Το ερώτημα προβάλλει ωμά και αμείλικτα: είναι πραγματικό το ενδιαφέρον που επιδεικνύεται για τους νέους μας, απ’ όλους όσοι σπεύδουν με διάφορες αφορμές να εμφανίζονται με υπερβάλλουσα ευαισθησία για την περίπτωσή τους; Και κυρίως απ’ όλους εκείνους, που είτε βρίσκονται σε ύπατα αξιώματα είτε είναι παρόντες σε κέντρα λήψεως αποφάσεων και διαμορφώνουν και καθορίζουν πολιτικές; Πόσο ειλικρινείς είναι όλοι αυτοί όταν εκστομίζουν με στόμφο όλα αυτά τα βαρύγδουπα που τόσο ανέξοδα ακούγονται και εισπράττονται για το μέλλον των νέων μας;
Τα ευρήματα της πανευρωπαϊκής έρευνας European Social Survey (ESS) 2023/24, που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα, ηχούν ως ένα καμπανάκι. Αποτελούν ένα μόνο δείγμα μιας άλλης πραγματικότητας. Η έρευνα, που καταγράφει τα επίπεδα ευτυχίας των νέων, φέρνει τους Κύπριους, ηλικίας 15 έως 34 ετών, στην τελευταία θέση ανάμεσα σε 24 χώρες, με τη χαμηλότερη βαθμολογία: μόλις 7 στα 10. Είναι κι αυτό ένα κατόρθωμα για την Κύπρο του σήμερα, με αμφίβολο όμως το αύριο…
Το τριπλό αδιέξοδο
Η χαμηλή αυτή βαθμολογία, δεν αποτυπώνει μια απλή καταγραφή, αλλά ένα αβάστακτο φορτίο των κοινωνικών και οικονομικών δυσκολιών που βιώνει η νέα γενιά και κατ’ επέκταση του μεγάλου άγχους που τη ζώνει. Οι ανησυχίες της κυπριακής νεολαίας κωδικοποιούνται γύρω από τρεις κεντρικούς άξονες:
Στεγαστικό: Το πρόβλημα της στέγασης έχει λάβει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις.
Εργασιακή ανασφάλεια: Παρά τις συχνά υψηλές ακαδημαϊκές τους επιδόσεις, οι νέοι βρίσκονται μπροστά από ένα πραγματικό εφιάλτη. Απολαμβάνουν μισθούς σχεδόν πείνας, που δεν επαρκούν για την κάλυψη ούτε του στοιχειώδους κόστους ζωής.
Πενιχρές ευκαιρίες: Οι νέοι δηλώνουν ότι αισθάνονται πως βρίσκονται μπροστά από ένα καθεστώς περιορισμένων ευκαιριών επαγγελματικής ανέλιξης. Σε αντίθεση με χώρες που βρίσκονται στην κορυφή της ευτυχίας (όπως η Κροατία, η Αυστρία και η Σλοβενία), οι οποίες χαρακτηρίζονται από κοινωνική συνοχή και επαγγελματική σταθερότητα. Η Κύπρος ως πολιτικό και κοινωνικό σύστημα φαίνεται ν’ αρκείται σε άλλες επιδόσεις, άρρηκτα συνδεδεμένες με αθεράπευτες νοοτροπίες.
Τα αποτελέσματα που αφορούν την Κύπρο, όπως και εκείνα της Ελλάδας (7,2) και της Ιταλίας (7,4), μαρτυρούν ότι οι χώρες με σοβαρά κοινωνικοοικονομικά προβλήματα βλέπουν τη νεολαία τους να αισθάνεται λιγότερο ικανοποιημένη από τη ζωή και συνεπώς να πλειοδοτεί ανάμεσά της το αίσθημα της απογοήτευσης και της απαισιοδοξίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η έρευνα ESS μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία αφύπνισης από ένα λήθαργο. Η αντιμετώπιση του στεγαστικού, η ενίσχυση της αξιοπρεπούς αμοιβής και η δημιουργία σαφών διαύλων επαγγελματικής εξέλιξης, δεν είναι πολιτικές φλύαρων λόγων και εντυπώσεων, αλλά ζητήματα κοινωνικής συνοχής και μακρόπνοης εθνικής προοπτικής. Οι νέοι μας για ν’ αποτελούν το πραγματικό μέλλον αυτού του τόπου, όπως θέλουμε να τους αντικρίζουμε, χρειάζεται να διανύσουμε μεγάλες αποστάσεις. Και κυρίως ν’ αναπτύξουμε την ικανότητα να πράττουμε περισσότερο και να φλυαρούμε λιγότερο…
