Αρκετά πριν τις προεδρικές εκλογές του 2023, ένας φίλος είχε διερωτηθεί: «Μα είναι δυνατό να θέλουν τόσοι πολλοί να ψηφίσουν έναν υποψήφιο απλά επειδή είναι έντιμος;».
Και τότε και τώρα η ιδιότητα του έντιμου πολιτικού ή έντιμου πολίτη ήταν και είναι πολύ σημαντική και απαραίτητη. Μάλλον γιατί δεν συναντάται ευρέως. Είναι και σχετική, όμως, αυτή η ταλαιπωρημένη έννοια.
Και δεν αρκεί, όπως αποδείχθηκε, η εντιμότητα για να κυβερνήσει κάποιος πραγματικά ωφέλιμα έναν τόπο, ούτε για να υπηρετήσει ως βουλευτής, ούτε για να αναλάβει οποιοδήποτε σημαντικό αξίωμα.
«Δεν υπάρχει σκεπτόμενος πολίτης που να μην βλέπει ότι αυτή η χώρα είναι στον βούρκο», είπε στη συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο της περασμένης Κυριακής ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Βεβαίως και το βλέπουν όλοι. Πώς να μην το δεις, αφού τσαλαβουτάμε μέσα του. Και πού να βρεις αναμάρτητο…
Αλλά, για να στεγνώσει ο βούρκος της διαφθοράς είχαν καλοπροαίρετα ψηφίσει Νίκο Χριστοδουλίδη χιλιάδες ψηφοφόροι ετερόκλητων δυνάμεων. Και πολλοί που επέστρεψαν στην κάλπη μετά από χρόνια αποχής. Και τον ψήφισαν γιατί ήταν -και θεωρώ πως παραμένει- έντιμος. Αλλά το έλος της διαφθοράς και της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας είναι εδώ. Δεν έφυγε.
Γιατί λοιπόν να φύγει αν τον έντιμο Χριστοδουλίδη διαδεχθεί π.χ. ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ή άλλος, αν το βασικό του όπλο θα είναι η εντιμότητα; Γιατί δεν εξαλείφθηκε -ούτε καν μειώθηκε- η διαφθορά όταν για χρόνια υπηρέτησε ως Γενικός Ελεγκτής ο έντιμος και αυστηρός και νομοταγής Οδυσσέας;
Προφανώς γιατί η εντιμότητα, ακόμα κι αν είναι επιβεβαιωμένη στην προσωπικότητα και τον βίο κάποιου, είναι μεν απαραίτητη αλλά δεν διασφαλίζει πολλά από μόνη της.
Όταν ο Φρίξος Δαλίτης ρώτησε τον κ. Μιχαηλίδη αν προτείνει «συγκεκριμένα μέτρα καταπολέμησης της διαφθοράς», απάντησε: «Δεν θα εφεύρουμε τον τροχό. Άλλες χώρες τα έχουν κάνει βίωμα και τα εφαρμόζουν εδώ και χρόνια».
Μόνο που δεν βάζει ο νους, κανενός υποθέτω, μία -έστω μισή- χώρα χωρίς διαφθορά. Λιγότερο αδιάφθορη, να πούμε ναι. Χώρα χωρίς διαφθορά, αναζητείται.
«Το πρώτο βήμα», λέει ο Οδυσσέας, «είναι η εφαρμογή της νομοθεσίας. Αυτή η χώρα δεινοπαθεί από την ανοχή στην παρανομία κατ’ επίκληση του δημοσίου συμφέροντος (σ.σ. και του ιδιωτικού, Οδυσσέα). Η νομοθεσία παρέχει τα εργαλεία για πάταξη της διαφθοράς. Όσες ελλείψεις και αδυναμίες και αν υπάρχουν στη νομοθεσία, τα εργαλεία είναι εκεί για όσους έχουν τη βούληση».
Ναι, είναι εκεί η νομοθεσία. Αυτό από μόνο του δεν βοήθησε έως τώρα να αποκτήσουμε κράτος δικαίου, χωρίς διαφθορά. Αρκεί μήπως μία πολιτική απόφαση για να εφαρμοστούν αποτελεσματικά οι νόμοι; Η εφαρμογή της νομοθεσίας επιβάλλεται, μήπως, διά πυρός και σιδήρου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ή το Υπουργικό; Αρκεί ένας Πρόεδρος ή έστω μια Βουλή με ειλικρινή πολιτική βούληση εφαρμογής της νομοθεσίας για να μπει φραγμός στην ασυδοσία και την ατιμωρησία; Όλα τα άλλα γρανάζια του μηχανισμού παραγωγής και εφαρμογής νόμων και απόδοσης δικαιοσύνης ποιος μας λέει πως θα ενεργοποιηθούν με την ίδια αποφασιστικότητα;
Τι μπορεί να αλλάξει ένας νέος κρατικός ηγέτης ή ένας νέος βουλευτής ή ένα νέο κόμμα, αν επιστρατεύει απλώς τη βούλησή του να εφαρμόσει τη νομοθεσία; Κανείς δεν μπορεί να το κάνει μόνος του.
Ο κ. Μιχαηλίδης λέει και το εξής σημαντικό: «Το ερώτημα είναι “πώς θα υπερβούμε τη μοιρολατρία ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει”. Οι πολίτες που συναντώ καθημερινά δηλώνουν πλήρως απογοητευμένοι, για να μην πω αηδιασμένοι, από αυτό που ζουν σήμερα. Το ίδιο το σύστημα αδυνατεί να ανανεωθεί και ανακυκλώνει την παθολογία του. Η κοινωνία είναι πλέον σαν ηφαίστειο και είναι δεδομένο ότι οι πολίτες επιζητούν κάτι διαφορετικό».
Όταν πολιτικοί επικαλούνται την απογοήτευση και την οργή γενικά και αόριστα «των πολιτών», η στήλη ανησυχεί. Απογοήτευση και οργή μπορεί μεν να δηλώνουν όλοι -ακόμα και οι «επιφανέστεροι» των διεφθαρμένων- όχι όμως όλοι ειλικρινώς, όχι όλοι για τους ίδιους λόγους και δεν προτείνουν ή δεν ζητούν όλοι τις ίδιες λύσεις.
Είναι μάταιο και επικίνδυνο για οποιονδήποτε πολιτικό ή κόμμα να υποβάλλει ότι θα κατασιγάσει την «οργή» και την «αηδία» των «πολιτών», συλλήβδην.
Ο πολιτικός, το κόμμα, ο φορέας οφείλουν να επιλέγουν και να δημοσιοποιούν με ποιους θα πάνε, τι θα υπηρετήσουν, ποιες πολιτικές θα προωθήσουν. Και ποιους θα απορρίψουν. Για κάθε ένα από τα κορυφαία ανοικτά θέματα.
Θα περιμένουμε να ακούσουμε. Από τον Οδυσσέα και από άλλους. Αισιόδοξοι δεν δικαιολογείται να είμαστε. Για την ώρα, οι -νέες- γενικόλογες υποσχέσεις για πάταξη της διαφθοράς απλά παραπέμπουν στις πολυφορεμένες απολίτικες ευχές και διαβεβαιώσεις για «ενότητα» και «συστράτευση», από άλλα νεοφανή αστέρια της πολιτικής, χωρίς δυναμικό και ουσιώδες περιεχόμενο.
