Η περίοδος που κάποιος διένυε 30 ή 40 χρόνια καριέρας σε μια θέση εργασίας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και το 65% των θέσεων εργασίας των παιδιών που είναι σήμερα στο δημοτικό δεν υπάρχουν, σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Οργανισμού Νεολαίας, Παναγιώτη Σεντόνα. Σε συνέντευξη που μας παραχώρησε αναφέρεται στα 20 προγράμματα και υπηρεσίες που προσφέρονται από τον Οργανισμό για την ενδυνάμωση της νέας γενιάς της Κύπρου. 

Τα προγράμματα αυτά σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται βασιζόμενα στις πραγματικές ανάγκες των νέων όπως αυτές καταγράφηκαν μέσα από έρευνες και διαβουλεύσεις. «Η γενικότερη φιλοσοφία μας είναι να δοθούν ευκαιρίες στους νέους να δημιουργήσουν και να αναπτυχθούν», αναφέρει.

Όταν αναφερόμαστε στους νέους πρέπει να ξέρουμε καλά ότι αυτή η γενιά μεγαλώνει σε περιόδους εκπληκτικών αλλαγών.

Ακριβώς. Και εδώ βρίσκεται το μεγάλο στοίχημα: να ετοιμάσουμε τους νέους μας για αυτόν τον καινούριο προκλητικό κόσμο των πολλαπλών προκλήσεων. Για να έχουν πλήρη αντίληψη για το τι συμβαίνει στον σύγχρονο κόσμο και να μπορούν να είναι μέρος της εξέλιξής του, όχι θεατές. της. Η τεχνολογική επανάσταση επηρεάζει όλες τις πτυχές της ζωής μας με τρόπους που μια ή δύο δεκαετίες προηγουμένως θεωρούσαμε επιστημονική φαντασία. Ο κόσμος της εργασίας μετασχηματίζεται ραγδαία. Η περίοδος που κάποιος διένυε 30 ή 40 χρόνια καριέρας σε μια θέση εργασίας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, με τον μέσο χρόνο παραμονής σε μια θέση εργασίας να μειώνεται στα 4,2 χρόνια. Η αυτοματοποίηση θα καταργήσει ένα σημαντικό ποσοστό των θέσεων εργασίας και θα δημιουργήσει παράλληλα καινούριες  με πρωτόγνωρο περιεχόμενο. Οι επί του θέματος ερευνητές αναφέρουν ότι το 65% των θέσεων εργασίας των παιδιών που είναι σήμερα στο δημοτικό δεν υπάρχουν. Από την άλλη ζούμε σε έναν κόσμο περισσότερο συνδεδεμένο από ποτέ  με έντονες κοινωνικό-οικονομικές ανακατατάξεις.

Ένα από τα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται είναι το ποιες δεξιότητες είναι απαραίτητες στους νέους για να ανταποκριθούν σε αυτές τις προκλήσεις.

Η εικόνα του κόσμου που αναδύεται δείχνει και την κατεύθυνση. Χρειάζεται ένας αναπτυξιακός τρόπος σκέψης, η πίστη δηλαδή ότι ο άνθρωπος μπορεί να καλλιεργήσει και να αναπτύξει τις ικανότητές του και συνεπώς ότι τις προοπτικές του τις καθορίζει η ίδια η προσπάθειά του. Είναι αναγκαία η κριτική και αναλυτική σκέψη. Δηλαδή η μη παθητική πρόσληψη και αναπαραγωγή της πληροφορίας αλλά ο στοχασμός, η αμφισβήτηση, η αναζήτηση διαφορετικών απαντήσεων. Κρίσιμη δεξιότητα είναι οπωσδήποτε και η δημιουργικότητα, η δυνατότητά μας δηλαδή για παραγωγή νέων ιδεών που οδηγούν σε κάτι καινούριο, το οποίο θα παρέχει αξία στο άτομο και στην κοινωνία. Μαζί με αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την «ευκινησία μάθησης», την ικανότητα για διεύρυνση των γνώσεων και των δεξιοτήτων μας (Learnability), αλλά και τη διάθεση για καινοτομία.

Ποια παιδεία θέτει τα θεμέλια γι’ αυτές τις δεξιότητες;

Χρειάζεται ένα νέο πλαίσιο που θα κάνει τη μάθηση βίωμα, αλλά και θα αναδεικνύει το ταλέντο, το χάρισμα, τη μοναδικότητα του κάθε μαθητή. Έχουμε ανάγκη από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να εστιάζει στην εξατομικευμένη μάθηση, στις καινοτόμες μεθόδους μάθησης, στη  συσχέτιση των γνωστικών αντικειμένων με τον πραγματικό κόσμο. Και βεβαίως όλα αυτά θα πρέπει να λαμβάνουν χώρα σε ένα σχολικό περιβάλλον που να εμπνέει τους μαθητές, με κατάλληλες υποδομές και τεχνολογικό εξοπλισμό. Μαζί με αυτά χρειάζεται να εργαστούμε και για τη διαμόρφωση ενός σύγχρονου, ολιστικού και καινοτόμου συστήματος καθοδήγησης καριέρας.

Πώς ο Οργανισμός Νεολαίας στηρίζει τους νέους ανθρώπους σε αυτές τις νέες συνθήκες;

Στον Οργανισμό Νεολαίας υλοποιείται σήμερα ένα πλέγμα 20 προγραμμάτων και υπηρεσιών για την ενδυνάμωση της νέας γενιάς της Κύπρου.  Τα προγράμματα αυτά σχεδιάστηκαν και υλοποιούνται βασιζόμενα στις πραγματικές ανάγκες των νέων όπως αυτές καταγράφηκαν μέσα από έρευνες και διαβουλεύσεις. Η γενικότερη φιλοσοφία μας είναι να δοθούν ευκαιρίες στους νέους να δημιουργήσουν και να αναπτυχθούν. Για παράδειγμα ο νέος που θέλει να υλοποιήσει μια ιδέα του μπορεί να αξιοποιήσει το κέντρο Makerspace, ο νέος που  επιζητεί την ανάπτυξη σύγχρονων δεξιοτήτων μπορεί να αξιοποιήσει το πρόγραμμα STEAMers, εκείνοι που αναζητούν καινούριες εμπειρίες μπορούν να αξιοποιήσουν το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, ενώ αυτοί που αναζητούν ευρύτερα καθοδήγηση και πληροφόρηση μπορούν να επισκεφτούν τα Κέντρα Πληροφόρησης Νέων. Λειτουργούν σε όλη την Κύπρο και παρέχουν one stop shop υπηρεσίες στους  νέους (όπως επαγγελματικός προσανατολισμός, ψυχολογική στήριξη, υποστήριξη στα θέματα επιχειρηματικότητας, πληροφόρηση για ευκαιρίες κ.ά.).

Τι θα συμβουλεύατε τους νέους που αρχίζουν τώρα το «ταξίδι» στην καριέρα τους;

Πρώτα απ’ όλα να ακούνε την καρδιά τους. Αλλά να είναι αποφασισμένοι αυτό που θα επιλέξουν να το κάνουν καλά. Γιατί είναι ακριβώς αυτό που θα τους φέρει τον ενθουσιασμό, θα κρατήσει ζωντανό το κίνητρο και τη δέσμευσή τους στην προσπάθεια. Επίσης, να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, να έχουν επίγνωση των εξελίξεων που συντελούνται, να αναζητούν σωστά ευκαιρίες και να εκθέτουν τον εαυτό τους σε νέες εμπειρίες και ερεθίσματα. Και οπωσδήποτε να φροντίζουν το μυαλό τους, να βελτιώνονται και να αναπτύσσονται.

Αυτό που ξέρω σίγουρα και αυτό που με γεμίζει με αισιοδοξία είναι ότι τα παιδιά και οι νέοι μας έχουν τρομερά ταλέντα και εντυπωσιακές ικανότητες. Από την άλλη αυτό που με στενοχωρεί είναι ο μίζερος τρόπος που τους μιλάμε για το αύριο. Και πιστεύω αυτό που περιμένουν οι νέοι από τις μεγαλύτερες γενιές είναι να τους βοηθήσουν να δουν πιο καθαρά τον κόσμο που πλησιάζει και να διακρίνουν τον δικό τους ρόλο σ’ αυτό. Οι κοινωνίες που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους ότι μπορούν να κερδίσουν το μέλλον τους έχουν ψηλά στις προτεραιότητες προτεραιότητές τους τη δημιουργία δημιουργών, την ποικιλότροπη ενδυνάμωση των νέων  για να χαράξουν τους δικούς τους δρόμους. Γιατί είναι η δημιουργία αυτών των δρόμων που δίνει μορφή στη μοίρα μας.

Από την ειδική έκδοση του Φιλελεύθερου “Σπουδάζω στην Κύπρο”