Στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2024, εκμεταλλευόμενος τη δυσφορία της κοινωνίας έναντι του παραδοσιακού κομματικού συστήματος και την προσδοκία ενός μεγάλου μέρους του εκλογικού σώματος ότι θα έστελνε πολιτικό μήνυμα με την ψήφο του, ο Φειδίας Παναγιώτου άνοιξε την πόρτα του Ευρωκοινοβουλίου και κάθισε στα ευρωπαϊκά έδρανα. Έλαβε περισσότερες από 70 χιλιάδες ψήφους, με ποσοστό που άγγιξε το 20%. Έναν χρόνο και κάτι αργότερα, εξήγγειλε τη δημιουργία κόμματος με την ονομασία «Άμεση Δημοκρατία» και διεκδικεί θέση στην κυπριακή Βουλή ως… κομματάρχης πλέον.

Τι επιδιώκει στην πραγματικότητα ο Φειδίας Παναγιώτου και πώς προέκυψε, πατώντας ουσιαστικά πάνω στις παθογένειες του κομματικού συστήματος, την οριζόντια απαξίωση της πολιτικής αλλά και την αποπολιτικοποίηση της κοινωνίας μας, η οποία πλέον κινείται και δραστηριοποιείται πολιτικά με λογική και κριτήρια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης;

Μέσα από την πορεία των δεκαέξι μηνών της πολιτικής του δράσης, ο Φειδίας Παναγιώτου κατάφερε να «αποκαθηλώσει» ο ίδιος τον μύθο που δημιουργήθηκε γύρω από το πρόσωπό του. Άλλοτε με τις πολιτικές του ενέργειες, άλλοτε με τα podcast του, την αφέλειά του ή την πονηριά του, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα και απογοήτευσε μια μεγάλη μερίδα —ίσως τη μεγαλύτερη— όσων τον στήριξαν. Σήμερα επιδιώκει να πάρει θέση στην κυπριακή Βουλή, προτάσσοντας αυτή τη φορά το σύνθημα της άμεσης δημοκρατίας μέσω εφαρμογής, με την οποία ο καθένας που την κατεβάζει στο κινητό του θα μπορεί να ψηφίζει και να συμμετέχει.

«Αυτή είναι η σημαντικότερη ανακοίνωση της ζωής μου. Έχει πάνω από έναν χρόνο που εκλέχθηκα Ευρωβουλευτής και πλέον το είδαμε στην πράξη: ότι ένας ανεξάρτητος πολιτικός δεν μπορεί να αλλάξει τα πράγματα μόνος του. Κατέληξα, παιδιά, ότι για να πετύχουμε την αλλαγή που θέλουμε, πρέπει να αποκτήσουμε δύναμη στη Βουλή και γι’ αυτό ανακοινώνω ότι ξεκινάμε μια νέα διαδικασία για να κάνουμε ένα πολιτικό κόμμα. Και αυτό το κόμμα, παιδιά, το φαντάζομαι να είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τα άλλα», είπε στο βίντεο εξαγγελίας του νέου κόμματος ο Φειδίας.

Ο σκοπός του, συνέχισε, «θα είναι να δώσουμε ακόμη έναν πάτσο στο σύστημα αυτή τη φορά και να προσπαθήσουμε να το αλλάξουμε από μέσα. Με τον τρόπο που δουλεύει σήμερα η Δημοκρατία, τις αποφάσεις τις λαμβάνουν κάποιοι που ψηφίζουν μία φορά κάθε πέντε χρόνια. Και πιστεύω πως ήρθε επιτέλους η ώρα αυτό το μοντέλο να τελειώσει και να αντικατασταθεί από ένα νέο είδος Δημοκρατίας:

Πιο άμεσο, πιο δημοκρατικό, στο οποίο κάθε πολίτης να μπορεί να συμμετέχει στις συζητήσεις, στις αποφάσεις και ακόμη και στις ίδιες τις ψηφοφορίες. Οπότε, με βάση αυτές τις ιδέες, το όνομα του κόμματος δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το “Άμεση Δημοκρατία”.»

Σίγουρα, ο Φειδίας Παναγιώτου δεν μπορεί να επενδύει στις 70 και πλέον χιλιάδες ψήφους των ευρωεκλογών. Ωστόσο, φαίνεται πως διατηρεί μια μερίδα «θαυμαστών» και ακολούθων που συνεχίζουν να πιστεύουν σε όσα «έξυπνα» προβάλλει. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να λάβει ποσοστό που θα τον βάλει στη Βουλή, μαζί με έναν αριθμό βουλευτών, προσθέτοντας ένα ακόμη στοιχείο απορρύθμισης στη σύνθεση του νομοθετικού σώματος.

Υποψήφιος και ευρωβουλευτής

Παρότι αιωρείται το ερώτημα κατά πόσο ο ίδιος θα είναι υποψήφιος βουλευτής ή όχι, η απάντηση είναι ότι μπορεί να είναι υποψήφιος βουλευτής και ταυτόχρονα Ευρωβουλευτής. Εάν εκλεγεί, θα πρέπει να επιλέξει. Υπενθυμίζεται η περίπτωση της Ελένης Θεοχάρους με την «Αλληλεγγύη», η οποία είχε εκλεγεί βουλευτής αλλά δεν αποδέχτηκε τη θέση για να παραιτηθεί στη συνέχεια ώστε να κατακυρωθεί τυπικά στο κόμμα. Αν και η έδρα πήγε στον πρώτο επιλαχόντα, όπως προβλεπόταν στην περίπτωση κένωσης έδρας (Γιώργος Παπαδόπουλος), το ζήτημα οδηγήθηκε στα δικαστήρια, ακολούθησε διαδικασία πολλών επεισοδίων και τελικά δεν δόθηκε λύση λόγω συνταγματικού κενού — η γνωστή ιστορία της Βουλής των 55 βουλευτών. Τότε η Ελένη Θεοχάρους δεν έδωσε διαβεβαίωση για τη βουλευτική έδρα, καθότι δεν μπορούσε να κατέχει δύο έδρες, έστω και αν θα παραιτείτο αμέσως μετά. Το Σύνταγμα αναφερόταν σε «κενωθείσα» έδρα και όχι «μη κατακυρωθείσα». Το ζήτημα διευθετήθηκε αργότερα με τροποποίηση του Συντάγματος. Άρα, στην προκειμένη περίπτωση, ο Φειδίας Παναγιώτου μπορεί να είναι υποψήφιος βουλευτής και παράλληλα Ευρωβουλευτής και στη συνέχεια να επιλέξει ποια από τις δύο έδρες θα κρατήσει.

Το πολιτικό αποτύπωμα των πρώτων 16 μηνών

Έχει ενδιαφέρον να δούμε στην πράξη ποιο ήταν το πολιτικό αποτύπωμα του Φειδία Παναγιώτου στους πρώτους δεκαέξι μήνες της θητείας του ως Ευρωβουλευτή. Αυτό που συζητείται, μεταξύ σοβαρού και αστείου, στα «πηγαδάκια» του Ευρωκοινοβουλίου είναι ότι η επιλογή της… κόκκινης μύτης (κλόουν) για την εξαγγελία του κόμματός του ήταν εύστοχη — όχι επειδή ήταν έξυπνο κόλπο προσέλκυσης ενδιαφέροντος, αλλά γιατί πολλοί ξένοι Ευρωβουλευτές χαριτολογώντας έτσι αναφέρονται στο πρόσωπό του. Συνήθως τον εντοπίζουν να ετοιμάζει κάποιο βίντεο που θα αναρτήσει.

Ο τρόπος δραστηριοποίησής του στο Ευρωκοινοβούλιο δεν εξαντλείται, ωστόσο, σε αυτό. Σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο συζητούνται και ζητήματα όπως:

>> Εργοδότηση αδελφής

Η αδελφή του Φειδία Παναγιώτου απασχολείται στο Ευρωκοινοβούλιο. Υπάρχει σαφής οδηγία που απαγορεύει την εργοδότηση μελών οικογένειας Ευρωβουλευτή στο Ευρωκοινοβούλιο. Όταν ρωτήθηκε, απάντησε ότι την πληρώνει «με δικά του λεφτά». Επί της ουσίας, αυτό δεν αλλάζει κάτι, από τη στιγμή που συζητείται έντονα ότι η αδελφή του συμμετέχει σε συνεδριάσεις του Σώματος και χειρίζεται απόρρητα έγγραφα, εισερχόμενη με κάρτα προσωπικού.

>> Κοιμάται στο Ευρωκοινοβούλιο;

Για το προηγούμενο πολλοί θα πουν «ε, και;». Ωστόσο, παρόμοιες συμπεριφορές από κόμματα ή άλλους πολιτικούς καταδικάζονται ως σκανδαλώδεις και πράξεις διαπλοκής. Η κυβέρνηση και ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δέχονται έντονη κριτική για διορισμούς και εργοδότηση προσώπων. Ο Φειδίας Παναγιώτου, ενάμιση χρόνο μετά την εκλογή του, φέρεται να κοιμάται εντός του κτιρίου, διαμορφώνοντας χώρο του γραφείου του αναλόγως. Αυτό είναι ευρέως γνωστό και συζητείται έντονα. Το ζήτημα δεν είναι μόνο ότι δεν έχει ενοικιάσει διαμέρισμα· πέραν του ότι η διαμονή εντός του χώρου του Ευρωκοινοβουλίου απαγορεύεται —κυρίως για λόγους ασφαλείας—, η χρηματοδότηση που λαμβάνει ένας Ευρωβουλευτής περιλαμβάνει και έξοδα διαμονής.

>> Η απόλυση και η πρόσληψη συνεργάτη

Συζητείται επίσης η περίπτωση συνεργάτη του, με τον οποίο συνεργαζόταν σε προσωπικό επίπεδο: αφού τον απέλυσε ως προσωπικό συνεργάτη, τον προσέλαβε ως συνεργάτη του Ευρωκοινοβουλίου. Τι σημαίνει αυτό; Πλέον πληρώνεται από τα κονδύλια του Ευρωκοινοβουλίου για υποστήριξη του κοινοβουλευτικού έργου. Είναι κακό; Το ερώτημα που εγείρεται είναι αν το άτομο αυτό πράγματι εργάζεται για το ευρωκοινοβουλευτικό έργο του Φειδία Παναγιώτου ή απλώς αμείβεται από το Ευρωκοινοβούλιο.

>> Η χρηματοδότηση και το «ανύπαρκτο» γραφείο

Περαιτέρω, τίθεται σοβαρό ζήτημα για το κονδύλι περίπου 5.000 ευρώ μηνιαίως που διατίθεται σε κάθε Ευρωβουλευτή για ενοικίαση και λειτουργία τοπικού γραφείου στη χώρα καταγωγής. Σκοπός: επαφές με πολίτες, εκδηλώσεις, προώθηση θεμάτων της ΕΕ και, αντιστρόφως, αιτημάτων της κοινωνίας προς τα ευρωπαϊκά όργανα. Εδώ και ενάμιση χρόνο, ο Φειδίας Παναγιώτου δεν έχει ανοίξει γραφείο στην Κύπρο, ενώ λαμβάνει κανονικά τη χρηματοδότηση. Ο καθένας μπορεί να κάνει τα «μαθηματικά» για να υπολογίσει το ύψος της χορηγίας για ένα γραφείο-φάντασμα.

Η συνέντευξη με Τατάρ και Τ/κ YouTuber και η «αποκάλυψη» για Αυξεντίου

Έντονες αντιδράσεις προκάλεσαν podcast με Τουρκοκύπριο YouTuber και η συνέντευξή του με τον τέως κατοχικό ηγέτη Ερσίν Τατάρ, τον οποίο επισκέφθηκε στο λεγόμενο «προεδρικό μέγαρο» στα κατεχόμενα. Η παρουσία Ευρωβουλευτή εκεί προσέδιδε υπόσταση στον κατοχικό ηγέτη. Υπενθυμίζεται ότι επίσκεψη Βρετανού βουλευτή στα κατεχόμενα τους προηγούμενους μήνες οδήγησε στην παραίτησή του από τη θέση του Εμπορικού Απεσταλμένου για την Τουρκία, μετά τις έντονες αντιδράσεις.

Οι «ιστορικές» του συζητήσεις και ο επιπόλαιος τρόπος προσέγγισης προκαλούν κατά διαστήματα αντιδράσεις, χωρίς ο ίδιος να δείχνει να προβληματίζεται. Αντιδράσεις προκάλεσε και συζήτηση με τον δημοσιογράφο Μιχάλη Μιχαήλ για τον Γρηγόρη Αυξεντίου και τις αναφορές γύρω από τον τρόπο θανάτου του -αν κάηκε ζωντανός, αν αυτοκτόνησε ή αν δολοφονήθηκε από συναγωνιστή.

Οι φιλοξενούμενοί του εκτείνονται από άτομα της άκρας δεξιάς και λάτρεις απολυταρχικών καθεστώτων και υποστηρικτές της χούντας έως την άκρα αριστερά, καταφέρνοντας συχνά να συγκεντρώνει την προσοχή. Ο ίδιος επιδιώκει τώρα να συνεχίσει να… γράφει ιστορία από το κυπριακό Κοινοβούλιο.

Το ταξίδι στη Ρωσία και η φημολογία

Τον περασμένο Μάιο, ο Φειδίας Παναγιώτου ταξίδεψε εν μέσω κυρώσεων στη Μόσχα με πολύ μικρή ομάδα Ευρωβουλευτών, εκπροσωπώντας τη Συμμαχία Sarah Wagenknecht (BSW) από τη Γερμανία και το κόμμα SMER της Σλοβακίας. Η επίσκεψη χαρακτηρίστηκε αμφιλεγόμενη. Ο ίδιος ανάρτησε βίντεο με άλλους Ευρωβουλευτές, δηλώνοντας πως είναι «φωνές για την ειρήνη»: «Μπορούμε να φτάσουμε στην ειρήνη μόνο αν μιλήσουμε μεταξύ μας και αν προσπαθήσουμε να βρούμε συμβιβασμούς. Αυτό είναι το νόημα της διπλωματίας», έλεγε.

Η πράξη αυτή προκάλεσε την οργή της Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα, η οποία από το βήμα της Ολομέλειας απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση για την επίσκεψη, καλώντας όλους να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να κινηθούν με προσοχή, τονίζοντας ότι οι Ουκρανοί εξακολουθούν να αγωνίζονται για την ελευθερία τους.

Σε μεταγενέστερο βίντεο, ο Φειδίας Παναγιώτου είπε ότι η ΕΕ «το μόνο που κάνει είναι να στέλνει όπλα και λεφτά στην Ουκρανία για να πολεμούν τους Ρώσους». «Κανένας Κύπριος ή Ελλαδίτης πολιτικός δεν πήγε στη Ρωσία από τη μέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος. Πρέπει να λυθεί το πρόβλημα με συνομιλίες και όχι με όπλα. Οι Ρώσοι εν αδέλφια μας, έχουμε κοινή θρησκεία και κοινές αξίες», πρόσθεσε. Υποστήριξε ακόμη ότι το Ευρωκοινοβούλιο εκνευρίστηκε από την επίσκεψη και διέταξε έρευνα εναντίον των συμμετεχόντων.

Περαιτέρω αντιδράσεις προκάλεσε η αποχή του σε ψήφισμα που καλούσε τη Ρωσία να επιστρέψει τα παιδιά που απήχθησαν στην Ουκρανία. Για την ενέργεια αυτή κατηγορήθηκε έντονα και συντηρήθηκε φημολογία για σχέσεις με τη Ρωσία και το καθεστώς Πούτιν. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, συναντήθηκε με τον επικεφαλής της Κρατικής Δούμας, Βιάτσεσλαβ Βολοντίν, γεγονός που, σε συνδυασμό με απόψεις που εξέφρασε, το περιεχόμενο των podcast και τους φιλοξενούμενους, καθώς και τη δράση του στο Ευρωκοινοβούλιο, τροφοδότησε καχυποψία για δεσμούς με τη ρωσική κυβέρνηση και την προπαγάνδα σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία.

Ξένος δημοσιογράφος τον πίεσε ρωτώντας «γιατί στηρίζετε την απαγωγή παιδιών από την Ουκρανία;». Ο Κύπριος Ευρωβουλευτής απάντησε: «Συμφωνώ ότι πρέπει να επιστρέψουν. Έκανα έρευνα. Μας έδωσαν μια έκθεση ιστοσελίδας του Ζελένσκι και μια έρευνα του Yale με χρηματοδότηση από την κυβέρνηση Μπάιντεν. Θεώρησα ότι δεν ήταν σωστές. Ψήφισα αποχή – άλλοι 40 το έκαναν, είναι κι αυτοί assets;». Διατύπωσε επίσης τη θέση ότι ορισμένα από τα απαχθέντα παιδιά «μπορεί να μη θέλουν να επιστρέψουν», σχόλιο που χαρακτηρίστηκε «ό,τι πιο γελοίο».

Πόσα παίρνει και πόσα δηλώνει

Συζητείται έντονα τι τελικά εισπράττει και τι δηλώνει. Σε βίντεο μετά την εκλογή του, ανέφερε για τον μισθό του ως μέλους του Ευρωκοινοβουλίου: «Αρχικά, παίρνω 8.000 ευρώ στην τσέπη μου και, επιπρόσθετα, κάθε ημέρα εργασίας —δηλαδή κάθε μέρα που έρχομαι στο Κοινοβούλιο και υπογράφω— παίρνω επιπλέον 350 ευρώ, το οποίο είναι λίγο περίεργο. Εκτός αυτού, λαμβάνω 30.000 ευρώ τον μήνα για τον μισθό της ομάδας μου. Επιπλέον, μπορώ να έχω γραφείο στη χώρα μου και για αυτό έχω προϋπολογισμό από το Κοινοβούλιο έως και 5.000 ευρώ». Για ένα γραφείο που, όπως αναφέραμε, δεν έχει ανοίξει στην Κύπρο.

«Επιπλέον, μου δίνονται 4.000 ευρώ τον μήνα για να προωθήσω τη δουλειά που κάνω εδώ στο Κοινοβούλιο. Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι λαμβάνω 10.000 τον μήνα για να μπορώ να φέρω κόσμο στο Κοινοβούλιο και να του εξηγήσω τι κάνουμε εδώ», ανέφερε.

Έλεγε ακόμη ότι, πέρα από τα χρήματα —που συνολικά, όπως είπε τότε, έφταναν τα 60.000 ευρώ—, διαθέτει και προνόμια, όπως οδηγό στις Βρυξέλλες και καλυμμένα έξοδα μετακίνησης προς την Κύπρο. «Πιστεύετε ότι πληρωνόμαστε υπερβολικά σε σχέση με αυτό που κάνουμε ή λιγότερο από ό,τι θα έπρεπε;», ρωτούσε.

Την ίδια ώρα, έχει τεθεί ζήτημα ανακολουθίας ανάμεσα σε δημόσιες δηλώσεις του για τα έσοδα από τη διαδικτυακή του δραστηριότητα και στη δήλωση συμφερόντων στο Ευρωκοινοβούλιο. Παρά το ότι σε συνεντεύξεις ανέφερε πως κέρδισε 1.000.000 ευρώ σε έναν χρόνο από το YouTube, ότι εισπράττει 5.000 ευρώ τον μήνα ως TikToker και YouTuber, ότι υπήρχαν περίοδοι με 50.000 ευρώ και χορηγίες 36.000 ευρώ, στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε πως τα τρία τελευταία χρόνια τα εισοδήματά του ήταν περίπου 1.200 ευρώ τον μήνα ως διευθυντής δικής του εταιρείας, χωρίς αναφορά σε μερίσματα ή στη δραστηριότητα της εταιρείας του με έδρα το Λονδίνο.

«Δεν μιλώ για τα χρήματα για να περηφανευτώ· σκοπός είναι να δείξουμε στους νέους ότι είναι δουλειά που γίνεται και έχει πολλά λεφτά. Νιώθω ότι πρέπει να λέω πόσα βγάζω. Περίπου βγάζουμε 50.000 ευρώ τον μήνα», είπε σε συνέντευξη σε podcast. «Τα παραπάνω λεφτά είναι από σπόνσορες που μπαίνουν σε ένα εικοσάλεπτο βίντεο. Μας έχει δώσει σπόνσορας 36.000 ευρώ για δύο λεπτά σε ένα εικοσάλεπτο βίντεο», ανέφερε. Σε τηλεοπτική παρουσία του («Με αγάπη, Χριστιάνα») είπε ότι μετά το βίντεο με τον Έλον Μασκ τα έσοδα αυξήθηκαν σημαντικά και κέρδιζε 4–5.000 ευρώ ημερησίως. Τι άραγε ισχύει στην πραγματικότητα;