Τη δεκαετία του ’90, o Φρανκ Γκέρι μας εντυπωσίασε με το μουσείο Guggenheim στην ισπανική πόλη Μπιλμπάο. Φέτος, κι ενώ ο ίδιος διανύει το 91ο έτος της ηλικίας του, μας εντυπωσιάζει ξανά με το μουσείο στη γαλλική πόλη Αρλ. Αυτή την φορά, μάλλον, για την ασχήμια του κτιρίου.
Η πόλη Αρλ στη Νότια Γαλλία είναι η πόλη όπου ο Βαν Γκογκ έζησε μια τραγική περίοδο της ζωής του, ζωγραφίζοντας 300 περίπου έργα, έχοντας έμπνευση την ομορφιά και το φως της. Σήμερα τα φώτα της δημοσιότητας στρέφονται στη γαλλική πόλη για ένα περίεργο κτίριο με διάσημη υπογραφή. Του Φρανκ Γκέρι, ο οποίος πριν τρεις δεκαετίες κατάφερε να δώσει το φιλί της ζωής στην ισπανική πόλη Μπιλμπάο, μετατρέποντας την σε τουριστικό προορισμό για ένα και μόνο κτίριο. Θα καταφέρει το ίδιο και στην Αρλ; Η πρώτη εικόνα, πάντως, δεν σε κάνει να θες οπωσδήποτε να το δεις από κοντά. Οι ειδήμονες ωστόσο εγκωμιάζουν τον αεικίνητο αρχιτέκτονα που στα 91 του συνεχίζει να εφευρίσκει ξανά και ξανά τον εαυτό του.
Ο πύργος, που θα στεγάσει το μουσείο Luma, έχει ύψος 56 μέτρα και εμβαδό 15.000 τετραγωνικά μέτρα που μοιράζονται σε δέκα ορόφους. Είναι κατασκευασμένος με 10.752 πλάκες ανοξείδωτου χάλυβα, οι οποίες συναρμολογήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να αντανακλούν το φυσικό φως, από την ανατολή έως τη δύση, μεταβάλλονταν διαρκώς την εικόνα. Η μεγάλη κυκλική βάση στην οποία επικάθεται ο πύργος παραπέμπει στο ρωμαϊκό αμφιθέατρο της Αρλ, ένα από τα σημαντικότερα ρωμαϊκά μνημεία της Γαλλίας, το οποίο στέκει επιβλητικό μερικές εκατοντάδες μέτρα πιο πέρα. Η όψη του δε, αναπαριστά -σύμφωνα με το σκεπτικό του αρχιτέκτονα- τις βραχώδεις περιοχές που υπάρχουν κοντά στην πόλη, τις οποίες έχει απαθανατίσει και ο Βαν Γκογκ, το 1888, σε μια σειρά έργων του.
Το μουσείο, που ονομάζεται Luma Arles, βρίσκεται στην περιοχή των σιδηροδρομικών εγκαταστάσεων των κρατικών γαλλικών σιδηροδρόμων, που είχαν εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες. Η περιοχή έχει μετατραπεί σε καλλιτεχνική κυψέλη με πολλές από τις αποθήκες των τρένων να έχουν μετατραπεί σε γκαλερί γύρω από έναν δημόσιο κήπο σχεδιασμένο από τον Βέλγο αρχιτέκτονα τοπίου Bas Smets.
Το ίδρυμα Luma δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει ανεξάρτητους καλλιτέχνες και ιδρύτριά του είναι η κληρονόμος της φαρμακευτικής εταιρείας Hoffmann-La Roche, Μάγια Χόφμαν, η οποία δώρισε 150 εκατομμύρια ευρώ για το συγκεκριμένο έργο. Στόχος είναι όπως η πόλη, με επίκεντρο τον πύργο, μετατραπεί σε τεχνόπολη. Το μουσείο αναμένεται να ανοίξει τον Ιούνιο, ενώ -όπως ήδη αναφέραμε- αποτελεί θέμα συζήτησης. Ανάμεσα σ’ άλλους, ο Ιταλός φιλόσοφος και θεωρητικός της τέχνης, Άλντο Κολονέτι, σε άρθρο του στην Corriere della Sera, σημειώνει πως δύσκολα μπορεί κάποιος να μην εντυπωσιαστεί από την ικανότητα του Γκέρι να πειραματίζεται, παρά τα 91 του χρόνια, ανοίγοντας νέες δημιουργικές οδούς αρχιτεκτονικής σύνθεσης και αισθητικής αναζήτησης.
Σύμφωνα με τον Κολονέτι, ο Φρανκ Γκέρι κατάφερε να δημιουργήσει ακόμη ένα μοναδικό τοπόσημο επειδή μπόρεσε να επανεφεύρει τον εαυτό του, παραμένοντας πιστός στις πιο εμβληματικές από τις συλλήψεις του, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την ιστορία της ρωμαϊκής πόλης και προσεγγίζοντας με σεβασμό τις υπόλοιπες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις που έλαβαν χώρα εντός αυτής της νέας τεχνόπολης της Αρλ, η οικοδόμηση της οποίας θα κοστίσει συνολικά περί τα 180 εκατομμύρια ευρώ.
Ο ίδιος ο Φράνκ Γκέρι εξηγεί πως ο πύργος στην Αρλ βασίζεται στο ίδιο σκεπτικό με το Μπιλμπάο. «Πάντα με ενδιέφερε να παίζω με το φως. Στο Μπιλμπάο έχει πολλή βροχή και συννεφιά, συνεπώς επέλεξα το τιτάνιο επειδή λάμπει στις γκρίζες μέρες. Το αντιλαμβάνομαι ως ζωγραφική. Η πρόσοψη αλλάζει χρώμα ανάλογα με τη μέρα. Για το πολιτιστικό κέντρο Luma ήθελα να προχωρήσω την ιδέα αυτή ακόμα παραπέρα. Δοκιμάσαμε διάφορα μέταλλα, ώσπου τελικά βρήκαμε έναν τρόπο να φτιάξουμε ένα “πιξελωτό” βουνό με μεγάλα “μικροπαραμορφωμένα” [microdeformed] τούβλα από ατσάλι».
Κι όλα αυτά από ένα άνθρωπο που έρχεται από μια άλλη εποχή και δεν έχει καμία σχέση με τις σύγχρονες μεθόδους. «Δεν δουλεύω σε υπολογιστή. Με δυσκολεύει αυτό το πράγμα. Η μέθοδος αναζήτησής μου είναι πιο πολύ σαν όνειρο – μια φαντασία, θα μπορούσε να πει κάποιος. Ξεκινάς την εξερεύνηση και δημιουργείς μοντέλα μόνο για να δεις αν μπορείς να το καταφέρεις, χωρίς να γνωρίζεις αν πραγματικά μπορείς». Για άλλη μια φορά όμως μπόρεσε.
