Σε ποια χώρα θα μπορούσαν οι κοινοτικές αρχές να φτιάξουν μια βιβλιοθήκη μέσα στους αγρούς για να περνούν εποικοδομητικά τον χρόνο τους οι αγρότες όταν δεν θα ασχολούνται με εργασίες; Ακούγεται πολύ προχωρημένο, σε μια εποχή –μάλιστα- που η ηλεκτρονική τεχνολογία αντικατέστησε το βιβλίο. Κι όμως συμβαίνει. Στην Ιαπωνία.
Το Kisarazu στην Ιαπωνία δεν είναι παρά μια μικρή (για τα δεδομένα της χώρας) πόλη με 136.023 κατοίκους, 80 περίπου χιλιόμετρα από το Τόκιο. Η οικονομία της βασίζεται στην αλιεία, τη γεωργία και τη βαριά βιομηχανία κατά μήκος της ακτογραμμής του κόλπου του Τόκιο. Για τους γεωργούς λοιπόν της περιοχής προβλέφθηκε η δημιουργία μια βιβλιοθήκης μέσα στους αγρούς όπου εργάζονται. Κι επειδή οι ίδιοι με τίποτα δεν θα επέτρεπαν να κτιστεί οτιδήποτε που να αλλοιώνει την πεδιάδα, η βιβλιοθήκη έγινε κάτω από το επίπεδο του εδάφους. «Το να οργώνεις τα χωράφια τις ηλιόλουστες μέρες και να διαβάζεις βιβλία τις βροχερές μέρες μέσα στα χωράφια δεν είναι ουτοπία» λένε οι αρχιτέκτονες Hiroshi Nakamura & NAP, στους οποίους ανήκει το έργο.
Οι αγρότες ονομάζουν την περιοχή εκεί «Mother Pond» και θεωρούν ότι η αρχιτεκτονική δεν πρέπει να καταλαμβάνει το καλλιεργούμενο στρώμα εδάφους, αλλά να υπάρχει ταπεινά κάτω από τις ρίζες των φυτών χωρίς να επηρεάζει την χλωρίδα και τους μικροοργανισμούς στο έδαφος. Η γη, για αυτούς, είναι πηγή ζωής και σύμβολο μητρότητας, πράγμα το οποία αντελήφθησαν και σεβάστηκαν οι αρχιτέκτονες. Σχεδίασαν λοιπόν ένα κτήριο που αποτελεί απλά μια σχισμή στη γη. Η σχισμή αυτή μοιάζει με σταγόνα νερού όταν την δει κανείς από ψηλά. Καθώς κάποιος περιπλανιέται κοντά, περνώντας μέσα από το οργωμένο έδαφος, εμφανίζεται ένας διάδρομος που οδηγεί στην υπόγεια βιβλιοθήκη. Αρχιτεκτονικά στοιχεία όπως δοκοί και κολώνες έχουν εξαλειφθεί, ενώ οι τσιμεντένιες πλάκες προβάλλουν από τους εξωτερικούς τοίχους αντιστήριξης και τους τοίχους των πτερυγίων. Το δάπεδο, οι τοίχοι και η οροφή έχουν όλα χωμάτινο φινίρισμα και συνδέονται ομαλά με το χορτάρι που καλύπτει όλη την επιφάνεια. Αυτό επιτρέπει την κατακράτηση του νερού της βροχής και προσαρμογή της ισορροπίας άρδευσης ανάλογα με την εποχή.
Τα ύψη της οροφής στο εσωτερικό καθορίζονται από την κλίση του εδάφους, επομένως υπάρχουν περιοχές με χαμηλά ταβάνια και μικρά δωμάτια στα οποία μπορούν να μπουν μόνο παιδιά. Στο βαθύτερο μέρος, υπάρχει μια αίθουσα για αφήγηση. Εδώ, κατασκευές από ράφια περιβάλλουν τον ημικυκλικό τοίχο και σκαλοπάτια που λειτουργούν ως καθίσματα δημιουργούν ένα αμφιθεατρικό χώρο. Ταυτόχρονα, τα σκαλοπάτια αυτά, εξυπηρετούν για την αποθήκευση βιβλίων που δεν εκτίθενται.
Τα κάθετα πλαίσια πάχους 40 εκ. των ραφιών εκτείνονται σε όλη την επιφάνεια προς τα πάνω δημιουργώντας μία μήτρα. Όπως εξηγούν οι αρχιτέκτονες, «όταν μια λεπτή κατακόρυφη δοκός στηρίζει την επόμενη, και αυτή η κάθετη δοκός υποστηρίζεται επίσης από την γειτονική της, με την επανάληψη να κάνει κύκλο, τότε ένας μεγάλος χώρος μπορεί να υποστηριχθεί συνολικά. Σαν αποτέλεσμα της αλυσίδας αμοιβαίας υποστήριξης, προκύπτει ένας κοινωνικός χώρος όπου στο πάνω μέρος ένας φεγγίτης αφήνει το φως και την εικόνα του ουρανού να εισέρχονται εντός». Κι όλα αυτά σε ένα χώρο που δεν ξεπερνά τα 113 τ.μ.
Ελεύθερα 24.12.2023
