Τη μεταφορά του Κρατικού Αρχείου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στο Υφυπουργείο Πολιτισμού από την 1η Ιανουαρίου 2026 ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο στις 22 Ιανουαρίου.
Της έγκρισης προηγήθηκε πρόταση του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Υφυπουργείου Πολιτισμού (με αρ. 106/2025) για μεταφορά και υπαγωγή του Τμήματος Κρατικού Αρχείου στο δεύτερο.
Το Κρατικό Αρχείο ιδρύθηκε το 1972 ως Δημόσιο Αρχείο και άρχισε τη λειτουργία του το 1978. Το 1991 μετονομάστηκε σε Κρατικό Αρχείο, ενώ το 2019 άλλαξε η νομική του υπόσταση, καθώς έγινε τότε Τμήμα, το οποίο υπήχθη στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημoσίας Τάξεως.
Κύρια αποστολή του είναι η παροχή προς τον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα υπηρεσιών εποπτείας και συντονισμού των διευθετήσεων για τη διάθεση, επιλογή και διαφύλαξη των αρχείων που αυτοί οι τομείς παράγουν. Παράλληλα, είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση, συντήρηση και ασφαλή φύλαξη των δημοσίων αρχείων που μεταφέρονται στα αρχειοφυλάκιά του, καθώς και για τη διάθεσή τους προς επιθεώρηση από το ενδιαφερόμενο κοινό.
Πέρα όμως από αυτά τα νεώτερα και σύγχρονα έγγραφα και τεκμήρια της ιστορίας της Κύπρου, το Κρατικό Αρχείο διαφυλάσσει έγγραφα πολύ παλαιότερα και εξαιρετικά μεγάλης σημασίας για τη γνώση και τη μνήμη του τόπου, που χρονολούνται από τον 19ο αι. Τα έγγραφα αυτά είναι προσβάσιμα στην επιστημονική κοινότητα για σκοπούς έρευνας και καταγραφής της κυπριακής ιστορίας.
Για τους λόγους αυτούς, ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και η Υφυπουργός Πολιτισμού συμφώνησαν ότι οι αρμοδιότητες του είναι άμεσα σχετικές με τις κύριες αρμοδιότητες του Υφυπουργείου Πολιτισμού και πρέπει να γίνει η μεταφορά του από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στο Υφυπουργείο Πολιτισμού. Τονίζεται δε ότι από την εν λόγω μεταφορά δεν θα υπάρξει οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.
«Το Κρατικό Αρχείο αποτελεί έναν εξαιρετικά σημαντικό κρατικό φορέα, που στόχο έχει, πέραν των διοικητικών του αρμοδιοτήτων, την ανάδειξη της σημασίας των αρχείων και την παροχή βοήθειας σε όλους όσους διεξάγουν έρευνα για την νεώτερη και σύγχρονη ιστορία της Κύπρου» σχολίασε η Υφυπουργός Πολιτισμού, με αφορμή την απόφαση του ΥΣ. «Βασικότερος του στόχος είναι η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης του τόπου μας που είναι αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμού μας και ως εκ τούτου, ο φυσικός ζωτικός του χώρος είναι το Υφυπουργείο Πολιτισμού, όπου θα έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να συνεργαστεί με τα υπόλοιπα τμήματα και υπηρεσίες του, με τα οποία έχει άμεση σχέση, καθώς και να αναδειχθεί ο σημαντικός του ρόλος» πρόσθεσε η Λίνα Κασσιανίδου.
Από την πλευρά του ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως Μάριος Χαρτσιώτης ανέφερε ότι η μεταφορά του Κρατικού Αρχείου, η βασική αποστολή του οποίου είναι η διατήρηση, συντήρηση και ασφαλής τήρηση των δημοσίων αρχείων που μεταφέρονται στα αρχειοφυλάκιά του καθώς και η διάθεση τους στο ενδιαφερόμενο κοινό, χαιρετίζεται από το Υπουργείο του. «Μετά από συμφωνία με το Υφυπουργείο Πολιτισμού και αφού εξετάστηκαν οι αρμοδιότητες του Κρατικού Αρχείου, οι οποίες δεν είναι σχετικές με τις αρμοδιότητες και το ρόλο του Υπουργείου Δικαιοσύνης και των λοιπών τμημάτων που υπάγονται σε αυτό, δηλαδή της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Τμήματος Φυλακών, της Δικαιοσύνης, αποφασίστηκε όπως, το Υφυπουργείο Πολιτισμού αναλάβει το Κρατικό Αρχείο, οι αρμοδιότητες του οποίου είναι περισσότερο συνυφασμένες με αυτές του Κρατικού Αρχείου, προκειμένου να διευκολύνει τόσο την εποπτεία και καθοδήγηση του Τμήματος, όσο και την προώθηση των στόχων και αρμοδιοτήτων του γενικότερα, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο, στη εξασφάλιση και διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης του τόπου μας».
H μεταφορά αυτή θα πραγματοποιηθεί την 1/1/2026, αφού προηγηθεί η απαιτούμενη τροποποίηση στον περί της ίδρυσης Υφυπουργείου Πολιτισμού, του Διορισμού Υφυπουργού Πολιτισμού παρά τω Προέδρω και Συναφών Θεμάτων Νόμου του 2022 και η μεταφορά του προϋπολογισμού του Κρατικού Αρχείου από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως στον προϋπολογισμό του Υφυπουργείου Πολιτισμού για το έτος 2026.
