Πραγματοποιώντας περιοδεία στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ρομπέρτα Μέτσολα βρίσκεται σήμερα στην Κύπρο για να καλέσει τους Κύπριους να πάνε στις κάλπες στις 9 Ιούνη. Μιλώντας αποκλειστικά στον “Φ” η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σημειώνει πως η ΕΕ αντιμετωπίζει απειλή απ’ όσους θέλουν να καταστρέψουν ό,τι οικοδομήθηκε. Ο κίνδυνος, σημειώνει, ότι προέρχεται από τα δύο άκρα, την αριστερά και τη δεξιά.
Αναφερόμενη στο Κυπριακό εκφράζει την στήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην αποστολή Ολγκίν και υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η επίλυση του Κυπριακού προβλήματος όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και την ευρύτερη περιοχή.
– Ποια είναι η σημασία των ευρωεκλογών του Ιουνίου; Θα πειστούν οι Ευρωπαίοι, ιδίως οι νέοι, να βγουν έξω και να ψηφίσουν αυτή τη φορά;
– Το ελπίζω. Η δημοκρατία δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Πρέπει να αγωνιζόμαστε για αυτήν κάθε μέρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές είναι ύψιστης σημασίας. Πρέπει να προστατεύσουμε την ευρωπαϊκή δημοκρατία και γι’ αυτό ζητώ από όλους τους Κύπριους και όλους τους Ευρωπαίους να ψηφίσουν και να αποφασίσουν για την κατεύθυνση της Ευρώπης για τα επόμενα πέντε χρόνια.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάνει τη διαφορά διαμορφώνοντας πολιτικές που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή για όλους, στους τομείς της ψηφιακής τεχνολογίας, της υγείας, της μετανάστευσης, της οικονομίας, του κλίματος και της ασφάλειας, μεταξύ άλλων. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βάλει τη σφραγίδα της Ευρώπης στην παγκόσμια γεωπολιτική και έχουμε υπερασπιστεί τον ευρωπαϊκό μας τρόπο ζωής σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο. Έχουμε γίνει ισχυρότεροι λόγω των προκλήσεων που αντιμετωπίσαμε (όπως η πανδημία και η εισβολή στην Ουκρανία) και όχι παρά τις προκλήσεις αυτές. Παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις αποδείξαμε ότι η Ευρώπη μπορεί να ανταποκριθεί στα ζητήματα που έχουν σημασία για τους Ευρωπαίους και που δεν μπορούν να επιλυθούν από μία μόνο χώρα μεμονωμένα. Έχουμε αποφέρει αποτελέσματα.
Οι ευρωπαϊκές εκλογές φέρνουν την Ευρώπη πιο κοντά σε όλους μας, καθώς εκπροσωπείται κάθε γωνιά της ΕΕ. Είναι επίσης η κατάλληλη στιγμή για κάθε πολίτη να εκφράσει την γνώμη του και να καταστήσει υπόλογους τους εκλελεγμένους αντιπροσώπους. Αν οι άνθρωποι δεν ψηφίσουν, θα αποφασίσουν άλλοι. Σε αυτό το νομοθετικό σώμα, έχουμε κρατήσει την εποικοδομητική ευρωπαϊκή πλειοψηφία ενωμένη και πρέπει να το κάνουμε και πάλι. Γι’ αυτό επισκέπτομαι την Κύπρο: για να μιλήσω για την Ευρώπη, να ακούσω τις ανησυχίες και τις προσδοκίες του κυπριακού λαού και να πείσω τους ανθρώπους να πάνε στην κάλπη και να ψηφίσουν.
– Η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος. Πόσο κινδυνεύει η ΕΕ από την ενίσχυση της ακροδεξιάς; Υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί η άνοδος της ακροδεξιάς, η οποία θεωρείται τώρα κάτι διαφορετικό και αντίπαλος των παλαιών κομμάτων;
– Όπως αναφέρατε, βλέπω μια απειλή από εκείνους που θα ήθελαν να καταστρέψουν αντί να χτίσουν ή που διεξάγουν εκστρατείες βασισμένες στο φόβο και όχι με ελπίδα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα άκρα, είτε από την αριστερά είτε από τα δεξιά. Είναι πιο εύκολο να οδηγήσεις μια λαϊκιστική ασπρόμαυρη αφήγηση παρά μια εποικοδομητική φιλοευρωπαϊκή αφήγηση.
Αλλά είμαι πεπεισμένη ότι εάν αντιταχθείς στο εξτρεμιστικό αφήγημα εξηγώντας τους λόγους που λαμβάνονται οι αποφάσεις και τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη συνεχίζει να αποφέρει αποτελέσματα, τότε οι άνθρωποι θα θέλουν να εκφράσουν την άποψη τους και θα πάνε να ψηφίσουν. Σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω ότι μόνο το φιλοευρωπαϊκό κέντρο μπορεί να αποδώσει και να εργαστεί για το κοινό συμφέρον των Ευρωπαίων.
– Ποιες είναι οι παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ;
– Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω της πράσινης μετάβασης θα αποτελέσει ασφαλώς μία από τις προτεραιότητές μας τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να καταστεί συμβατή με την ανταγωνιστικότητά μας και να γίνει μέρος της αναπτυξιακής μας ατζέντας. Κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω. Η ψηφιακή μετάβαση, η οποία συνδέεται με τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, είναι επίσης πολύ σημαντική. Αυτό θα είναι όλο και πιο σημαντικό κατά την επόμενη θητεία.
Η πρόοδος στην κοινή μας πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο θα εξακολουθήσει επίσης να είναι σημαντική. Κανένα κράτος μέλος δεν θα πρέπει να αφήνεται μόνο του να επωμίζεται δυσανάλογη ευθύνη όσον αφορά τον μεγάλο αριθμό αφίξεων αιτητών ασύλου. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβάλλουν στην αλληλεγγύη σε συνεχή βάση.
Η διεύρυνση αποτελεί επίσης μια άλλη προτεραιότητα. Όχι μόνο για την Ουκρανία, τη Μολδαβία, τη Γεωργία και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, αλλά και για όλους εμάς, και δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι μια διευρυμένη ΕΕ θα απαιτήσει αλλαγή, προσαρμογή και μεταρρύθμιση για να εργαστεί σε μια ΕΕ των 32, 33 ή 35 κρατών μελών.
Αλλά πάνω απ’ όλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν υπάρχει τίποτα μεγαλύτερο από την απειλή για την ειρήνη που θέτει ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία. Χωρίς ειρήνη, δεν μπορεί να υπάρξει σταθερότητα, ευημερία ή ασφάλεια. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε την Ουκρανία να νικήσει αυτόν τον πόλεμο, και ταυτόχρονα πρέπει να προχωρήσουμε προς ένα ισχυρό πλαίσιο ασφάλειας της ΕΕ. Σε έναν κόσμο όπου ο πόλεμος δεν είναι πλέον κάτι το αδιανόητο και όπου οι άνθρωποι που ζουν σε μια δημοκρατία είναι λιγότεροι από αυτούς που δεν ζουν σε δημοκρατικές χώρες, η Ευρώπη μας έχει καταστεί μια υπερδύναμη δικαιωμάτων, ελευθεριών και ευημερίας.
Είμαστε ανάμεσα σε μια Κίνα με ένα σύνολο αξιών πολύ διαφορετικό από το δικό μας, μια επιθετική, επεκτατική Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες που υιοθετούν μια όλο και πιο προστατευτική προσέγγιση. Ο τρόπος μας είναι διαφορετικός και νομίζω ότι αξίζει να τον υπερασπιστούμε και να πείσουμε και τους άλλους γι’ αυτόν. Όσον αφορά τον ρόλο μας στον κόσμο, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι ο πλανήτης είναι ένα πολύ μικρότερο μέρος απ’ όσο νομίζουμε μερικές φορές. Πρέπει να ενισχύσουμε την συνεργασία μας με την Λατινική Αμερική, την Ασία και την Αφρική, όπου αρκετές χώρες είναι ευάλωτες σε αυταρχικά καθεστώτα. Αυτές πρέπει να είναι συνεργασίες μεταξύ ίσων. Πρέπει να ακούμε περισσότερο. Κάνοντας κήρυγμα, κοιτώντας αφ’ υψηλού ή επιβάλλοντας τον τρόπο μας δεν θα λειτουργήσει. Και η δημοκρατία ως μορφή διακυβέρνησης γίνεται όλο και πιο σπάνια. Συνεχίζουμε να αποφέρουμε αποτελέσματα— αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν.
– Μπορεί η ΕΕ να προχωρήσει ως ενιαία οντότητα σε θέματα εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής ή θα συνεχίσει κάθε χώρα να ενεργεί σε κάποιο βαθμό με βάση τα δικά της συμφέροντα;
– Για την επίτευξη των στόχων της διατήρησης της ειρήνης, της ενίσχυσης της διεθνούς ασφάλειας, της προώθησης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η ΕΕ εφαρμόζει μία κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας.
Ωστόσο, είναι σαφές ότι κάθε κράτος μέλος έχει τα συμφέροντά του και, ως εκ τούτου, η διπλωματία και η άμυνα παραμένουν σε ορισμένο βαθμό ισχυροί διακυβερνητικοί τομείς, και είναι πιο δύσκολο να τους φέρουμε κάτω από την κοινή ομπρέλα. Δεν μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε όπως αντιμετωπίζουμε τη γεωργία ή το εμπόριο, τομείς που είναι βαθιά «κοινοτικοποιημένοι». Ωστόσο, στην εξωτερική και αμυντική πολιτική υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε από κοινού όσον αφορά την εξεύρεση κοινού εδάφους και κοινών θέσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, η διπλωματική υπηρεσία της ΕΕ, ασκεί την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ.
Ειδικά για τον τομέα της άμυνας, η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιουργήθηκε ως αντίδοτο στον πόλεμο. Δημιουργήθηκε για να διατηρεί την ειρήνη. Ωστόσο, η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας κατέστησε σαφές πόσο ευάλωτοι είμαστε χωρίς «μυς». Πρώτον, πρέπει επειγόντως να ενισχύσουμε τη συνοχή και την αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας, σε πλήρη συμπληρωματικότητα, χωρίς αλληλεπικάλυψη, και συντονισμό με το ΝΑΤΟ, για να υπερασπιστούμε τα συμφέροντα, τις αξίες και τους πολίτες μας.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζητά τον διορισμό Επιτρόπου Άμυνας, στο πλαίσιο της επόμενης Επιτροπής, αρμόδιου για την οριστικοποίηση μιας πραγματικής Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης και όλων των θεμάτων που σχετίζονται με την άμυνα. Αυτό πρόκειται φυσικά για μια απόφαση που θα παρθεί μετά τις εκλογές και από την νέα Επιτροπή.
Αλλά το πιο σημαντικό, χρειαζόμαστε περισσότερους πόρους και την πολιτική βούληση για να ενισχύσουμε τις ευρωπαϊκές τεχνολογικές και βιομηχανικές μας ικανότητες. Προχωρούμε σε αυτά τα στοιχεία με νομοθεσία που στηρίζει τις κοινές δημόσιες συμβάσεις και την παραγωγή πυρομαχικών. Διαθέτουμε επίσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, το οποίο αποσκοπεί στον συντονισμό και την αύξηση των εθνικών επενδύσεων στην έρευνα στον τομέα της άμυνας και στη βελτίωση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των εθνικών ενόπλων δυνάμεων.
Στο σημερινό γεωπολιτικό κλίμα, είναι σαφές ότι πρέπει να προστατεύσουμε τους πολίτες μας και να γίνουμε ισχυρότεροι και πιο ικανοί πάροχοι ασφάλειας.
– Τι ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ, και ιδίως το ΕΚ, σε θέματα όπως το Κυπριακό;
– Η διαίρεση ενός κράτους μέλους της ΕΕ δεν είναι μόνο κυπριακό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Η Ευρώπη δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ όσο η Κύπρος παραμένει διαιρεμένη. Η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη στη συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, οι οποίες πρέπει να γίνονται σεβαστές και να τηρούνται. Η εμπιστοσύνη και όχι η βία πρέπει να είναι ο δρόμος προς τα εμπρός. Υποστηρίζουμε την αποστολή της Maria Angela Holguin να βρει κοινό έδαφος, έτσι ώστε οι δύο πλευρές να μπορέσουν να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να καταλήξουν σε μια μόνιμη διευθέτηση.
Η Κύπρος είναι η κύρια πύλη μας προς τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική. Η επίλυση του Κυπριακού με την επανένωση της Κύπρου στο πλαίσιο του συμφωνηθέντος πλαισίου για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία θα είναι μια αμοιβαία επωφελής κατάσταση — όχι μόνο για τις δύο κοινότητες της Κύπρου αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Θα ενισχύσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένα καταδικάσει τις συνεχιζόμενες παράνομες δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται από την Τουρκία (συμπεριλαμβανομένης της μερικής επαναλειτουργίας της παραλίας) στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων/Αμμοχώστου, σε κατάφωρη παραβίαση των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Καταδικάσαμε ανεπιφύλακτα τον άμεσο πολιτικό και οικονομικό παρεμβατισμό της Τουρκίας και τη συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Οι ενέργειές της θέτουν σε περαιτέρω κίνδυνο τις ήδη δυσοίωνες προοπτικές επανέναρξης των συνομιλιών. Συνεχίζουμε να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις, μεταξύ άλλων και μέσω της Επιτροπής Αναφορών μας· μια αναφορά που υποβλήθηκε το 2004 από τον Λοΐζο Aυξεντίου, έναν εκτοπισμένο Ελληνοκύπριο από την Αμμόχωστο, εξ ονόματος του Προσφυγικού Κινήματος Αμμοχώστου, παραμένει ανοικτή· και η Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (PETI) πραγματοποίησε δύο διερευνητικές επισκέψεις στην Αμμόχωστο, τον Νοέμβριο του 2007 και τον Μάιο του 2018. Στο ίδιο περιεχόμενο, τον Οκτώβριο του 2023, η Dolors Montserrat, πρόεδρος της εν λόγω επιτροπής, επισκέφθηκε την Αμμόχωστο και τόνισε ότι η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου πρέπει να επιστραφεί στους νόμιμους κατοίκους της υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ. Για εμάς, δεν υπάρχει σχέδιο Β σχετικά με το στόχο των προσπαθειών για μια λύση.
Θα δούμε μετά τις εκλογές τη δεύτερη θητεία
– Θα ξαναδιεκδηκήσετε την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Οι κύριοι στόχοι σας αν επανεκλεγείτε;
– Ενόψει των επικείμενων εκλογών, επισκέπτομαι τα κράτη μέλη της ΕΕ. Θέλω οι άνθρωποι να επανακτήσουν αυτή την αίσθηση του σκοπού, του ενθουσιασμού για την Ευρώπη και θέλω να τους ενθαρρύνω να αξιοποιήσουν την ψήφο τους.
Θα κάνω επίσης εκστρατεία στη χώρα μου, τη Μάλτα, όπου είμαι υποψήφια για άλλη μία θητεία για να εκπροσωπήσω τον λαό της Μάλτας.
Ήταν τιμή μου να υπηρετώ ως Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και να εκπροσωπώ τα Μέλη του. Αυτό είναι κάτι που θα συνεχίσω να κάνω μέχρι την τελευταία στιγμή της θητείας μου. Όσον αφορά τη δεύτερη θητεία, θα δούμε μετά τις εκλογές. Εναπόκειται στα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να επιλέξουν τον δικό τους Πρόεδρο.
Δεν πρέπει να φοβόμαστε την πρόκληση Τραμπ
– Πόσο θα επηρεάσει η πιθανότητα επανεκλογής του Τραμπ στις ΗΠΑ την πολιτική ζωή στην ΕΕ και ιδιαίτερα τις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών;
– Οι ΗΠΑ είναι μια πλήρης δημοκρατία και, προφανώς, η ΕΕ συνεργάζεται πάντα με τους προέδρους που εκλέγονται δημοκρατικά από τον λαό τους. Για δεκαετίες, έχουμε συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ υπό την ηγεσία τόσο των Δημοκρατικών όσο και των Ρεπουμπλικανικών κομμάτων και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Η συνεργασία μας αφορά κάτι περισσότερο από τους ίδιους τους ηγέτες. Πρόκειται για δύο εταίρους, οι οποίοι μοιράζονται τις ίδιες αξίες, τους ίδιους στόχους και το ίδιο όραμα για τον κόσμο. Οι βασικές αρχές είναι πάντα εκεί. Η ΕΕ και οι ΗΠΑ χρειάζονται η μία την άλλη. Εάν το 2024 μας φέρει και πάλι το «America first», η Ευρώπη πρέπει να γίνει ισχυρότερη, πιο κυρίαρχη και πιο αυτοδύναμη. Δεν πρέπει να φοβόμαστε αυτή την πρόκληση, πρέπει να την αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο. Έχουμε ό,τι χρειάζεται, αν μείνουμε ενωμένοι.
