Θέλετε να μάθετε λεπτομέρειες για τη στοά που στέγαζε κάποτε το Γυναικοπάζαρο στη Λευκωσία; Για τις εργατικές κατοικίες σε Λεμεσό και Αμμόχωστο; Για κάποιο άλλο κτίριο στις ελεύθερες ή στις κατεχόμενες περιοχές; Μέσω μίας εφαρμογής στο κινητό, μπορείτε σε λίγα λεπτά να έχετε την απαιτούμενη πληροφόρηση.
Η εφαρμογή αποτελεί έναν διαδραστικό οδηγό για την αρχιτεκτονική στην Κύπρο (κτήρια που κτίστηκαν από το 1900 μέχρι το 1974), με σκοπό να διευρύνει την αρχιτεκτονική ιστορική γνώση πέραν του ακαδημαϊκού ενδιαφέροντος. Στο στάδιο αυτό περιέχει 62 κτήρια, αλλά εμπλουτίζεται διαρκώς, ενώ παράλληλα είναι ανοικτό στο κοινό για να προσθέσει πληροφορίες και να δημιουργηθεί ένας διάλογος. Για το κάθε κτήριο, περιλαμβάνονται πληροφορίες οι οποίες δεν σχετίζονται μόνο με την αισθητική του, αλλά και με “ιστορίες” που πιθανόν να ενισχύουν την άυλη αξία των κτηρίων ως αρχιτεκτονική κληρονομιά του τόπου.
Η εφαρμογή ονομάζεται USHer και βασίστηκε σε πρωτοβουλία της αρχιτεκτόνισσας Σάβιας Παλάτες, η οποία αποτελεί και τη συντονίστρια του έργου που υλοποιήθηκε μέσω του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «θΑλΕΙΑ 2021-2027» με τη συγχρηματοδότηση της ΕΕ, μέσω του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας. Το έργο έχει Ανάδοχο Φορέα το Πανεπιστήμιο Κύπρου (Mesarch Lab, Τμήμα Αρχιτεκτονικής) και Συνεργαζόμενος Φορέας είναι το CYENS.
Η παρουσίαση αφορά κτήρια που βρίσκονται τόσο στις ελεύθερες περιοχές όσο και στις κατεχόμενες τα οποία παρουσιάζονται στην αρχική αλλά και στην υφιστάμενη κατάσταση τους. Κάποια μάλιστα έχουν κατεδαφιστεί ή τροποποιηθεί ριζικά για να μην θυμίζουν το παρελθόν τους. Το USHer διερευνά, μεταξύ άλλων, τον τρόπο με τον οποίο οι ιστορικοί αρχιτεκτονικής μπορούν (ή δεν μπορούν) να παράγουν ιστορίες κτιρίων που μπορούν να διαβαστούν ως «άβολη, αλλά κοινή κληρονομιά».
Εξηγώντας την έννοια του όρου η συντονίστρια του έργου επικαλείται αναφορές των J.E. Ashworth και ο J.E. Tunbridge οι οποίοι χρησιμοποίησαν τον όρο της «παραφωνίας» για να χαρακτηρίσουν αναμνήσεις, που σχετίζονται με κληρονομιά, που αμφισβητείται. «Στο βιβλίο, Silence the Past: Power in the Production of History, ο Michel Rolph Trouillot ισχυρίζεται ότι το παρελθόν μπορεί να γίνει κατανοητό ως «αυτό που συνέβη» (η ιστορική διαδικασία) και «αυτό που λέγεται ότι συνέβη» (η ιστορική αφήγηση ). Ο Trouillot έγραψε το βιβλίο το 1995 υπενθυμίζοντας πώς η 200ή επέτειος της Γαλλικής Επανάστασης συνέπεσε με τα 200 χρόνια φίμωσης της Αϊτινής Επανάστασης, τουλάχιστον από την άποψη της παγκόσμιας ιστορικής σημασίας. Αυτή η φίμωση συνδέεται με το αναπόφευκτο, αλλά απαραίτητο όριο που υπάρχει μεταξύ της ιστορικής διαδικασίας και της ιστορικής αφήγησης. Σύμφωνα με τον Trouillot, «η παραγωγή ιστορικών αφηγήσεων περιλαμβάνει άνιση συνεισφορά για ανταγωνιστικές ομάδες και άτομα που έχουν άνιση πρόσβαση σε μέσα τέτοιας παραγωγής». Ως εκ τούτου, το USHer στοχεύει να τοποθετηθεί στο όριο μεταξύ ιστορικής διαδικασίας και ιστορικής αφήγησης».
Το USHer Story περιλαμβάνει ένα συνοπτικό κείμενο που συνδυάζει σύντομη αρχιτεκτονική περιγραφή με κοινωνικοπολιτικούς υπαινιγμούς. Ένα κοινωνικό συμπέρασμα είναι και η ανισορροπία μεταξύ των φύλων στον κλάδο της αρχιτεκτονικής: Σε μια συλλογή 200+ κτιρίων που η USH παρακολούθησε σε ένα ευρύ φάσμα εκδόσεων, εκθέσεων, σχολικών βιβλίων και διαδικτυακών ιστολογίων, δεν υπήρχε γυναίκα αρχιτέκτονας. Ούτε καν σαν αποκλειστικός χρήστης δεν υπάρχει η γυναίκα. Υπάρχει μόνο ένα κτίριο που εντοπίστηκε σε αυτό το στάδιο και είχε χτιστεί για γυναίκες. Το Γυναικοπάζαρο που κατασκευάστηκε το 1924, μετά τη συνειδητοποίηση ότι η εργασία των γυναικών εμπόρων ήταν απαραίτητη για την οικονομία του νησιού. Ο χώρος αυτός υπήρξε τόπος συνάντησης για γυναίκες κάθε εθνότητας στην Κύπρο, όπου μπορούσαν να πουλήσουν, να ανταλλάξουν και να αγοράσουν προϊόντα σε ένα κομψό υπόστεγο Art Deco. Το υπόστεγο που φιλοξενούσε το γυναικείο παζάρι κατεδαφίστηκε το 1969.
Το USHer Story είναι προσβάσιμο σε όλους για να προσθέσουν δικές τους εντυπώσεις και πληροφορίες, αφού πεποίθηση των δημιουργών είναι πως σημαντική δεν είναι μόνο η επιστημονική γνώση.
Ελεύθερα 18.6.2023
