Δυο εμπιστευτικές επιστολές του Υπουργείου Άμυνας που αφορούν εγκαταστάσεις/αμυντικά έργα της Εθνικής Φρουράς στην πράσινη γραμμή, δόθηκαν στη δημοσιότητα μέσω κυβερνητικής διαδικτυακής πύλης.

Στην ουσία ευαίσθητες πληροφορίες τίθενται στη διάθεση οποιασδήποτε υπηρεσίας πληροφοριών εχθρικής χώρας. Στην προκειμένη, κάλλιστα θα μπορούσε να αντλήσει πληροφόρηση ο τουρκικός στρατός και ο Εθνικός Οργανισμός Πληροφοριών της Τουρκίας (MIT).

Πρόκειται για δυο επιστολές που διαβαθμίστηκαν από το ίδιο το Υπουργείο Άμυνας και είχαν διαβιβαστεί την προηγούμενη διετία στον αρχιτέκτονα ιδιωτικού φορέα, στο πλαίσιο διαδικασίας για ανάπτυξη βιομηχανικής μονάδας σε ακριτική περιοχή και πλησίον της νεκρής ζώνης.

Τα εν λόγω διαβαθμισμένα έγγραφα στη συνέχεια περιλήφθηκαν σε μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που υπέβαλε ο ιδιώτης, στο πλαίσιο υλοποίησης της εν λόγω βιομηχανικής ανάπτυξης.

Όπως είναι γνωστό η μελέτη και τα σχετικά παραρτήματά της δημοσιοποιούνται στο διαδίκτυο, σε ειδικό ιστότοπο του Τμήματος Περιβάλλοντος, για σκοπούς δημόσιας διαβούλευσης και στη βάση νομοθεσίας (σύμβαση του Άαρχους).

Η διαβάθμιση στα έγγραφα
Τα εν λόγω έγγραφα, λοιπόν, περιλαμβάνονται στην μελέτη και εμπεριέχουν πληροφορίες που έχουν χαρακτηριστεί ως εμπιστευτικές από το κυπριακό στράτευμα και ειδικότερα από το Υπουργείο Άμυνας. Είναι λεπτομερείς οι αναφορές για τεμάχια γης που γειτνιάζουν με αμυντικά έργα του κυπριακού στρατεύματος.

Η πρώτη επιστολή που είχε αρχικά σταλθεί από το Υπουργείο Άμυνας προς τον αρχιτέκτονα του ιδιωτικού φορέα σε ευδιάκριτο σημείο έχει τη σήμανση «ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΟ». Στην κατακλείδα της δεύτερης επιστολής επισημαίνονται από πλευράς Υπουργείου τα ακόλουθα: «…απαιτείται η ελεγχόμενη χρήση και διακίνηση των διαβαθμισμένων πληροφοριών που αφορούν στα αντισταθμιστικά έργα και τα οποία αναφέρονται στην παρούσα επιστολή». Παρ΄ όλα αυτά οι πληροφορίες διέρρευσαν.

Να σημειωθεί ότι, όπως είναι καλά εμπεδωμένο απ΄ όσους ασχολούνται με ζητήματα εθνικής ασφάλειας, σε περιπτώσεις αναπτύξεων πλησίον αμυντικών/στρατιωτικής σημασίας έργων, ο ιδιωτικός φορέας υποχρεούται να λάβει τις θέσεις του στρατεύματος. Σε περιπτώσεις που η ανάπτυξη επηρεάζει εγκαταστάσεις για την άμυνα, το Υπουργείο Άμυνας μπορεί να ζητήσει αντισταθμιστικά έργα.

Παρενοχλήσεις στην ΑΟΖ
Το ζήτημα, πάντως, της διαρροής ευαίσθητων πληροφοριών μέσω κυβερνητικής ιστοσελίδας της Δημοκρατίας, δεν είναι φρέσκο. Εργασίες από κολοσσό στον τομέα των υδρογονανθράκων είχαν γίνει γνωστές στην Τουρκία μέσω ιστοσελίδας. Μάλιστα, υπήρξε παρενόχληση ερευνητικού πλοίου κατά τη διάρκεια ωκεανογραφικών δραστηριοτήτων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).

Όπως πληροφορήθηκε ο «Φ» στο πλαίσιο του παρόντος ρεπορτάζ, στην προκειμένη περίπτωση υπήρξε κρατική επέμβαση προς την ιδιωτική εταιρεία που είχε δημοσιοποιήσει ευαίσθητες πληροφορίες στη σχετική μελέτη και το όλο ζήτημα ρυθμίστηκε έστω με καθυστέρηση.

Η ευθύνη στον αιτητή
Προσπαθώντας ο «Φ» να εντοπίσει τον ακριβή μηχανισμό που υπάρχει για να αποφεύγεται η δημοσιοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών, κατέληξε στην κείμενη νομοθεσία.

Ο λόγος για τον «Περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμος του 2018 (127(I)/2018)» που ψηφίστηκε για σκοπούς εναρμονισμού με ευρωπαϊκές πράξεις.

Συγκεκριμένα, το άρθρο 37 αναφέρει πως ευθύνη για τη διαχείριση ευαίσθητων πληροφοριών έχει ο αιτητής, ο φορέας, δηλαδή, που προτίθεται να προβεί στην ανάπτυξη. Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει να ετοιμάσει ειδικό σημείωμα στον διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος και να επισημαίνει ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιλαμβάνει ευαίσθητες πληροφορίες. Να σημειωθεί ότι στο ίδιο άρθρο αναφέρεται πως δεν υπέχει οποιασδήποτε αστικής ή ποινικής ευθύνης ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος σε σχέση με τη δημοσιοποίηση εγγράφων στο πλαίσιο δημόσιας διαβούλευσης.

Το παραθέτουμε αυτούσιο: «αν μια Μελέτη περιέχει πληροφορίες το απόρρητο των οποίων πρέπει να διαφυλαχτεί για τη διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, ο κύριος του έργου δημοσιοποιεί ένα δεύτερο κείμενο το οποίο δεν θα περιέχει τις εν λόγω πληροφορίες και ενημερώνει σχετικά το Διευθυντή. (2) (…) δεν μπορεί να κινηθεί αστική ή ποινική διαδικασία κατά του Διευθυντή ή οποιουδήποτε προσώπου που ενεργεί για λογαριασμό τους ή υπό την καθοδήγησή τους ή κατά της Δημοκρατίας, για τη δημοσιοποίηση με καλή πίστη οποιουδήποτε εγγράφου ή μέρους ενός εγγράφου που ετοιμάστηκε σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου (…)».

Ο «Φ» επικοινώνησε τηλεφωνικώς με το Τμήμα Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Άμυνας σε σχέση με το ζήτημα που εγείρεται. Όπως μας αναφέρθηκε, το θέμα θα εξεταστεί. Να σημειωθεί, ακόμη, ότι ο διευθυντής του Τμήματος Περιβάλλοντος, δρ Θεόδουλος Μεσημέρης, αναφέρθηκε στο θεσμικό πλαίσιο και υπέδειξε ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ο αιτητής έχει την υποχρέωση να υποδείξει ότι στα έγγραφα περιλαμβάνονται ευαίσθητες πληροφορίες. Από το Υπουργείο Άμυνας δόθηκαν αργότερα διαβεβαιώσεις ότι το ζήτημα εξετάζεται.