Η πρόσφατη αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα υλοποιείται παρά και «την προσπάθεια της τουρκικής πλευράς», υπογραμμίζει ο Υπουργός Εξωτερικών σε αποκλειστική συνέντευξή του στον «Φ». Σύμφωνα με τον Κωνσταντίνο Κόμπο «η τουρκική πλευρά, σε κάθε προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι αρκετά ευρηματική στο να θέτει εμπόδια» γιατί «τούτο αποτελεί στρατηγική επιλογή της Τουρκίας» και πρέπει να γίνει από όλους αντιληπτό. Όσον αφορά την αποστολή βοήθειας ο ΥΠΕΞ τονίζει πως «οι 1200 τόνοι που μόλις εστάλησαν έχουν ως σκοπό να ωφελήσουν τους Παλαιστίνιους». Ενώ υπογραμμίζει πως «η πρόθεση είναι να υπάρξει και συνέχεια» αλλά «αυτό εξαρτάται από την κατάσταση επί του εδάφους». Σημειώνει δε πως η βοήθεια που απεστάλη μέσω του «Αμάλθεια» θα αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσκολίες που αντιμετώπισαν όλες οι χώρες που έπραξαν κάτι ανάλογο.
Όσον δε την κριτική στο εσωτερικό σε σχέση με την κατάσταση στη Γάζα ο ΥΠΕΞ τονίζει πως με ενέργειες όπως η αποστολή βοήθειας είναι η ΚΔ «που αναδεικνύεται και δεν είναι θέμα κυβέρνησης ή της όποιας κομματικής αντιπαράθεσης, ούτε υπολογισμός συσπείρωσης ή αποσυσπείρωσης δυνάμεων».
Ο Κ. Κόμπος είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός ως προς τα προβλήματα και τα εμπόδια που θέτει η τουρκική πλευρά: «Έχουμε βιώσει μια πολυμορφία προσπαθειών αποτροπής, συμβατικές και ασύμμετρες, είτε με διπλωματικές πιέσεις σε τρίτους, είτε προσπαθώντας να δημιουργήσει αμφιβολίες για το υλοποιήσιμο, είτε προσπαθώντας να δημιουργήσει την εντύπωση και την ανταγωνιστικότητα της δικής μας προσπάθειας, με άλλες προσπάθειες από άλλες φίλες χώρες».
Διαμηνύει τέλος ότι δεν πρέπει να υπάρχει η «ψευδαίσθηση της κανονικότητας» καθώς «αντιμετωπίζουμε υπαρξιακή απειλή» και γι’ αυτό «οφείλουμε να ανησυχούμε και να μην βλέπουμε την κατάσταση όπως θα θέλαμε να είναι, αλλά όπως πράγματι είναι».
Ξεκινώντας από το θέμα της αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα. Αυτό το γεγονός αποτελεί και μια απάντηση σε όσους το προηγούμενο διάστημα είχαν αμφισβητήσει τις προθέσεις της Κύπρου σε σχέση με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τη Γάζα προς αυτούς που άσκησαν κριτική προς εσάς προσωπικά για τις θέσεις σας;
Δεν προσεγγίζουμε τόσο σοβαρά θέματα από τη σκοπιά της εσωτερικής πολιτικής σκηνής. Αυτό το οποίο θέλουμε να υπογραμμίσουμε είναι η αναγκαιότητα της συνδρομής στην αντιμετώπιση της απαράδεκτης ανθρωπιστικής κατάστασης όπως διαμορφώνεται στη Γάζα. Ως προς τούτο, η Κυπριακή Δημοκρατία από το αρχικό χρονικό σημείο, προέβη σε ενέργειες που αφορούσαν στη δημιουργία ενός μηχανισμού συνδρομής, δια της θαλάσσιας οδού, και με πρωτόκολλο επιτόπιου ελέγχου ασφαλείας, σε συνεργασία με τον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών, με φίλες χώρες, με την ΕΕ. Ο μόλις πρόσφατος απόπλους εμπίπτει ακριβώς σε αυτό το πλαίσιο δράσης, με γνώμονα την έμπρακτη ουσιαστική συνεισφορά, η οποία και είναι συμπληρωματική και ευθυγραμμισμένη με τις προσπάθειες άλλων χωρών και αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όλες οι σχετικές πρωτοβουλίες.
Ως προς την κριτική στην οποία αναφερθήκατε, πέρασε από διάφορα στάδια. Αμφισβήτηση της ιδέας, βεβαιότητα για την μη υλοποίηση, εναντίωση για την πρωτοβουλία ως εχθρική προς τον αραβικό κόσμο. Αυτά απαντήθηκαν από τα γεγονότα, από την θετική και δημόσια εκφρασμένη στάση της διεθνούς κοινότητας, περιλαμβανομένης της Παλαιστινιακής ηγεσίας στη Ραμάλλα, από το συνεταιρισμό στην προσπάθεια με φίλες αραβικές χώρες.
Εσχάτως, η κριτική θεωρητικοποιείται και παράγει την εικόνα της σύγκρουσης με την Παλαιστίνη. Εύλογα όμως θα πρέπει να διερωτηθούμε σε ποιο βαθμό συγκλίνουν οι προσεγγίσεις της κριτικής αυτής με τις απόψεις του επίσημου Παλαιστινιακού κράτους, και με τη στήριξη από μέρους μας στα διεθνή Φόρα αυτούς, τους τελευταίους μήνες. Είναι πολιτική επιλογή το να πρέπει να δημιουργηθεί αντίπαλος για κομματικούς λόγους στη βάση μιας υποτιθέμενης διάστασης απόψεων, και δεν την κρίνω. Αντ’ αυτού προτιμούμε να είμαστε έμπρακτα χρήσιμοι. Οι 1.200 τόνοι που μόλις εστάλησαν έχουν ως σκοπό να ωφελήσουν τους Παλαιστινίους.
Θα υπάρξει και συνέχεια σε αυτήν την προσπάθεια;
Η πρόθεση είναι να υπάρξει συνέχεια. Αυτό εξαρτάται όμως από την κατάσταση επί του εδάφους και από μια σειρά άλλων παραμέτρων. Η προσπάθεια συνεχίζεται. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο και πολύπλοκο ζήτημα και προτιμούμε να είμαστε σε θέση να το προωθήσουμε την κατάλληλη χρονική συγκυρία με σκοπό να εξυπηρετηθεί για άλλη μια φορά ο ρόλος τον οποίο προσπαθούμε να αναδείξουμε ότι έχει στο ανθρωπιστικό πεδίο η Κυπριακή Δημοκρατία.
Είναι διασφαλισμένο ότι η βοήθεια θα φτάσει στον τελικό της προορισμό, δηλαδή στους Παλαιστίνιους της Γάζας;
Η βοήθεια που απεστάλη μέσω του «Αμάλθεια» θα αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζει τις ίδιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει η βοήθεια που αποστέλλεται από οποιαδήποτε άλλη χώρα, ή μέσω οποιουδήποτε από τους μηχανισμούς που υφίστανται. Το ζήτημα κατά πόσο η Χαμάς ελέγχει και εργαλειοποιεί αυτήν την βοήθεια η οποία στέλνεται, και κατά πόσον επιτρέπει να φτάνει στον άμαχο πληθυσμό, είναι κάτι το οποίο αντιλαμβάνεστε, υπερβαίνει τον δικό μας σχεδιασμό. Είναι ένα κρίσιμο ζήτημα το οποίο συζητείται σε διεθνές επίπεδο.
Υπήρξαν ή υπάρχουν δυσκολίες, πέραν από τεχνικής φύσεως, που η Κύπρος αντιμετωπίζει στην όλη προσπάθειά της για την αποστολή βοήθειας;
Πρέπει να σημειωθεί ότι για κάθε προσπάθεια που η Κυπριακή Δημοκρατία επιχειρεί στο διεθνές πεδίο, υπάρχει πάντοτε, είτε με τρόπο εμφανή, είτε με λιγότερο εμφανή, η προσπάθεια αποτροπής από τρίτους παράγοντες. Και αναφέρομαι συγκεκριμένα στην Τουρκία. Το γεγονός ότι το εγχείρημα αυτό, προχωρεί στην υλοποίηση του, δεν πρέπει να το υποβαθμίσουμε αγνοώντας ή επιλέγοντας να αγνοήσουμε το γεγονός ότι διεκπεραιώνεται παρά την προσπάθεια της τουρκικής πλευράς. Στην τελική ανάλυση, η Κυπριακή Δημοκρατία όχι μόνο συνεισφέρει στην αντιμετώπιση αυτής της κρίσης, αλλά το κάνει με δικό της μηχανισμό, με δική της πρωτοβουλία, μέσα σε ένα δύσκολο γεωπολιτικό κλίμα και με τρόπον που αντιμετωπίζεται θετικά, όπως έχουμε δει, από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, από τον ΟΗΕ και άλλους. Το εύλογο ερώτημα είναι εάν θα προτιμούσαμε να είμαστε απόντες. Η απάντηση μου είναι αρνητική. Συνεπώς, είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που αναδεικνύεται και δεν είναι θέμα κυβέρνησης ή της όποιας κομματικής αντιπαράθεσης, ούτε υπολογισμός συσπείρωσης ή αποσυσπείρωσης δυνάμεων.
Θα μας δώσετε κάποιες περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς η Τουρκία προσπαθεί να μπλοκάρει αυτήν την προσπάθεια της Κύπρου;
Η τουρκική πλευρά, σε κάθε προσπάθεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι αρκετά ευρηματική στο να θέτει εμπόδια. Τούτο αποτελεί στρατηγική επιλογή της Τουρκίας και πρέπει να το αντιληφθούμε όλοι. Έχουμε βιώσει μια πολυμορφία προσπαθειών αποτροπής, συμβατικές και ασύμμετρες, είτε με διπλωματικές πιέσεις σε τρίτους, είτε προσπαθώντας να δημιουργήσει αμφιβολίες για το υλοποιήσιμο, είτε προσπαθώντας να δημιουργήσει την εντύπωση και την ανταγωνιστικότητα της δικής μας προσπάθειας, με άλλες προσπάθειες από άλλες φίλες χώρες. Το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία κατάφερε να σχεδιάσει, να υλοποιήσει, και να συνεχίζει αυτήν την προσπάθεια σε αυτό το ιδιαίτερα ευαίσθητο πεδίο και σε αυτή τη χρονική περίοδο, θεωρώ ότι έχει τη δική του σημασία και στέλνει συγκεκριμένα μήνυμα.
Αυτές οι ενέργειες ήταν από την αρχή ή εμφανίστηκαν τελευταία;
Να θεωρούμε δεδομένο ότι οι ενέργειες της Τουρκίας αφορούν όλες τις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε όλα τα πεδία, και σε όλες τις περιπτώσεις. Εννοείται ότι κάποιες από αυτές βλέπουν το φως της δημοσιότητας, αλλά τις περισσότερες φορές, αυτές δε γίνονται δημόσιο θέμα. Είναι δεδομένο ότι υπάρχει πάντοτε αυτή η προσπάθεια. Και κατά τη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, δε γίνεται δημόσια γνωστό.
Το γεγονός ότι δε δημοσιοποιούνται ενδεχομένως να οδηγεί κάποιους στο να πιστεύουν ότι δεν υφίστανται.
Νομίζω θα ήταν αφελές κάποιος να θεωρεί ότι μια χώρα με την γεωστρατηγική βαρύτητα της Τουρκίας δεν ασχολείται με ζητήματα τα οποία αφορούν την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία και απαράδεκτα και προκλητικά χαρακτηρίζει ως ‘εκλιπούσα’.
Άρα το βιώνετε αυτό σε όλες τις φάσεις.
Δεν υπάρχει διπλωματική ενέργεια, για την οποία η τουρκική πλευρά να μην λειτουργεί με τον τρόπο με τον οποίο καθορίζει η ευρύτερη στρατηγική της ως προς την Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτή είναι μια πραγματικότητα. Και αυτό δεν είναι κάτι πρόσφατο, αλλά αυτό είναι κάτι το οποίο εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες. Η αντιμετώπιση όλων αυτών των προσπαθειών είναι διαρκής αγώνας. Υπάρχει το παράδειγμα των τουρκογενών κρατών, όπου έχουμε δει τις αντιδράσεις της άλλης πλευράς ως προς τη στάση που τήρησαν συγκεκριμένες χώρες, με την ενίσχυση ή τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων με την ΚΔ, με τα Κοινά Ανακοινωθέντα ΕΕ και των χωρών μελών του εν λόγω Οργανισμού. Αυτά τα αποτελέσματα, προέκυψαν σε ένα περιβάλλον προνομιακό για την Τουρκία. Κι αυτό είναι ένα κλασσικό παράδειγμα όπου το αποτέλεσμα δείχνει την ουσία του πράγματος. Μία άλλη πρόσφατη περίπτωση ήταν η παράνομη επίσκεψη του Βρετανού εμπορικού απεσταλμένου στα κατεχόμενα, και η οποία εν τέλει οδήγησε σε παραίτηση. Καθένας μπορεί να αντιληφθεί ότι αυτό δεν ήταν ένα αποτέλεσμα που ‘ήρθε’ από μόνο του.
Γιατί να βγαίνουν προς τα έξω εκείνα τα οποία ενδεχομένως να βολεύουν την πολιτική της τουρκικής πλευράς και όχι τα όσα επιτυγχάνει η Κυπριακή Δημοκρατία;
Αν πάρει κάποιος το παράδειγμα του σχεδίου «Εστία», που αφορά εκκενώσεις πολιτών τρίτων χωρών από εμπόλεμες ζώνες. Ένα σχέδιο το οποίο έχει ενεργοποιηθεί τουλάχιστον 4-5 φορές την τελευταία διετία, για το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία έχει δεχθεί τις ευχαριστίες και τα εύσημα από σωρεία χωρών οι οποίες επωφελήθηκαν αυτού του σχεδιασμού και της δυνατότητας υλοποίησης. Να θεωρούμε δεδομένο ότι ως προς αυτόν τον σχεδιασμό και την υλοποίησή του, η τουρκική πλευρά δεν υπήρξε αδιάφορη. Παρά ταύτα, η ΚΔ έφερε εις πέρας επιτυχώς τον σχεδιασμό της.
Δεδομένα, υπάρχει πάντοτε ανταγωνισμός μεταξύ κρατών, είναι μέρος της διπλωματικής πραγματικότητας, και η περίπτωση Τουρκίας και ΚΔ δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Αυτό που διαφοροποιεί την περίπτωση, είναι η θέση της Τουρκίας ως προς την κρατική μας υπόσταση.
Είμαστε ενεργό μέρος της διεθνούς κοινότητας, ανεξαρτήτως του πώς επιθυμεί να μας προσδιορίζει ο οποιοσδήποτε, του οποίου η στάση δε βρίσκει ανταπόκριση (διεθνώς).
Πέραν τούτου, ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση της κανονικότητας. Αντιμετωπίζουμε υπαρξιακή απειλή. Για παράδειγμα, έχουμε την απαγωγή των πέντε συμπατριωτών μας από το κατοχικό καθεστώς στη βάση κατασκευασμένων κατηγοριών και με αποκλειστικό σκοπό την προσπάθεια επίδρασης πάνω στις επερχόμενες πολιτικές διαδικασίες ψηφοφορίας στα κατεχόμενα αλλά και της πρόθεσης εκδίκησης και αντιμέτρων. Κάτι το οποίο είναι απαράδεκτο και καταδικαστέο και δυστυχώς η στάση η οποία τηρεί η τουρκική πλευρά ως προς το σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταργεί την όποια έννοια νομιμότητας και δικαιοσύνης. Εάν τώρα το ζητούμενο είναι να επηρεαστεί η όποια προσπάθεια είναι σε εξέλιξη και που αφορά τα ζητήματα του σφετερισμού ελληνοκυπριακών περιουσιών, η απάντηση που πρέπει να δοθεί είναι ότι υπάρχει Κράτος Δικαίου που βρίσκει εφαρμογή στην Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι κράτος μέλος της ΕΕ, και τα θέματα αυτά τυγχάνουν χειρισμού πάνω σε αυτή τη βάση.
Εάν τώρα σε πολιτικό επίπεδο κάποιος θέλει να κάνει τέτοιους συσχετισμούς ή προτροπές, είναι δικαίωμα όποιου το προκρίνει , να το υποστηρίζει. Θα επαναλάβω τη θέση της ΚΔ, ότι δηλαδή δεν πρόκειται να γίνουμε οι πολιτικοί απολογητές του σφετερισμού.
Ανεύθυνο να παραγνωρίζουμε την πραγματικότητα
Το ότι πολλές φορές έχετε δεχθεί κριτική στο εσωτερικό, ενδεχομένως από άγνοια για όσα συμβαίνουν σε σχέση με την Τουρκία, αυτά που αντιμετωπίζετε σε τακτική βάση, πως το σχολιάζετε;
Έχω αναφέρει ότι η αίσθηση κανονικότητας αποκρύπτει την υπαρξιακή απειλή που αντιμετωπίζει η χώρα εδώ και δεκαετίες. Και που με όσα συμβαίνουν περιφερειακά αλλά και διεθνώς, με μια ισχυρότερη Τουρκία, έχουμε χρέος να μην εστιάζουμε στο status quo. Διότι δεν είναι στάσιμο ούτε σταθερό, ούτε επιθυμητό.
Η πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό είναι αυτή που γνωρίζουμε, με μία όμως ιδιαίτερα εντονότερη οξύτητα. Με έναν ισοπεδωτικό ανταγωνισμό, μια προσέγγιση πολιτικής επικράτησης. Οι όποιες εκλογές ακολουθούν, προσεγγίζονται ως το κρίσιμο διακύβευμα. Κι αυτό είναι φυσικά η πολιτική διεργασία σε μία δημοκρατία.
Όμως, ας μην προσπερνούμε ότι έχουμε εθνικό θέμα να αντιμετωπίσουμε, που περιλαμβάνει τις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, αλλά ταυτόχρονα και τη θωράκιση της ΚΔ καθώς και την αντιμετώπιση των κινδύνων που ελλοχεύουν.
Οφείλουμε να ανησυχούμε και να μη βλέπουμε την κατάσταση όπως θα θέλαμε να είναι, αλλά όπως πράγματι είναι. Πρέπει να συμβιώσουμε με την πανίσχυρη Τουρκία. Χωρίς να έχουμε αυταπάτες ότι δεν απειλούμαστε από την κατοχή, από τις δεκάδες χιλιάδες Τούρκους στρατιώτες. Θα ήταν ανεύθυνο να παραγνωρίζουμε την πραγματικότητα. Δυστυχώς, διαπιστώνεται ότι η οξύτητα της εσωτερικής πολιτικής έντασης δεν ευθυγραμμίζεται με τα παραπάνω δεδομένα.
Πώς αυτές οι ενέργειες της Τουρκίας, επηρεάζουν ευρύτερα τα συμφέροντα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η Τουρκία είναι κατοχική δύναμη, του εν τρίτου της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Συνεπώς, οι ενέργειες της Τουρκίας και η δεδηλωμένη δημόσια στρατηγική της σε σχέση με την πολιτική των δύο κρατών, στη βάση της ούτω καλούμενης κυριαρχικής ισότητας είναι επίσης κάτι το οποίο διατυπώνεται δημόσια.
Εμείς δεν έχουμε την επιλογή της αδράνειας. Πήραμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, δημιουργώντας συνθήκες ώστε να υπάρξει αυτή η κινητικότητα που θα επέτρεπε να υπάρξουν επαφές ώστε να φτάσουμε εν τέλει στην επί της ουσίας συζήτηση στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων.
Αντιμετωπίσαμε θυμίζω, την απόλυτη άρνηση από πλευράς του κατοχικού ηγέτη ακόμη και για μία μορφή κοινωνικής συνάντησης ή για συνάντηση των δύο ηγετών με τον Γενικό Γραμματέα στη Νέα Υόρκη. Βλέπουμε όμως, να έχει υπάρξει μια σειρά εξελίξεων που αφορούν τις δύο πολυμερείς και ούτω καθεξής.
Σαφέστατα, αυτό δεν αρκεί. Είναι όμως μια κατεύθυνση προς τη δημιουργία εκείνου του χώρου που θα επιτρέψει, ευελπιστούμε, την επάνοδο στις διαπραγματεύσεις. Αλλά πρέπει, επίσης, να μην λησμονούμε, διότι υπάρχει ενίοτε αυτή η τάση, ότι δεν εξαρτάται από τη δική μας πλευρά. Η δική μας βούληση είναι δεδηλωμένη και αποδεδειγμένη, έχουμε προβεί σε ενέργειες, οι οποίες και οδήγησαν σε αυτήν την κινητικότητα. Ταυτόχρονα όμως, αντιμετωπίζουμε τη στείρα αντίδραση της άλλης πλευράς. Και πρέπει, επίσης, να έχουμε υπόψη ότι, συχνά, η κριτική εστιαζόταν στην αδυναμία να πείσει η δική μας πλευρά για τις προθέσεις της. Έχουμε αποδείξει ότι είμαστε συνεπείς, ειλικρινείς και εποικοδομητικοί. Η διεθνής κινητικότητα είναι η απτή απόδειξη. Πρέπει κάποιος να επικεντρωθεί εκεί που όντως υπάρχει η άρνηση. Και η άρνηση βρίσκεται, δυστυχώς, στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τα πράγματα η τουρκική πλευρά.
Επικεντρώνεται ο διεθνής παράγοντας, τα Ηνωμένα Έθνη στο Κυπριακό;
Εν μέσω της παγκόσμιας σειράς πολυκρίσεων, βλέπουμε το Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών να έχει προσωπική εμπλοκή για το Κυπριακό. Αυτό είναι κάτι το οποίο έχει τη σημασία του. Εμείς στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι που στηριζόμαστε. Ο Γενικός Γραμματέας είναι ο θεματοφύλακας, έχει διορίσει την προσωπική απεσταλμένη, την έχει επαναδιορίσει, ήταν υπό την αιγίδα του που διεξήχθησαν οι δύο σύνοδοι. Συνεπώς, ο Γενικός Γραμματέας έχει δείξει το απαραίτητο ενδιαφέρον, μέσα στο πλαίσιο που θέτουν τα ψηφίσματα, όπως εδηλώθη και στην πρόσφατη σύνοδο. Και αυτό είναι κάτι ιδιαίτερα σημαντικό όταν θυμηθούμε από που ξεκινήσαμε. Άρα, αυτό είναι ένα βήμα. Πρέπει όμως κάποιος να δει ποιο θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη ότι δεν είναι ζήτημα το οποίο ο Γενικός Γραμματέας ή η δική μας πλευρά ή οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να έχει την ευθύνη, από την ώρα που η τουρκική πλευρά επιμένει στις απαράδεκτες θέσεις τις οποίες έχει πολλάκις διατυπώσει.
Η τουρκική πλευρά θα διαφοροποιήσει τη στάση της της ή θα παραμείνει η ίδια και μετά τον Οκτώβριο που έχει τεθεί ως νέο ορόσημο για νέα συνάντηση, νέες εξελίξεις κ.λπ.;
Βεβαιότητες δεν μπορεί να υπάρξουν ως προς το πώς θα κινηθούν. Υπάρχει ένα σημείο αναφοράς, το οποίο έχει να κάνει με τη διαδικασία ψηφοφορίας που θα διεξαχθεί στα κατεχόμενα. Μεγαλύτερη σημασία έχει όμως η επί του πεδίου ύφεση ή μάλλον η απτή απόδειξη της ουσιαστικής βούλησης της Τουρκίας. Εμείς έχουμε δημιουργήσει το χώρο, έχουμε δημιουργήσει την κινητικότητα ώστε να υπάρχει μια διαδικασία εντός της οποίας θα πρέπει να αξιολογηθεί η στάση και η βούληση της τουρκικής πλευράς. Αυτά δεν υπήρχαν το προηγούμενο διάστημα.
Ως εκ τούτου, η προσπάθεια συνεχίζεται μέσω επίσης της παραμέτρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκεί είναι το σημείο σύγκλισης των συμφερόντων της Τουρκίας. Εντός αυτού, δύνανται να δημιουργηθούν οι συνθήκες, ώστε να έχουμε μια μεταβολή στην αρνητική στάση τους.
Εμείς θα συνεχίσουμε την προσπάθεια ώστε να φτάσουμε πίσω στην ουσιαστική διαπραγμάτευση με έναν βασικό όρο και προϋπόθεση: Το μόνο πλαίσιο είναι αυτό του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Δεν μπορεί να υπάρξει για μας οτιδήποτε άλλο ή οτιδήποτε εκτός αυτού του πλαισίου. Αυτή είναι η θέση που διατυπώθηκε από συμμετέχοντες στη διάσκεψη, αυτή είναι η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
