Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διαβεβαίωσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ότι θα μεταφέρει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το θέμα της ανάγκης δημιουργίας βάσης στην Κύπρο για το rescEU, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, με σκοπό την αναβάθμιση της αεροπυρόσβεσης και τη δημιουργία ευρωπαϊκού στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών, κάτι που θα είναι επωφελές τόσο για την Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και για χώρες της περιοχής.
Σημειώνεται ότι μετά την καταστροφική πυρκαγιά της Σολιάς, η Κύπρος βρήκε διέξοδο για αγορά αεροσκαφών μέσω του rescEU. Η Κυπριακή Δημοκρατία υπέβαλε επίσημο αίτημα στην Κομισιόν τόσο για τη μεταβατική περίοδο εφαρμογής του μηχανισμού, όσο και για την πλήρη εφαρμογή του μηχανισμού. Το αίτημα για τη μεταβατική περίοδο υποβλήθηκε το 2020 και εγκρίθηκε, με αποτέλεσμα να έχουμε στην Κύπρο, κατά την περσινή θερινή περίοδο, δύο μέσα αεροπυρόσβεσης, μέσω του μηχανισμού με χρηματοδότηση της ΕΕ κατά 75%. «Δυστυχώς και παρά την τεκμηρίωση του αιτήματος που υπέβαλε η Κύπρος, δεν εγκρίθηκε η δημιουργία βάσης αεροπυρόσβεσης και η συνέχιση της παρουσίας των δύο αεροσκαφών στο πλαίσιο του μηχανισμού», σύμφωνα με την επίσημη πληροφόρηση του υπουργείου Γεωργίας.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η αγορά δύο Canadair δεν έγινε ποτέ – Τι λέει ο Τράγκολας
Η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας αφορούσε την ανάπτυξη μέσων στο πλαίσιο του rescEU, με σκοπό την αναβάθμιση της αεροπυρόσβεσης και τη δημιουργία ευρωπαϊκού στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών. Η απόρριψη του αιτήματος αυτού από την Κομισιόν άλλαξε τους σχεδιασμούς της Κύπρου και δεν προχώρησε στις διαδικασίες για μίσθωση ή ενοικιαγορά τεσσάρων αεροσκαφών εντός του 2020, όπως ήταν οι αρχικές αποφάσεις, αλλά μόνο δύο αεροσκαφών τύπου Air Tractor.
Η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας σχετικά με τη συμμετοχή της Κύπρου στο πρόγραμμα rescEU είναι η δημιουργία βάσης εναέριων μέσων στην Κύπρο, με την εγκατάσταση τεσσάρων αεροσκαφών ελαφριού τύπου Air Tractor. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιθυμούσε όπως η όποια βάση συγκροτηθεί με Canadair.
Σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψε το αίτημα της Κύπρου, αφού επέμενε ότι ο στόλος πυροσβεστικών αεροσκαφών για τη ζώνη της νότιας Ευρώπης (μεσογειακές χώρες), θα αποτελείται μόνο από αμφίβια αεροσκάφη μεσαίου τύπου (π.χ. Canadair), χωρίς τη συμπερίληψη οποιουδήποτε άλλου τύπου αεροσκαφών. Ακολούθως, η Κύπρος αιτήθηκε να αποτελέσει βάση για δύο αμφίβια αεροσκάφη μεσαίου τύπου Canadair, αλλά οι Βρυξέλλες δεν ενέκριναν το αίτημα.
Η επιχειρηματολογία της Κύπρου βασίστηκε έξι θέσεις:
α) Όλες οι νότιες, μεσογειακές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Κροατία, Ελλάδα) έχουν επιλεγεί, για να αποτελέσουν βάσεις για εναέρια μέσα δασοπυρόσβεσης. Η μοναδική μεσογειακή χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και μέλος της ομάδας των χωρών που έχουν επιλεγεί από την Κομισιόν ως χώρες που είναι επιρρεπής στις πυρκαγιές), που μέχρι στιγμής δεν έχει επιλεγεί ως βάση, ενώ αντιμετωπίζει εξίσου σημαντικό πρόβλημα με τις δασικές πυρκαγιές, είναι η Κύπρος. Το γεγονός αυτό αποτελεί διάκριση και φέρνει την Κύπρο σε δυσμενή θέση έναντι των άλλων μεσογειακών χωρών, αφού σε περίπτωση μεγάλης δασικής πυρκαγιάς/ κρίσης ο χρόνος που θα απαιτηθεί να μεταβούν πτητικά μέσα του rescEU στην Κύπρο από άλλες χώρες, θα είναι πολύ μεγαλύτερος σε σχέση με τις χώρες, όπου θα διατηρούν βάσεις στο εσωτερικό τους.
β) Η επίκληση του γεγονότος ότι η Κύπρος βρίσκεται μακριά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και άρα η αποστολή βοήθειας προς αυτές, εφόσον απαιτηθεί στο πλαίσιο του rescEU, θα απαιτήσει μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για τη μη επιλογή της Κύπρου ως βάσης. Στο πλαίσιο ενός υποθετικού, αλλά ρεαλιστικού σεναρίου στο οποίο η ΕΕ στηρίχτηκε για να λάβει απόφαση για τον τύπο και τον αριθμό των πτητικών μέσων που θα ενταχθούν στο rescEU, για ταυτόχρονη ύπαρξη δύο ή τριών μεγάλων πυρκαγιών, μία στη δυτική Ευρώπη, μία στην κεντρική ή βόρεια Ευρώπη και μία στην ανατολική Ευρώπη, τα μέσα του rescEU που θα εδρεύουν στην Κύπρο θα μπορούν να μεταβούν σε λιγότερο από 24 ώρες στην Ελλάδα, στην Ιταλία ή σε κάποια άλλη χώρα των Βαλκανίων. Εξάλλου, όσος χρόνος απαιτείται για να σταλεί βοήθεια στις πιο πάνω χώρες από την Κύπρο, ο ίδιος χρόνος απαιτείται για να δεχτεί βοήθεια και η Κύπρος από αυτές τις χώρες.
γ) Τόσο από τεχνικής, όσο και από επιχειρησιακής άποψης, ο μεικτός στόλος αεροσκαφών, με τη συμμετοχή ελαφριού τύπου αεροσκαφών, μεσαίου τύπου αεροσκαφών και ελικοπτέρων είναι αποτελεσματικότερος σε σύγκριση με ένα στόλο αποτελούμενο μόνο από ένα τύπο αεροσκαφών. Άρα, η θέση της Κύπρου για ένταξη στον μεσογειακό στόλο αεροσκαφών ελαφριού τύπου, δημιουργεί τις συνθήκες για ένα αποτελεσματικότερο στόλο.
δ) Το κόστος αγοράς δύο αεροσκαφών Canadair θα κοστίσει €76 εκατ. Τέσσερα αεροσκάφη τύπου Air Tractor θα κοστίσουν €10 εκατ. Σε ότι αφορά τη χωρητικότητα νερού, τα δύο Canadair μεταφέρουν 12.000 λίτρα νερού το οποίο αντιστοιχεί σε τέσσερα Air Tractors. Η αναλογία του κόστους συντήρησης των δύο Canadair σε αντιστοιχία με τέσσερα Air Tractors είναι 12:1.
ε) Η απόκτηση ελαφριού τύπου αεροσκαφών (π.χ. Air Tractor) μπορεί να πραγματοποιηθεί αρκετά πιο νωρίς από την απόκτηση μεσαίου τύπου αεροσκαφών (π.χ. Canadair), τα οποία εκτιμάται ότι θα αποκτηθούν για ένταξη στο rescEU μετά το 2025. Άρα, η υιοθέτηση της θέσης της Κύπρου θα συμβάλει στη γρηγορότερη ενεργοποίηση του rescEU.
στ) Παρά το γεγονός ότι ο μηχανισμός rescEU θα έχει ως προτεραιότητα την αποστολή βοήθειας σε χώρες εντός της ΕΕ, εντούτοις δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αποστολής βοήθειας σε τρίτες χώρες, κάτι που στο παρελθόν έχει συμβεί αρκετές φορές. Η Κύπρος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, μπορεί να αποστείλει άμεσα βοήθεια σε χώρες όπως ο Λίβανος και το Ισραήλ, αλλά και άλλες γειτονικές χώρες.
