Το Υφυπουργείο Πολιτισμού – Τμήμα Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού ανακοίνωσε τη συμμετοχή της Κύπρου στην 60ή Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας.
Η Κύπρος θα εκπροσωπηθεί από το καλλιτεχνικό ντούο LLC, (Πήτερ Εραμιάν, Emiddio Vasquez) την καλλιτεχνική κολεκτίβα Endrosia (Αλέξανδρος Ξενοφώντος, Ανδρέας Ανδρονίκου, Ντόρις Μαρί Δημητριάδου, Ειρήνη Χένκιν, Μαρίνα Ασσιώτη, Νίκη Χαραλάμπους, Κυριακή Ραφαηλία Τσιρίδου) και τον καλλιτέχνη Haig Aivazian.
Η πρόταση της ομάδας φέρει τον τίτλο «On a wildflower-lined gravel track off a quiet thoroughfare».
Η πρόταση επιλέγηκε ομόφωνα από την Επιτροπή Επιλογής Έργων και Καλλιτεχνών του Υφυπουργείου Πολιτισμού (Ελεονώρα Αντωνιάδου, Γαβριήλ Κουρέας, Λούλη Μιχαηλίδου, Χριστόδουλος Παναγιώτου και Μαρία Πετρίδη), ανάμεσα σε συνολικά 23 προτάσεις συμμετοχής, που είχαν υποβληθεί στο πλαίσιο της σχετικής Ανοικτής Πρόσκλησης.
Οι ενδιαφερόμενοι είχαν κληθεί να υποβάλουν ολοκληρωμένες προτάσεις συμμετοχής, οι οποίες να περιλαμβάνουν ενιαία εικαστική και επιμελητική πρόταση.
Η Επιτροπή εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για τη μεγάλη ανταπόκριση στη φετινή Ανοικτή Πρόσκληση και την ποιότητα των προτάσεων που υποβλήθηκαν, πολλές από τις οποίες επέδειξαν υψηλά πρότυπα καλλιτεχνικής, επιμελητικής και εννοιολογικής σκέψης και αντικατοπτρίζουν το εξαιρετικό επίπεδο στο οποίο αναπτύσσονται οι σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές στην και από την Κύπρο.
Σκεπτικό Επιλογής
Η επιτροπή επέλεξε ομόφωνα την πρόταση ‘On a wildflower-lined gravel track off a quiet thoroughfare…’, του καλλιτεχνικού ντούο LLC, της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Endrosia και του καλλιτέχνη Haig Aivazian, για την εκπροσώπηση της Κύπρου στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2024. Η πρόταση είναι πολυεπίπεδη και δυναμική, απευθύνοντας κρίσιμα θέματα με δραστικούς τρόπους ώστε να φέρει στο προσκήνιο, τόσο την εντόπια μικροϊστορία όσο και την ευρύτερη μετααποικιοκρατική εμπειρία. Η προτεινόμενη ιδέα των ‘ghostly matters’ στα πλαίσια της κοινωνικής θεωρίας θέτει ερωτήματα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στο πώς οι παρελθούσες και οι σύγχρονες κοινωνικές δυνάμεις ελέγχουν την καθημερινή μας ζωή.
Η ιδέα αυτή κατέχει σημαντική θέση στο σκεπτικό της πρότασης, η οποία εφαρμόζει σύγχρονες και καινοτόμες μεθοδολογίες για τη διερεύνηση συναφών ζητημάτων, χρησιμοποιώντας πολυμεσικές προσεγγίσεις που έχουν ως επίκεντρο τον επισκέπτη και εμπλέκουν τις τοπικές κοινότητες. Επιπλέον, η πρόταση αναπτύσσεται μέσα από ένα οργανικό μοντέλο διαγενεακής συνέργειας που ξεφεύγει από το συμβατικό δυαδικό σχήμα επιμελητή και καλλιτέχνη. Παρέχει, έτσι, μια αποκεντρωμένη έννοια της επιμέλειας, της οποίας η δύναμη εστιάζεται στη μεθοδολογία, στην συνεργατική εμπειρία της καλλιτεχνικής πρακτικής και στο συμπεριληπτικό όραμά της.
Σύμφωνα με τη διατύπωση της ομάδας: «[…] Λαμβάνοντας το ‘ghosting’ ως μεθοδολογικό σημείο εισόδου σε ένα ευρύτερο δίκτυο κοινωνικών πραγματικοτήτων και φασματικών θεμάτων, θα επικεντρωθούμε εκ νέου στις τοπικές ιστορίες και μυθολογίες και μέσω αυτών θα αποδομήσουμε συλλογικά τα θέματα στα οποία απευθύνονται οι πρακτικές μας: αποαποικιοκρατία, εξορυκτισμός και ανάπτυξη, τεχνοφιλία και κοινωνική δικαιοσύνη […]».
Η επιλεγείσα πρόταση χαρακτηρίζεται από μια ευσυνείδητη συλλογικότητα, η οποία προκύπτει με βάση την εκτεταμένη εμπειρία που μοιράζονται όλα τα μέλη της ομάδας με διαδικασίες συνεργασίας και οικοδόμησης κοινοτήτων ή συλλογικοτήτων, όπως περιγράφεται και στα ατομικά και ομαδικά προφίλ των συμμετεχόντων. Όλα τα πιο πάνω συνέθεσαν μια συλλογική προσέγγιση αιχμής, η οποία επιβεβαίωσε την καιριότητα της πρότασης και της έδωσε το προβάδισμα.
Η διοργάνωση
Η 60ή Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον Αντριάνο Πεντρόζα (Βραζιλία), θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 20 Απριλίου – 24 Νοεμβρίου 2024 υπό τον γενικό τίτλο «Foreigners Everywhere» («Ξένοι Παντού») – μια αναφορά στην ομώνυμη αναρχική κολεκτίβα του Τορίνο, που στις αρχές της χιλιετίας πραγματευόταν θέματα ρατσισμού και ξενοφοβίας, υπενθυμίζοντας την αποξένωση του να είναι κανείς παντού ξένος σε μια παγκόσμια κοινωνία.
Σύμφωνα με τον Πεντρόζα, «[…] Η ίδια η Μπιενάλε – μια διεθνής διοργάνωση με πολλές επίσημες συμμετοχές από διάφορες χώρες – αποτελούσε πάντα μια πλατφόρμα για την έκθεση έργων ξένων από όλο τον κόσμο. Έτσι, η 60ή Μπιενάλε Βενετίας θα είναι μια γιορτή του ξένου, του απόμακρου, του αουτσάιντερ, του κουήρ, καθώς και του ιθαγενούς. […]».
Στην επόμενη διοργάνωση, το Κυπριακό Περίπτερο θα φιλοξενείται και πάλι στο Associazione Culturale Spiazzi, Castello 3865, 30124, πλάι στους επίσημους εκθεσιακούς χώρους της Μπιενάλε (Arsenale).
Το πλήρες πρόγραμμα της έκθεσης θα δημοσιοποιηθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Η 60ή Μπιενάλε Βενετίας ανοίγει στις 17 Απριλίου 2024 για τα ΜΜΕ και διαπιστευμένους επαγγελματίες και στις 20 Απριλίου για το κοινό.
Οι καλλιτέχνες
LLC
Το Lower Levant Company (LLC) είναι ένα ερευνητικό πρότζεκτ των Emiddio Vasquez και Peter Eramian, που διερευνά τις γεωπολιτικές/οικονομικές στρατηγικές και διασυνδέσεις της Κύπρου στην περιοχή του Λεβάντε – της Ανατολικής Μεσογείου και των ενδοχώρων της – και πέρα απ’ αυτές. Η μετοχική εταιρεία «Levant Company», από την οποία πήρε το όνομά του το πρότζεκτ, χρησίμευσε ως πρότυπο για το πρώτο κύμα καπιταλισμού στην περιοχή του Λεβάντε, ιδρύοντας εργοστάσια σε στρατηγικής σημασίας εμπορικά κέντρα της Ανατολικής Μεσογείου όπως το Χαλέπι, η Σμύρνη, το Κάιρο, το Αλγέρι, η Λάρνακα και η Θεσσαλονίκη, στα τέλη του 16ου αιώνα.
Η συμπερίληψη του «lower» στην ονομασία Lower Levant Company υποδηλώνει τη δέσμευσή του πρότζεκτ στους αγώνες του Παγκόσμιου Νότου και ένα ειδικό ενδιαφέρον προς τις υπόγειες δραστηριότητες, τις γεωτρήσεις και τον εξορυκτισμό. Ανταποκρινόμενο σε πιο πρόσφατα και επίμονα δυτικοκεντρικά αφηγήματα που αποκλείουν την Κύπρο από τον χώρο του Λεβάντε, το πρότζεκτ επιδιώκει να επαναβαθμονομήσει την πολιτισμική πυξίδα του νησιού, διασχίζοντας μικρο/μακρο-κλίμακες και επανεξετάζοντας ιδέες γύρω από την εμπροθετικότητα.
Αλέξανδρος Ξενοφώντος, Ανδρέας Ανδρονίκου, Ντόρις Μαρί Δημητριάδου, Ειρήνη Χένκιν,
Μαρίνα Ασσιώτη, Νίκη Χαραλάμπους, Κυριακή Ραφαηλία Τσιρίδου
En-dro-sha: Κυπριακή φράση που εκφράζει έμμεσα την αίσθηση ανακούφισης που παρακινείται από δροσερό αέρα. Αυτή η «δροσιά» διαρρέει ακανόνιστα μέσα από την υγρασία που είναι χαρακτηριστική του κλίματός μας. Αντλώντας έμπνευση από την εμπειρία του εντόπιου, μοιραζόμαστε την αναμφισβήτητα πολιτική θέση μιας αποαποικιοποιημένης, ενωμένης και πολυπολιτισμικής Κύπρου, αναζητώντας αντιρατσιστικά, φιλομεταναστευτικά, κουήρ και φεμινιστικά σύνολα σκέψης, όχι απόλυτες και αμετάβλητες αλήθειες.
Επιδιώκοντας τη διεπιστημονική, συλλογική έρευνα και δράση, αναζητούμε να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο σχέσεων που εξυπηρετεί την ανάγκη για ευφάνταστο προβληματισμό και ρευστό πειραματισμό. Η κολεκτίβα έχει ως στόχο να δημιουργήσει ένα παραγωγικό χώρο για κριτική, άρνηση και εικασία, όπου ο περιθωριοποιημένος λόγος τοποθετείται στο προσκήνιο. Ένα αεράκι γίνεται αισθητό, ας είναι και τυχαία, ακόμα και στις πιο ασφυκτικές θερμοκρασίες, μια υπενθύμιση ότι η υγρασία δεν είναι πάντα αδιαπέραστη.
Haig Aivazian
Ο Haig Aivazian είναι καλλιτέχνης που ζει στη Βηρυτό. Επικεντρώνοντας την έρευνά του σε ένα εύρος από μέσα και τρόπους ομιλίας, εμβαθύνει στους τρόπους με τους οποίους η εξουσία ενσωματώνει, επηρεάζει και κινεί ανθρώπους, αντικείμενα, ζώα, το τοπίο και την αρχιτεκτονική. Ο Aivazian εξερευνά μηχανισμούς ελέγχου και κυριαρχίας στον αθλητισμό, τα μουσεία, το γραφείο, τη μουσική και οπουδήποτε αλλού μπορεί να βρίσκονται σε λειτουργία. Από το 2020 έως το 2022, ο Aivazian υπήρξε Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Beirut Art Center (BAC), όπου ήταν ιδρυτικός συντάκτης του thederivative.org, μεταξύ πολλών άλλων πρότζεκτ τα οποία ξεκίνησε.
