Ανάλυση στοιχείων Interpol: Απειλή για τη Δημοκρατία το έγκλημα στο ψευδοκράτος – «Κόμβος για εμπορία σεξουαλικών υπηρεσιών»

Αλγεινή εντύπωση αφήνει για το ψευδοκράτος η έκθεση εμπειρογνωμόνων που ανά διετία καταρτίζουν τον παγκόσμιο δείκτη εγκληματικότητας.

«Το ψευδοκράτος είναι κόμβος για εμπορία σεξουαλικών υπηρεσιών», είναι μόνο μια από τις χαρακτηριστικές αναφορές.

Βέβαια, αυτή η διαπίστωση περί εμπορίας λευκής σαρκός είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ, το οποίο -δυστυχώς- συντίθεται από σωρεία αναφορών που δείχνουν πως η απειλή για την Κυπριακή Δημοκρατία από τις παράνομες δραστηριότητες στις κατεχόμενες από τους Τούρκους περιοχές είναι μεγάλη.

Η ανάλυση της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας κατά της Διασυνοριακής Οργανωμένης Εγκληματικότητας για την Κύπρο, βασίζεται σε ανάλυση στατιστικών στοιχείων της Interpol από 350 εμπειρογνώμονες. Σ΄αυτήν αποτυπώνεται μια απειλητική για τη Δημοκρατία κατάσταση στα κατεχόμενα.

Σχεδόν κάθε παράγραφος που αναλύει τομείς του εγκλήματος περιλαμβάνει και το ψευδοκράτος. Εμπορία ανθρώπων, παράνομη μετανάστευση, λαθρεμπόριο, ξέπλυμα χρήματος προερχόμενου από τη διακίνηση κοκαΐνης, είναι μόνο μερικές από τις μορφές εγκλήματος που χρεώνονται στο βόρειο κομμάτι του νησιού μας…

Παράνομη μετανάστευση

Στην έκθεση των ειδικών παρουσιάζει την «παράνομη μετανάστευση» ως έναν από τους δυο τομείς εγκληματικότητας στους οποίους έχει υψηλή επίδοση. Για να ακριβολογούμε σ΄ αυτό τον τομέα το νησί μας είναι 38^ο ανάμεσα σε 193 χώρες.

Στην έκθεση, λοιπόν, οι ειδικοί δεν παραλείπουν να αναφερθούν στην αρνητική επίδραση των κατεχομένων:  «Οι μετανάστες εισέρχονται συχνά νόμιμα στην Τουρκία πριν προχωρήσουν στην «ΤΔΒΚ», εκμεταλλευόμενοι φοιτητικές βίζες που εκδίδονται από μη ρυθμιζόμενα ιδρύματα. Πολλοί στη συνέχεια διασχίζουν τη Ζώνη Ασφαλείας του ΟΗΕ σε περιοχές υπό κυβερνητικό έλεγχο για να ζητήσουν άσυλο. Οι αρχές έχουν προσπαθήσει να περιορίσουν την εισροή, αναχαιτίζοντας σκάφη και αυστηροποιώντας τις πολιτικές ασύλου, αλλά τα δίκτυα λαθρεμπορίου παραμένουν ανθεκτικά.

Εμπορία ανθρώπων

Διόλου αμελητέα η αναφορά στο ψευδοκράτος στην ανάλυση για την «εμπορία ανθρώπων».  Σημειώνεται χαρακτηριστικά: «Η Κύπρος παραμένει κυρίως προορισμός εμπορίας ανθρώπων, με τα θύματα να υφίστανται σεξουαλική εκμετάλλευση, καταναγκαστική εργασία και άλλες μορφές εγκληματικού εξαναγκασμού. Η γεωγραφική θέση της χώρας, στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Δυτικής Ασίας και της Αφρικής, την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη σε οργανωμένα εγκληματικά δίκτυα που εμπλέκονται σε εμπορία ανθρώπων. Η σεξουαλική εκμετάλλευση παραμένει η πιο διαδεδομένη μορφή εμπορίας, με τα θύματα κυρίως να προέρχονται από την Ανατολική Ευρώπη, την υποσαχάρια Αφρική, την Κεντρική Ασία και τη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Η «ΤΔΒΚ» λειτουργεί ως σημαντικός κόμβος για την εμπορία σεξουαλικών υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε νυχτερινά κέντρα που εκμεταλλεύονται γυναίκες υπό καταναγκαστικές συνθήκες. Η καταναγκαστική εργασία επηρεάζει επίσης διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευών, της οικιακής εργασίας, της γεωργίας και του λιανεμπορίου, με τους διακινητές να χρησιμοποιούν χρέη και απειλές απέλασης για να διατηρήσουν τον έλεγχο των θυμάτων».

Κοκαΐνη και καζίνο

Πώς ένα καζίνο στα κατεχόμενα μπορεί να σχετίζεται με τη διακίνηση κοκαΐνης στην Κύπρο; Τα στοιχεία της Interpol τυγχάνουν ερμηνείας από τους ειδικούς της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας κατά της Διασυνοριακής Οργανωμένης Εγκληματικότητας ως ακολούθως:

«Η αγορά κοκαΐνης στην Κύπρο είναι σημαντική, αλλά όχι καθοριστική στην παγκόσμια αλυσίδα. Παρά τη μείωση των συνολικών κατασχέσεων τα τελευταία χρόνια, εγκληματικές ομάδες όπως οι τουρκοκυπριακές συμμορίες παραμένουν ενεργές στη διανομή. Ο τουριστικός τομέας ενισχύει τη ζήτηση, με τη Λεμεσό να αποτελεί κόμβο κατανάλωσης. Η «ΤΔΒΚ» έχει γίνει κεντρικός κόμβος για ξέπλυμα κερδών κοκαΐνης μέσω καζίνο και τυχερών παιχνιδιών».

Η δράση εγκληματικών ομάδων στην Κύπρο και η συμμετοχή σε αυτές αλλοδαπών προσώπων σχετίζονται άμεσα με το ψευδοκράτος, το οποίο έχει στενές σχέσεις με την Τουρκία, που με τη σειρά της είναι 10^η  στον Παγκόσμιο δείκτη εγκληματικότητας.

Τα ακόλουθα αυτούσια σημειώματα από την έκθεση, δεν αφήνουν αμφιβολίες γι΄ αυτό που καταγράψαμε και εντείνουν τις ανησυχίες:  

«Η «ΤΔΒΚ» παίζει κρίσιμο ρόλο στη διευκόλυνση των δραστηριοτήτων τύπου μαφίας, ιδιαίτερα ως σημείο διέλευσης ναρκωτικών. Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις σύνδεσης κυπριακών ομάδων με διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις, περιλαμβανομένων ρωσικών και πολωνικών.

Η διοίκηση στην «ΤΔΒΚ» έχει ιστορικά λειτουργήσει ως καταφύγιο για φυγάδες, φοροφυγάδες και άλλους εγκληματίες που αποφεύγουν τη δίωξη στις χώρες τους.

Οι ξένοι παράγοντες/δρώντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο τοπίο της οργανωμένης εγκληματικότητας στην Κύπρο, με άτομα από την Ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και την υπόλοιπη Δυτική Ασία να συμμετέχουν ενεργά σε διάφορες παράνομες αγορές. Οι ρωσικές εγκληματικές οργανώσεις παραμένουν επιδραστικές στα οικονομικά εγκλήματα, συχνά συνδεόμενες με υψηλού προφίλ υποθέσεις ξεπλύματος χρημάτων και υπεράκτιες χρηματοοικονομικές δομές. Οι Τούρκοι εγκληματίες ασκούν σημαντικό έλεγχο στη διακίνηση μεταναστών, το εμπόριο πλαστών προϊόντων, το λαθρεμπόριο ειδών κατανάλωσης με ειδικό φόρο, το λαθρεμπόριο καυσίμων και τη διακίνηση κοκαΐνης. Οι περιοχές της ΤΔΒΚ λειτουργούν ως κύριος κόμβος για αυτές τις δραστηριότητες, με περιορισμένη ρυθμιστική εποπτεία που επιτρέπει την επέκταση των διασυνοριακών εγκληματικών δραστηριοτήτων».

Οικονομικά εγκλήματα

Στο υποκεφάλαιο για τα οικονομικά εγκλήματα στην Κύπρο η λεγόμενη/αυτοαποκαλούμενη «ΤΔΒΚ» βρίσκεται πάλι σε περίοπτη θέση:

«Δικηγορικά γραφεία, εταιρείες ακινήτων και πάροχοι χρηματοοικονομικών υπηρεσιών έχουν εμπλακεί στη διευκόλυνση δραστηριοτήτων ξεπλύματος χρημάτων, εκμεταλλευόμενοι κενά στη ρύθμιση. Στην ΤΔΒΚ, καζίνο και ξενοδοχεία λειτουργούν ως κύρια οχήματα για το ξέπλυμα εσόδων από διακίνηση ναρκωτικών και άλλες εγκληματικές επιχειρήσεις. Υπήρξαν αναφορές ότι αυτές οι δραστηριότητες επεκτάθηκαν και σε περιοχές υπό τον πραγματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ωστόσο τα ρυθμιστικά μέτρα παραμένουν ανεπαρκή για την αποτελεσματική καταπολέμηση των οικονομικών εγκλημάτων».

 Όπλα, λαθρεμπόριο καυσίμων κι άλλων

ειδών, παράνομα αγαθά και λαθραία τσιγάρα

•  «Κύριο σημείο εισόδου για πλαστά προϊόντα που λαθραία μεταφέρονται από την Τουρκία»

Την τιμητική τους έχουν τα κατεχόμενα και στην ανάλυση που γίνεται για το λαθρεμπόριο στην Κύπρο. Στο ψευδοκράτος καταλογίζεται εμπόριο όπλων, παράνομα εμπορεύσιμα αγαθά, λαρεμπόριο καπνικών προϊόντων κι ασφαλώς το λαθρεμπόριο καυσίμων.

Παραθέτουμε τις ακριβείς διαπιστώσεις των πραγματογνωμόνων του εν λόγω μεγαλεπήβολου προγράμματος για χαρτογράφηση του εγκλήματος παγκοσμίως με την χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την στήριξη των ΗΠΑ:

>> Εμπόριο όπλων: «Τα παράνομα όπλα προέρχονται κυρίως από περιοχές της «ΤΔΒΚ» και λαθραία μεταφέρονται σε περιοχές υπό κυβερνητικό έλεγχο μέσω ανεπίσημων διαβάσεων».

>> «Τα παράνομα εμπορεύσιμα αγαθά παραμένουν ευρέως διαθέσιμα στην Κύπρο, με την «ΤΔΒΚ» να αποτελεί κύριο σημείο εισόδου για πλαστά προϊόντα που λαθραία μεταφέρονται από την Τουρκία. Τα εγκληματικά δίκτυα εμπλέκονται ενεργά σε αυτό το εμπόριο, που περιλαμβάνει κυρίως καλλυντικά, προϊόντα προσωπικής φροντίδας, ενδύματα, αξεσουάρ, ηλεκτρονικά και παιχνίδια. Παρά τις προσπάθειες επιβολής κανονισμών και συνεργασίας μεταξύ συνόρων, η αγορά παραμένει ενεργή λόγω της ζήτησης και των πορώδων συνόρων».

>> «Το παράνομο εμπόριο ειδών κατανάλωσης με ειδικό φόρο (π.χ. καπνός) έχει αυξηθεί λόγω των οικονομικών διαφορών μεταξύ της ΤΔΒΚ και περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η χαμηλή ισοτιμία της τουρκικής λίρας ενθαρρύνει το λαθρεμπόριο προϊόντων καπνού μέσω της Ζώνης Ασφαλείας του ΟΗΕ, με τα περισσότερα παράνομα προϊόντα καπνού να προέρχονται από το βορρά. Οι κατάσχεσεις συνεχίζονται, με τις αρχές να αναχαιτίζουν τακτικά προσπάθειες λαθρεμπορίου σε σημεία διέλευσης και μη ρυθμιζόμενες διαδρομές».

>> «Το λαθρεμπόριο καυσίμων αποτελεί την πιο σημαντική μορφή εγκλήματος μη ανανεώσιμων πόρων, με κινητήρια δύναμη τις διαφορές τιμών μεταξύ ΤΔΒΚ και περιοχών υπό τον έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι λαθρέμποροι εκμεταλλεύονται αδύναμους ελέγχους συνόρων και οικονομικές ανισότητες για τη μεταφορά καυσίμων μέσω της Ζώνης Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκαλώντας σημαντικές απώλειες φορολογικών εσόδων. Οι αρχές έχουν ενισχύσει τα μέτρα επιβολής, αλλά η πρακτική παραμένει διαδεδομένη λόγω υψηλής ζήτησης».

>> Σε εγκλήματα που αφορούν το περιβάλλον περιλαμβάνεται διαπίστωση για παράνομη εισαγωγή ξυλείας από την Τουρκία: «Η παράνομη υλοτομία σημειώνεται σε προστατευόμενες περιοχές, αν και υποδηλώνεται ελλιπής καταγραφή. Η ζήτηση για παράνομο ξύλο ενισχύεται από τοπικές παραδόσεις και ανάγκες για ξυλεία. Αν και η Κύπρος αποτελεί μικρή πηγή παράνομου ξύλου, η αγορά παραμένει μικρή σε σύγκριση με άλλα περιβαλλοντικά εγκλήματα. Πρόσφατα, η αύξηση εισαγωγής επεξεργασμένου ξύλου από την Τουρκία έχει εγείρει ανησυχίες σχετικά με τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά περιβαλλοντικά πρότυπα».

Η ξυλεία από την Τουρκία

Εδώ να σημειωθεί ότι ο «Φ» στις 30 Σεπτεμβρίου του 2023 είχε αποκαλύψει πως «χιλιάδες κυβικά μέτρα κατεργασμένης ξυλείας από την Τουρκία καταλήγουν δια της πλαγίας οδού στην Κυπριακή Δημοκρατία». Στο δημοσίευμά μας παρουσιάζαμε φωτογραφικά στιγμιότυπα που απεικόνιζαν μεγάλες ποσότητες κατεργασμένης ξυλείας με σημάνσεις τουρκικών εταιρειών να μεταφέρονται εντός της Δημοκρατίας ή να βρίσκονται σε αποθήκες κυπριακών επιχειρηματικών οντοτήτων. Πρόκειται για ξυλεία που με βάση και τα φωτογραφικά ντοκουμέντα προερχόταν από τουρκικές εταιρείες, οι οποίες εδρεύουν σε πόλεις όπως η Μπούρσα και τα Άδανα. Επώνυμη μαρτυρία που είχαμε λάβει τότε από πολίτη, φανέρωνε το μέγεθος του φαινομένου. Διαπίστωσε ότι η εταιρεία από την οποία αγόρασε φιλικό του πρόσωπο διαμέρισμα, προμηθεύτηκε τουρκικής προέλευσης μεταποιημένη ξυλεία για τις ανάγκες της οικιστικής μονάδας. Αυτό ήταν ευδιάκριτο από τις συσκευασίες και τη σήμανση που είχαν τα προϊόντα. Η μεταποιημένη ξυλεία καταλήγει στην Κυπριακή Δημοκρατία με δυο τρόπους όπως σημειώναμε. Ο ένας είναι μέσω οδοφραγμάτων. Δηλαδή, η ξυλεία έρχεται από τα κατεχόμενα και φέρει εγκρίσεις από το «τουρκοκυπριακό εμπορικό επιμελητήριο». Ο έτερος τρόπος είναι μέσω Ελλάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ποσότητες ξυλείας καταλήγουν σε Ελλαδίτες εμπόρους οδικώς μέσω των συνόρων στον Έβρο και εν συνεχεία εξάγονται ως ευρωπαϊκό προϊόν στην Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση οι Κύπριοι εισαγωγείς γνωρίζουν πολύ καλά τι παραλαμβάνουν.

Ειδικότερα σε ό,τι αφορά την εισαγωγή τουρκικής ξυλείας μέσω κατεχομένων, η διακίνηση γινόταν σε βιομηχανικά πάνελ ξυλείας μέσω οδοφραγμάτων, τη στιγμή που όπως καταγγέλλεται, στα κατεχόμενα δεν υπάρχει βιομηχανική μονάδα, η οποία να παράγει, να μεταποιεί ή να επεξεργάζεται ξυλεία. Με άλλα λόγια, προκύπτει ότι η κατεργασμένη ξυλεία εισάγεται από την Τουρκία και εν συνεχεία μέσω κατεχομένων καταλήγει στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές. Προκύπτει, με άλλα λόγια, παραβίαση του κανονισμού της Πράσινης Γραμμής. Στο εν λόγω κανονισμό που ισχύει από το 2004 ξεκαθαρίζεται ότι τέτοια εμπορεύματα πρέπει να παράγονται εξ ολοκλήρου στα κατεχόμενα ή να έχουν υποστεί εκεί «την τελευταία, ουσιαστική, οικονομικά δικαιολογημένη μεταποίηση ή επεξεργασία σε επιχείρηση εξοπλισμένη για τον σκοπό αυτό». Τα εν λόγω εμπορεύματα θα πρέπει να συνοδεύονται από έγγραφο του «τουρκοκυπριακού εμπορικού επιμελητηρίου».

«Διαφθορά, δωροδοκία, ευνοιοκρατία, νεποτισμός…»

Κάθε μια από τις 193 χώρες αξιολογείται ως προς την ανθεκτικότητά της (resilience). Ο «δείκτης ανθεκτικότητας», φανερώνει την ικανότητα μιας χώρας να αντιμετωπίσει και να αποκαταστήσει τις συνέπειες της οργανωμένης εγκληματικότητας. Για το 2025 η Κύπρος παρουσίασε βελτιωμένη εικόνα σε σχέση με την αξιολόγηση του 2023. Ωστόσο, η βελτιωμένη εικόνα χαρακτηρίζεται από ένα τρωτό σημείο. Ο λόγος και πάλι για τα κατεχόμενα.

«Η Κύπρος έχει αποδείξει ικανότητα στη διατήρηση σταθερότητας στην ηγεσία και τη διακυβέρνηση» σημειώνεται στην σχετική έκθεση. «Ωστόσο», προστίθεται, «ανησυχίες παραμένουν σχετικά με το εύρος της επιρροής της οργανωμένης εγκληματικότητας στη χώρα. Η ηγεσία στην «ΤΔΒΚ» έχει δημόσια δεσμευθεί σε στάση «μηδενικής ανοχής» απέναντι στην οργανωμένη εγκληματικότητα, ενώ τα στοιχεία υποδηλώνουν υψηλό επίπεδο εγκληματικής δραστηριότητας εντός της διοίκησης.

Η διαφάνεια και η λογοδοσία παραμένουν σημαντικά ζητήματα. Έρευνες κοινής γνώμης δείχνουν ότι η διαφθορά θεωρείται ευρέως ως σοβαρό πρόβλημα, με σημαντικό ποσοστό Κυπρίων να εκφράζει δυσπιστία προς τους κρατικούς θεσμούς. Η δημιουργία Αρχής Καταπολέμησης Διαφθοράς και νομοθετικών διατάξεων για την προστασία των πληροφοριοδοτών αντιπροσωπεύει προσπάθειες αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Ωστόσο, υπάρχουν επικρίσεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των πρωτοβουλιών κατά της διαφθοράς, ειδικά όσον αφορά τους μηχανισμούς επιβολής και εποπτείας. Στην «ΤΔΒΚ», η διαφθορά και η δωροδοκία θεωρούνται κύρια εμπόδια για αποτελεσματική διακυβέρνηση, με αναφορές για ευνοιοκρατία και νεποτισμό σε διορισμούς στο δημόσιο τομέα».

Πρόβλημα στην πράσινη γραμμή

Στην αξιολόγηση της Κύπρου γίνεται λόγος για «συνεχιζόμενες προκλήσεις, ιδιαίτερα κατά μήκος της Ζώνης Ασφαλείας του ΟΗΕ (σ.σ. πράσινη γραμμή) και των θαλάσσιων συνόρων». Επεξηγείται ότι «ο διαχωρισμός μεταξύ περιοχών υπό τον πραγματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας και της «ΤΔΒΚ» περιπλέκει την εδαφική ακεραιότητα, με τη Ζώνη Ασφαλείας να λειτουργεί ως διάδρομος για λαθρεμπόριο και άλλες παράνομες δραστηριότητες. Παρά την εφαρμογή τεχνολογικών μέτρων επιτήρησης, η αποτελεσματικότητά τους περιορίζεται από γεωπολιτικούς περιορισμούς. Η ανάπτυξη επιπλέον αστυνομικού προσωπικού για περιπολίες στη Γραμμή Πράσινης Γραμμής αποτελεί προσπάθεια ενίσχυσης του ελέγχου, αλλά οι δραστηριότητες λαθρεμπορίου παραμένουν επίμονες».

Κάθε διετία, με Interpol, Ευρώπη, Νορβηγία και ΗΠΑ

Ο παγκόσμιος δείκτης εγκληματικότητας καταρτίζεται κάθε διετία από εκατοντάδες ειδικούς της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας κατά της Διασυνοριακής Οργανωμένης Εγκληματικότητας.  Η ανάλυση γίνεται στη βάση στήριξης και στοιχείων της Interpol και του Ινστιτούτου για Σπουδές Ασφαλείας. Τα δεδομένα αναλύονται από μια μεγάλη ομάδα πραγματογνωμόνων στο πλαίσιο ενός προγράμματος, το οποίο «τρέχει» από το 2020, χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και λαμβάνει οικονομική υποστήριξη, επίσης, από τη Νορβηγία και τις ΗΠΑ.