Την Τρίτη 26 Φεβρουαρίου, οι ηγέτες των Ε/κ και των Τ/κ, Νίκος Αναστασιάδης και Μουσταφά Ακιντζί θα τα πουν στη βάση μιας άτυπης συνάντησης για το Κυπριακό με στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών. Μια συνάντηση, η δεύτερη σημαντική μετά το ναυάγιο στο Κραν Μοντανά το καλοκαίρι του 2017, χωρίς όμως πολλές προσδοκίες. Και αυτό εξάγεται μέσα από τις πολλές και συχνές δηλώσεις και αντιδηλώσεις, τόσο εντός της ε/κ κοινότητας όσο και εντός της τ/κ. Στο τραπέζι μετά τον Ιούλιο του 2017 έχουν μπει ζητήματα καινούρια, έχουν γίνει υπαναχωρήσεις από πράγματα που είτε συμφωνήθηκαν είτε ήταν κοντά στο να συμφωνηθούν και το χειρότερο, έχει ενισχυθεί το κλίμα ανασφάλειας και χάθηκε σημαντικό μέρος της εμπιστοσύνης που κτίστηκε πριν το ναυάγιο του 2017. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της σημερινής κατάστασης στο Κυπριακό, είναι οι λεγόμενοι «όροι αναφοράς» που ανέλαβε η ειδική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Τζέιν Χολ Λουτ, να κωδικοποιήσει κατά τις συναντήσεις της με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων στις δύο τελευταίες επισκέψεις της, τον Οκτώβριο πέρυσι και τώρα το Φεβρουάριο. Δηλαδή, ενώ μέχρι το Κραν Μοντανά η εντύπωση ήταν πως είχαν καλυφθεί πολλά από τα κεφάλαια της λύσης του Κυπριακού, σήμερα, ύστερα από 45 χρόνια συζητήσεων και διαβουλεύσεων, βάλαμε τα Ηνωμένα Έθνη να ψάχνουν εάν συμφωνούμε σε αυτά που υποτίθεται συμφωνήσαμε και είναι τα βασικά συστατικά της λύσης. Δηλαδή εάν εννοούμε το ίδιο πράγματα Ε/κ και Τ/κ όταν μιλούμε για Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ), πώς ερμηνεύει η κάθε πλευρά την πολιτική ισότητα, πώς τα θέματα των εγγυήσεων και των στρατευμάτων και τελευταίως και της αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Στο τραπέζι μπήκε στην πορεία και η πιθανότητα λύσης δύο κρατών, όσο κι αν αυτό διαψεύδεται από την Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Με τούτα όμως και με κείνα, πέρασαν ήδη 17 μήνες από το Κραν Μοντανά και δε φαίνεται να υπάρχει στο ορίζοντα περιθώριο επανέναρξης των συνομιλιών πριν τον ερχόμενο Ιούνιο, δηλαδή προτού συμπληρωθούν δύο «νεκρά» χρόνια. 
Ο χρόνος όμως, όπως πολλές φορές επεσήμανε και ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, περνά σε βάρος της πλευράς μας καθώς τα τελεσμένα επί εδάφους στα κατεχόμενα καθημερινά μεγεθύνονται και παγιώνονται. Και εννοείται, όπως είπε και ο Πρόεδρος, ότι δεν πρέπει να δεχθούμε την όποια λύση για χάριν της λύσης και του χρόνου, αλλά αυτό δεν μας απαλλάσσει από ευθύνες για την όλη κατάσταση. Κυρίως εάν ο λόγος για τον οποίο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει υπαναχωρήσει από θέσεις που διατύπωνε πριν τον Κραν Μοντανά, οφείλεται σε αλλαγή της φιλοσοφίας του στο Κυπριακό ή αν προσπαθεί να εισάξει στη σκακιέρα στοιχεία που πιστεύει ότι ενισχύουν τα χαρτιά του για να τα ανταλλάξει την ώρα των αποφάσεων. Και δύο από αυτά είναι η εκ περιτροπής προεδρία και η έκταση της πολιτικής ισότητας. Αν ισχύει το τελευταίο, ο Πρόεδρος το επιχειρεί με λάθος τρόπο και τακτική. Ο τρόπος όμως που πολιτεύθηκε στο Κραν Μοντανά και όλο αυτό το διάστημα μέχρι σήμερα, περισσότερο δείχνουν ότι άλλαξε θέσεις σε σχέση με τη μορφή λύσης του Κυπριακού. Και περισσότερο οδεύει προς μια μορφή πιο κοντά στη συνομοσπονδία και ίσως και τα δύο κράτη, παρά τη γνωστή μέχρι σήμερα Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία.
 
Μόλις την περασμένη Τρίτη για παράδειγμα, ο πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος, Αβέρωφ Νεοφύτου, προειδοποιούσε ότι «η επιδίωξη του ιδανικού και του ιδεατού χειροτερεύει μέρα με τη μέρα, ακόμα και το εφικτό». «Είναι η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία το πιο τέλειο μοντέλο;», διερωτάτο για να απαντήσει πως, «φυσικά δεν είναι, αλλά είναι καλύτερο από οποιαδήποτε άλλη επιλογή είτε των δύο κρατών είτε της συνομοσπονδίας». Και θεωρώ ότι ο κ, Αβέρωφ δεν είπε τα πιο πάνω μόνο για τα κόμματα που τάσσονται κατά τη ομοσπονδίας, αλλά και τον ίδιο τον Πρόεδρο και τον περίγυρό του. Θυμίζω εξάλλου πως λίγους μάλιστα μήνες ενωρίτερα και συγκεκριμένα στις 5 Οκτωβρίου 2018, δηλαδή μερικές εβδομάδες πριν την τότε επίσκεψη της κ. Λουτ στην Κύπρο, ο κ. Νεοφύτου προειδοποιούσε για «εθνικό τσουνάμι» που έρχεται. «Δεν μπορώ ούτε να σιωπήσω, ούτε να μείνω με σταυρωμένα τα χέρια», σημείωνε επειδή τον επικρίνουν ότι «κινδυνολογεί». Προειδοποιούσε επίσης ότι τα Ηνωμένα Έθνη και ο διεθνής παράγοντας μας έχουν βαρεθεί, και «είτε θα ξεκινήσουν συνομιλίες και θα είναι χωρίς χρονοδιάγραμμα, αλλά σύντομες, είτε δεν θα ξεκινήσουν ποτέ». Και μέχρι στιγμής κύριε πρόεδρε του κυβερνώντος κόμματος, ισχύει, δυστυχώς το «ποτέ». Και το πότε θα γίνουν συνομιλίες και σε ποια πλέον βάση, είναι άγνωστο. 
 
Πικρές αλήθειες
● Πολλά επικριτικά ειπώθηκαν για την πρόσφατη συνέντευξη του Τ/κ ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, στον «Πολίτη». Πολλά όμως που είπε δεν απέχουν από εκείνα που λέγονται στις ελεύθερες περιοχές και είναι κατά την άποψή μου σωστά. Για παράδειγμα στην ερώτηση ότι αρχίζει πλέον να ακούγεται όλο και περισσότερο η άποψη, «τούτοι ποτζεί, εμείς ποδά», απάντησε πως «αυτή η ρητορική μας οδηγεί απλά στη συνέχιση του στάτους κβο. Αν προσπαθήσεις να κτίσεις κάτι το ανέφικτο, καθιστάς ανέφικτο και το εφικτό. Αυτό που αν και πλέον είναι δυσκολότερο, παραμένει εφικτό είναι η ΔΔΟ». Και ορθά σημείωσε ότι «η ομοσπονδία δεν είναι η εναλλακτική της λύσης δύο κρατών, είναι η εναλλακτική του στάτους κβο».
● Ποια η διαφορά π.χ. με πρόσφατη δήλωση του προέδρου του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, ότι «ζουν σε μια ουτοπία» όσοι στην ε/κ κοινότητα ελπίζουν ότι αν φύγει η ΔΔΟ από το τραπέζι θα επανέλθει το κράτος του ‘60 με τη διοίκηση του ‘64 αλλά και όσοι στην τ/κ κοινότητα θεωρούν ότι αν φύγει η ΔΔΟ από το τραπέζι θα υπάρξουν δύο αναγνωρισμένα κράτη. Ούτε το ένα μπορεί να συμβεί ούτε το άλλο, μόνο δεινά περισσότερα θα ζούμε το σύνολο του λαού μας», είπε. 
● Ή του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ, Άντρου Κυπριανού, πως αν εγκαταλείψουμε την ομοσπονδία θα ανοίξει ο δρόμος για τη διχοτόμηση, η οποία μπορεί να έρθει είτε αφήνοντας τον χρόνο να περνά χωρίς ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, είτε θέτοντας την επίσημα στο τραπέζι.
 

Το πλαίσιο Γκουτέρες δεν είναι πανάκεια όλων
Ακούω όλο αυτό το διάστημα την πλευρά μας που επικαλείται και έχει κάνει σημαία το πλαίσιο Γκουτέρες και δυσανασχετώ, διότι παρουσιάζεται ωσάν να είναι ένα πλαίσιο που υιοθετεί όλες τις επιδιώξεις μας. Η ιστορία μού θυμίζει τα της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, που ποτέ δεν είχε επεξηγηθεί στον λαό ότι ως μοντέλο απαιτεί τον διαμοιρασμό της εξουσίας με τους Τ/κ και όταν ήρθε στο προσκήνιο το 2004 με το σχέδιο Ανάν, αυτή καταψηφίστηκε. Κάπως έτσι είναι τα πράγματα και για το πλαίσιο Γκουτέρες. Που ναι μεν εισάγει ως κεφάλαιο την ανάγκη ενός νέου μηχανισμού εγγύησης της εφαρμογής της λύσης –εάν και εφόσον έρθει– την ίδια στιγμή θέτει όμως και το θέμα της πολιτικής ισότητας που είναι μία από τις κύριες θέσεις της τ/κ πλευράς. Και μπορεί μεν να γίνεται αναφορά σε μείωση των στρατευμάτων (δεν λέει τουρκικών), αλλά κάνει λόγω για σταδιακή απομάκρυνση μέχρι να φτάσουν στους αριθμούς της παλαιάς Συνθήκης Συμμαχίας, δηλαδή της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΙΚ, στρατιωτικές δυνάμεις που δεν καταργεί. Το πλαίσιο Γκουτέρες είναι μία σύνοψη των μεγάλων ανοικτών ζητημάτων που θα συζητηθούν στην τελευταία φάση των συνομιλιών ως πακέτο. Και μπήκαν για να γίνει το τελικό πάρε-δώσε. Τίποτε παραπάνω. Δεν διασφαλίζει κατάργηση των εγγυήσεων, απλώς θέτει στο τραπέζι την ανάγκη αντικαστάστασής τους με ένα νέο σύστημα με το οποίο θα νιώθουν ασφάλεια όλοι οι Κύπριοι, που είναι απαίτηση της πλευράς μας. Και είναι επίσης αρνητικό το ότι ο ίδιος ο γενικός γραμματέας κάνει λόγω για «τερματισμό του δικαιώματος επέμβασης», καθώς πρόκειται για ένα «δικαίωμα» παράνομο που όταν μπαίνει στο τραπέζι από τον ίδιο τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, είναι ωσάν να νομιμοποιείται. 
Δηλαδή, εκείνο που θέλω να πω είναι πως το πλαίσιο Γκουτέρες βάζει στο τραπέζι επιδιώξεις και της τ/κ πλευράς και όχι μόνο της ε/κ και οφείλουν οι πολιτικές ηγεσίες να το εξηγήσουν στον λαό.