Η Εθνική Πινακοθήκη του Βερολίνου, σχεδιασμένη το 1965 από τον Mies van der Rohe, αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά κτήρια της πόλης. Μετά από μισό αιώνα, ανοίγει νέο κεφάλαιο στην ιστορία του, προσθέτοντας άλλη μια διάσημη υπογραφή στο βιογραφικό του. Αυτήν του David Chipperfield, που ανέλαβε την ανακαίνιση του.
Η φιλοσοφία του δημιουργού της, «Less is more», αποδόθηκε στην Πινακοθήκη Neue Nationalgalerie όσο καλύτερα γινόταν. Μια τεράστια οροφή και μπόλικα μέτρα από γυαλί και χάλυβα συνιστούν ένα κτήριο που παραμένει διαχρονικά μοντέρνο. Ενώ όμως το ύφος του διατηρήθηκε αναλλοίωτο, η τεχνολογία και όλες οι άλλες συνθήκες που προέκυψαν μέσα στις σχεδόν έξι δεκαετίες από την κατασκευή του, έκαναν την ανακαίνιση του επιτακτική ανάγκη. Και δεν θα μπορούσε, ίσως, να επιλεγεί καλύτερος αρχιτέκτονας από τον Βρετανό David Chipperfield για να εκσυγχρονίσει μια από τις πιο σημαντικές δημιουργίες του Mies van der Rohe. Έχοντας ήδη παραδώσει στη γερμανική πρωτεύουσα ανακαινισμένο το ιστορικό μουσείο (Neues Museum), η πρόταση του επικράτησε ανάμεσα σε 23 άλλες μετά από διαδικασίες που άρχισαν το 2012. Και μετά από έξι χρόνια εργασιών και την παρεμβολή της πανδημίας, η Πινακοθήκη ανοίγει ξανά τον Αύγουστο.
Κατά τις εργασίες αποκατάστασης, που στοίχισαν πέραν των 100 εκατομμυρίων, αποκαταστάθηκαν όλα τα δομικά στοιχεία του ισόγειου εκθεσιακού χώρου των 2.600 τ.μ., τοποθετήθηκε νέο γυαλί και νέα επίστρωση, ενώ στην οροφή τα 800 υπάρχοντα φώτα αντικαταστάθηκαν με LED. Αποκαταστάθηκαν επίσης τα έπιπλα, προστέθηκαν συστήματα ασφαλείας, αντικαταστάθηκαν τα συστήματα κλιματισμού κι όλα τα υπόλοιπα συστήματα τεχνολογίας και προστέθηκε ένας χώρος φύλαξης αποσκευών καθώς και καφετέρια με κατάστημα. Παράλληλα, έγινε εξωραϊσμός του περιβάλλοντα υπαίθριου χώρου. Κι όλα έγιναν σαν χειρουργική επέμβαση. «Η αποσυναρμολόγηση ενός κτηρίου τέτοιας αξίας ήταν μια παράξενη εμπειρία αλλά και προνόμιο», δήλωσε ο Chipperfield. «Το Neue Nationalgalerie είναι σαν ένας πολύτιμος λίθος. Βλέποντας πίσω από το περίβλημα, αποκαλύφθηκε τόσο η μεγαλοφυΐα του δημιουργού όσο και οι αδυναμίες του, αλλά στην τελική έχει ενισχυθεί ο θαυμασμός μου για το όραμα του Mies». «Η δουλειά μας, συνεχίζει, ήταν χειρουργικής φύσης. Η εκτέλεση ενός τέτοιου εγχειρήματος σε ένα κτήριο που δεν αφήνει τίποτα κρυμμένο είναι τρομακτική, αλλά ελπίζω να επέστρεψα αυτόν τον αγαπημένο ασθενή φαινομενικά ανέγγιχτο και υγιή έτοιμο να ξεκινήσει μια νέα ζωή». Κι η αλήθεια είναι πως όσοι το επισκέφθηκαν δεν διακρίνουν δραματικές αλλαγές, γεγονός που σημαίνει πως η εγχείρηση πέτυχε.
Να σημειώσουμε πως το Neue Nationalgalerie σηματοδότησε την αρχιτεκτονική επιστροφή του Mies van der Rohe στο Βερολίνο και ήταν το τελευταίο κτήριο που ολοκληρώθηκε όσο ήταν εν ζωή. Πέθανε ένα χρόνο μετά την ολοκλήρωσή του, το 1968.
Τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Πινακοθήκης θα συνοδευτούν από μία έκθεση αφιέρωμα στον Αμερικανό γλύπτη Alexander Calder (1898-1976). Ο Calder έγινε γνωστός για την επινόηση ενός τύπου κινούμενης τέχνης που βασίστηκε στην επίτευξη ισορροπίας και ανάρτησης στον αέρα. Τα παιχνιδιάρικα, έργα του Calder κυμαίνονται από μικρά αντικείμενα έως μνημειώδη γλυπτά. Η έκθεση στη Νέα Πινακοθήκη δίνει έμφαση σε αυτήν την ειδική σχέση μεταξύ μεγέθους, κλίμακας και χωροταξίας. Παράλληλα θα παρουσιαστεί μια κινηματογραφική εγκατάσταση της εικαστικού Ρόζα Μπάρμπα, καθώς και μια νέα έκθεση της μόνιμης συλλογής, με τίτλο «The Art of Society» με έργα πολύ σημαντικών καλλιτεχνών όπως Pablo Picasso, Edvard Munch, Ernst Ludwig Kirchner, Otto Dix, Paul Klee, Max Ernst , Salvador Dalí, Francis Bacon, Gerhard Richter, Andy Warhol, Richard Serra.
Και μετά την ανακαίνιση της Πινακοθήκης, σύμφωνα με το Art Newspaper, έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση για την κατασκευή ενός νέου μουσείου τέχνης δίπλα στο Neue Nationalgalerie του οποίου ο χώρος δεν είναι πλέον επαρκής για τα έργα που διαθέτει. Το νέο κτήριο θα σχεδιαστεί από το ελβετικό αρχιτεκτονικό γραφείο Herzog & de Meuron και εκτιμάται να κοστίσει 450 εκατομμύρια ευρώ.
Φιλελεύθερα, 31.5.2021.
