Υπάρχουν στιγμές που οι λέξεις απλών πολιτών αποτυπώνουν με οδυνηρή σαφήνεια την πραγματικότητα που η πολιτεία αδυνατεί ή αργεί να αναγνωρίσει. «Αρχίσαμε να νιώθουμε τυχεροί όταν υπάρχει αίμα να μεταγγιστούμε…», γράφει ένας μεταγγιζόμενος ασθενής, ο Μίλτος Μιλτιάδους, περιγράφοντας το άγχος που βιώνουν καθημερινά δεκάδες θαλασσαιμικοί στη χώρα μας. Όχι το άγχος της ίδιας της ασθένειας, αλλά εκείνο της αβεβαιότητας αν θα υπάρχει επάρκεια αίματος, αν θα βρεθούν οι δύο φιάλες που χρειάζονται ή αν θα αναγκαστούν να περιμένουν την επόμενη εβδομάδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους.
Η αναφορά του κυρίου Μιλτιάδους ότι «η κατάσταση στα Κέντρα Θαλασσαιμίας άρχισε να θυμίζει άλλες εποχές», δεν είναι υπερβολή. Οι ελλείψεις αίματος στα Κέντρα Θαλασσαιμίας παραπέμπουν σε δεκαετίες που θεωρούσαμε πως είχαμε αφήσει πίσω μας, όταν η αγωνία για τη μετάγγιση ήταν καθημερινή δοκιμασία. Σήμερα, το αίσθημα αυτό επιστρέφει απειλητικά, όχι εξαιτίας κάποιας απρόβλεπτης κρίσης, αλλά λόγω μιας σταδιακής χαλάρωσης του κοινωνικού αντανακλαστικού που λέγεται αιμοδοσία.
Η Κύπρος υπήρξε για χρόνια υπόδειγμα κοινωνίας που στηρίζει έμπρακτα τους ασθενείς της. Όμως, η αδιαφορία ή απλώς η εφησυχασμένη πεποίθηση ότι «θα βρεθεί αίμα από κάπου» δείχνουν σήμερα τις συνέπειές τους. Οι ανάγκες αυξάνονται, οι τακτικοί αιμοδότες λιγοστεύουν και οι ελλείψεις επανέρχονται με ανησυχητική συχνότητα.
Δεν πρόκειται για στατιστικό πρόβλημα, αλλά για ζήτημα ζωής και αξιοπρέπειας. Κάθε ασθενής που ανησυχεί αν θα λάβει την πλήρη μετάγγιση που χρειάζεται, βιώνει μια διπλή αγωνία — για την υγεία του και για ένα σύστημα που υποτίθεται πως τον προστατεύει. Κι αυτή η αγωνία δεν θα έπρεπε να έχει θέση σε μια σύγχρονη κοινωνία.
Το μήνυμα των ίδιων των ασθενών είναι σαφές: ευγνωμοσύνη σε όσους προσφέρουν, αλλά και έκκληση να μη θεωρούμε την προσφορά αίματος δεδομένη. Η αιμοδοσία δεν είναι απλά μια πράξη φιλανθρωπίας, είναι πρωτίστως κοινωνικό καθήκον. Είναι το ελάχιστο που μπορεί να προσφέρει ένας υγιής πολίτης για να διασφαλίσει ότι κάποιος άλλος θα ζήσει.
Το Κέντρο Αίματος και τα Κέντρα Θαλασσαιμίας επιτελούν τεράστιο έργο με περιορισμένους πόρους. Όμως η ευθύνη δεν είναι μόνο κρατική ή θεσμική. Είναι συλλογική. Χρειάζεται μια νέα κουλτούρα αιμοδοσίας, σταθερή, διαρκής και όχι ευκαιριακή. Χρειάζεται η κοινωνία να ξαναθυμηθεί ότι η ζωή κάποιου άλλου μπορεί να εξαρτάται κυριολεκτικά από μια μικρή πράξη δέκα λεπτών.
Όπως έγραψε ο Μίλτος Μιλτιάδους «ελπίζουμε ότι θα έρθουν καλύτερες μέρες και θα αποφύγουμε τα χειρότερα». Το ερώτημα είναι αν θα επιτρέψουμε να ξαναζήσουμε τις «άλλες εποχές» ή αν θα σταθούμε, ως κοινωνία, στο ύψος της ανθρωπιάς που πάντα μας χαρακτήριζε.
panayiota.charalambous@phileleftheros.com
