνείς συνεργασίες, εξέλιξη που αποδίδεται στην εξωστρεφή διπλωματία καινοτομίας. Έμφαση δόθηκε επίσης στη χαρτογράφηση του οικοσυστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης και στη δημιουργία κρίσιμων διασυνδέσεων μεταξύ ερευνητικών κέντρων και εμπορικής αξιοποίησης.
Όραμα και ρόλος του Επικεφαλής Επιστήμονα
«Στόχος μας είναι η Κύπρος να εξελιχθεί σε μια δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία, με κινητήρια δύναμη την έρευνα, την επιστημονική αριστεία, την καινοτομία, την τεχνολογική ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα. Οι δράσεις και οι πολιτικές μας επικεντρώνονται προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε.
Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, ο Επικεφαλής Επιστήμονας λειτουργεί ως στρατηγικός σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την αξιολόγηση επιπτώσεων της σύγχρονης τεχνολογίας, ενώ συνδράμει στη διαμόρφωση κυβερνητικής πολιτικής στους τομείς έρευνας, καινοτομίας και τεχνολογίας.
Ο κ. Σκουρίδης προεδρεύει επίσης του ΙδΕΚ, της Εθνικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Task force) και της Επιτροπής Συντονιστών Έρευνας και Καινοτομίας, εκπροσωπεί την Κύπρο στο ΔΣ του Joint Research Centre και συμμετέχει στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας, ενώ πρόσφατα ανέλαβε καθήκοντα αντιπροέδρου στο European Science Advisors Forum (ESAF).
Εξωστρέφεια, διεθνοποίηση και στρατηγικές συνεργασίες
Όπως αναφέρθηκε, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής διαμορφώθηκε στρατηγική για υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας, με τον κ. Σκουρίδη να συμμετέχει ενεργά στις πρωτοβουλίες και τις υπογραφές, υποστηρίζοντας τον Υφυπουργό.
Στο πλαίσιο αυτό, έγινε αναφορά στην υλοποίηση δεσμεύσεων από συμφωνίες με χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, περιλαμβανομένου Μνημονίου Συνεργασίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και συνεργασίας με την εταιρεία Khazna. Παράλληλα, αποδόθηκε ρόλος στον κ. Σκουρίδη στην υπογραφή των Artemis Accords, στην προσέλκυση της Tenstorrent στην Κύπρο και σε άλλες συνεργασίες, καθώς και στην υπογραφή Μνημονίου με τον Invest Cyprus, με στόχο την ενίσχυση της διεθνούς παρουσίας της χώρας.
ΙδΕΚ: Αντίκτυπος προγραμμάτων σε οικονομία και απασχόληση
Αναφερόμενος στα προγράμματα του ΙδΕΚ, ο κ. Σκουρίδης είπε ότι είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία και την οικονομία, με επίκεντρο τους τέσσερις πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας: Παγκόσμιας κλάσης Έρευνα και Υποδομές, Έρευνα και Καινοτομία στις επιχειρήσεις, Νέα Γενιά και Διεθνοποίηση.
Κατά την περίοδο 2023-2025, όπως αναφέρθηκε, το ΙδΕΚ εξήγγειλε 90 προσκλήσεις και υπέγραψε συμβόλαια συνολικής αξίας €100 εκατ., που οδήγησαν στη δημιουργία 739 νέων θέσεων εργασίας σε τομείς αιχμής, εκ των οποίων οι 209 αφορούσαν γυναίκες. Παράλληλα, στηρίχθηκαν 372 επιχειρήσεις, δημιουργήθηκαν 187 δίκτυα συνεργασίας, ενώ 184 επιχειρήσεις συνεργάστηκαν με ερευνητικούς οργανισμούς.
Ο κ. Σκουρίδης έκανε ειδική αναφορά σε επενδύσεις του ΙδΕΚ σε στρατηγικές υποδομές, συνολικού ύψους €25 εκατ., παρουσιάζοντας πέντε υποδομές που έλαβαν χρηματοδότηση. Έδωσε επίσης έμφαση σε ευκαιρίες για νέους και νέες, αναφέροντας ότι 48 νέοι ηγούνται εθνικών έργων έρευνας, ενώ ερευνητές/ερευνήτριες εξασφάλισαν χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων όπως Vision ERC και ERC Fellowship, σε συνδυασμό με υπηρεσίες υποστήριξης υποβολής προτάσεων.
Ιδιαίτερη μνεία έγινε και στο πρόγραμμα Disrupt, μέσω του οποίου το ΙδΕΚ διέθεσε €10,5 εκατ., τα οποία μόχλευσαν €12,5 εκατ. ιδιωτικής επένδυσης από ταμεία Venture Capital σε 7 επιχειρήσεις, με συνολική αποτίμηση που, όπως αναφέρθηκε, ξεπερνά τα €150 εκατ.. Από αυτή την επένδυση δημιουργήθηκαν 58 νέες θέσεις εργασίας.
«Το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας της Κύπρου έχει γίνει ισχυρό και ανθεκτικό», τόνισε ο κ. Σκουρίδης, σημειώνοντας ότι επιτυγχάνει μετρήσιμη αριστεία και επιτυχία σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην προσέλκυση ανταγωνιστικής χρηματοδότησης.
Βελτιώσεις στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα
Ο κ. Σκουρίδης ανέφερε ότι το ΙδΕΚ λειτουργεί πλέον ως πιο ευέλικτος και αξιόπιστος φορέας υλοποίησης κρατικών επενδύσεων σε Ε&Κ, σημειώνοντας βελτιώσεις στους χρόνους διαδικασιών: ο χρόνος σύναψης συμβάσεων ανέρχεται πλέον σε 7 μήνες, από 21 μήνες το 2019, ενώ ο χρόνος καταβολής πληρωμής μειώθηκε σε 61 ημέρες, από 275 ημέρες το 2019.
Ισότητα φύλων και τεχνητή νοημοσύνη
Παρουσιάστηκαν μέτρα που εισήγαγε το ΙδΕΚ σε προγράμματα χρηματοδότησης μεταδιδακτορικών ερευνητών, τα οποία, όπως αναφέρθηκε, οδήγησαν σε αυξημένη συμμετοχή γυναικών: το 61,16% των υποβληθέντων προτάσεων είχε γυναίκα συντονίστρια, έναντι 29,67% σε προηγούμενες προσκλήσεις, ενώ το 76,4% των έργων που χρηματοδοτήθηκαν αντιστοιχούσε σε γυναίκες, έναντι 23% σε προηγούμενες προκηρύξεις. Έγινε επίσης αναφορά στην ευθυγράμμιση με τη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Για την Τεχνητή Νοημοσύνη, επισημάνθηκε ότι έχει αναδειχθεί σε στρατηγική εθνική προτεραιότητα, με στόχο τον εκσυγχρονισμό της εθνικής στρατηγικής σε ανθρωποκεντρική κατεύθυνση, που διασφαλίζει υπεύθυνη και ηθική χρήση της τεχνολογίας. Όπως αναφέρθηκε, ο κ. Σκουρίδης προεδρεύει της δεκαμελούς Task Force που έχει αναλάβει την προετοιμασία και υλοποίηση της νέας στρατηγικής, με στόχο την ενίσχυση της Κύπρου ως περιφερειακού κόμβου καινοτομίας.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν και Κύπριοι ερευνητές, οι οποίοι παρουσίασαν πρακτικά παραδείγματα για τον αντίκτυπο των εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων, τα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν και τη συμβολή της Κύπρου στην περιφερειακή και διεθνή καινοτομία.
