Οι νέες προκλήσεις της Τουρκίας εν καιρώ πανδημίας

Η κάθοδος του «Γιαβούζ» στο Οικόπεδο 6 και η πρόθεση διεξαγωγής διερευνητικής γεώτρησης αποτελεί την 6η κατά σειρά έμπρακτη παράνομη ενέργεια της Τουρκίας εντός της Κυπριακής ΑΟΖ όσον αφορά τη διενέργεια γεωτρήσεων, πέραν των όλων εκείνων παράνομων ενεργειών των ερευνητικών σκαφών της Τουρκίας και ειδικά του «Μπαρμπαρός». Οι ενέργειες αυτές της Τουρκίας είναι προφανώς και καταφανώς παράνομες στο διεθνές δίκαιο και δη στο δίκαιο της θάλασσας και διαταράσσουν για ακόμη μια φορά την ειρήνη και σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο. Το γεγονός μάλιστα ότι ο Ερντογάν αποφάσισε την αποστολή του «Γιαβούζ» αυτήν τη χρονική περίοδο δείχνει την έντονη πρόθεση της Τουρκίας να συνεχίσει τις πειρατικές της ενέργειες απέναντι στην Κύπρο ακόμη και σε περίοδο πανδημίας. Πέραν των μηνυμάτων που θέλει ο Τούρκος Πρόεδρος να περάσει στο εσωτερικό, λόγω και των τραγικών επιπτώσεων της πανδημίας στην Τουρκία, η κίνησή του έχει σίγουρα και γεωπολιτική και γεωστρατηγική χροιά. 

Επιπρόσθετα, με έντονο τρόπο ο Ερντογάν ανακοίνωσε και την ενεργοποίηση του τουρκικού στόλου για την προστασία των γεωτρυπάνων του τα οποία θα εισβάλουν ξανά στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Οι ενέργειες, επίσης, της Τουρκίας διαδραματίζονται σε μια «νεκρή» περίοδο για την υλοποίηση του ενεργειακού σχεδιασμού της Κυπριακής Δημοκρατίας λόγω της κρίσης της πανδημίας που οδήγησε στην αναστολή των προγραμματισμένων γεωτρήσεων στα αδειοδοτημένα οικόπεδα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής από την ExxonMobil μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 2021. Παραμένει, φυσικά, γεγονός ότι η Τουρκία θα αντιμετωπίσει συγκεκριμένες δυσκολίες στη διεξαγωγή της γεώτρησης της λόγω και της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ ένα θέμα που προκύπτει είναι κατά πόσον θα χρησιμοποιηθούν υποστηρικτικές υπηρεσίες από τα εδάφη των κατεχομένων περιοχών, γεγονός που εγείρει ζητήματα εξάπλωσης πιθανών κρουσμάτων κορωνοϊού από περιστατικά που ενδεχομένως να παρουσιαστούν σε μέλη των πληρωμάτων του γεωτρύπανου και των υποστηρικτικών του πλοίων.

Η παράτυπη NAVTEX της Τουρκίας και η επαπειλούμενη παράνομη απόπειρα διεξαγωγή γεώτρησης αφορά περιοχές που έχουν οριοθετηθεί μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Αιγύπτου από το 2003 και άπτεται περιοχών που εμπίπτουν εντός ήδη αδειοδοτημένων οικόπεδων (6 και 7). Οι προθέσεις της Τουρκίας, πέραν της κατάφωρης παραβίασης των κανόνων που διέπουν το δίκαιο της θάλασσας, δείχνουν μια πλήρη υποτίμηση απέναντι και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που πρόσφατα ενέταξε στη λίστα μέτρων δυο ανώτερους αξιωματούχους της Τουρκικής Εταιρείας Πετρελαίου (ΤΡΑΟ), ενώ κατ’ επανάληψη καταδίκασε με έντονο τρόπο τις τουρκικές πειρατικές ενέργειες στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το θέμα σίγουρα θα τεθεί στο επικείμενο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και θα πρέπει να αναμένουμε τη στάση και αντίδραση της Ένωσης στις νέες αυτές προκλητικά παράνομες ενέργειες της Τουρκίας. 

*Λέκτορας Νομικής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, LL.BLaw (Bristol), Ph.D in Law – International Law and Human Rights (Kent), διευθυντής Μονάδας Νομικής Κλινικής Πανεπιστημίου Λευκωσίας.