Το πεδίο ανάπτυξης περαιτέρω οικονομικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Κίνας είναι πολύ ευρύ, δεν είναι όμως και τόσο εύκολο για λόγους αντικειμενικούς. Γι’ αυτό, απαιτούνται προσεκτικές και στοχευμένες κινήσεις. Το τι συμβαίνει σήμερα στις σχέσεις των δύο χωρών και πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί το μέλλον, αναλύει ο Άντης Ναθαναήλ, Διευθυντής του Κυπρο-Κινεζικού Επιχειρηματικού Συνδέσμου.
Για παράδειγμα, αναφέρει ο κ. Ναθαναήλ, ο Κινέζος τουρίστας δεν ενδιαφέρεται για τουρισμό ήλιου και θάλασσας. «Για να έρθουν οι Κινέζοι πρέπει να τους δώσεις ένα ολοκληρωμένο πακέτο. Πρέπει να τους πείσεις ότι έχουν κάτι να δουν», επισημαίνει. Όσο αφορά τους Κινέζους επιχειρηματίες και τις επενδύσεις, σημειώνει πως «είναι πιο δύσκολοι στις συναλλαγές τους καθώς είναι διαφορετικός -και πιο συντηρητικός- ο τρόπος με τον οποίο σκέφτονται». Εξηγεί ότι «οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς δεν δουλεύουν στην Κίνα όπως στην Ευρώπη». Προσθέτει πως «οι μεγάλες εταιρείες είναι κρατικές και δεν ξέρουν τη λέξη “ανταγωνισμός”».
Εμείς στην Ευρώπη, προσθέτει, σκεφτόμαστε διαφορετικά. Επομένως χρειάζεται πρώτα «να μάθουμε τη νοοτροπία τους και αυτοί να μας μάθουν εμάς. Υπάρχουν πολλές πόλεις στην Κίνα που δεν ξέρουν καν την Κύπρο», αναφέρει και τονίζει ότι «έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε, καθώς η επίσημη παρουσία μας στην Κίνα είναι μια πρεσβεία και ένας εμπορικός ακόλουθος».
Πώς θα χαρακτηρίζατε τις επιχειρηματικές μας σχέσεις με την Κίνα;
Οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών διαχρονικά ήταν και είναι πάρα πολύ καλές. Από την ανεξαρτησία της χώρας μας μέχρι σήμερα γίνονται όλο και καλύτερες τόσο στον πολιτικό όσο και στον οικονομικό τομέα. Η Κυβέρνηση της Κίνας θέλει να χρησιμοποιήσει την Κύπρο στις επενδύσεις της. Απόδειξη είναι ότι η Κίνα επένδυσε στην χώρα μας και δημιούργησε το Ινστιτούτο Κομφούκιος στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η αποστολή του Ινστιτούτου είναι να συνεργαστεί με το δημόσιο τομέα, τις επιχειρήσεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα τόσο στην Κύπρο όσο και στην Κίνα, για την ανάπτυξη ισχυρότερων εκπαιδευτικών, ερευνητικών, πολιτιστικών δεσμών και οικονομικών ανάμεσα στις δύο χώρες, προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων, εκδηλώσεων και άλλων δραστηριοτήτων για την κινέζικη γλώσσα, τον πολιτισμό, τις τέχνες, την εκπαίδευση και τις επιχειρήσεις.
Γενικότερα, ως Κυπρο-Κινεζικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος, δίνουμε έμφαση στην προώθηση των σχέσεων των δύο χωρών τόσο με χρηματική υποστήριξη όσο και με έμψυχο υλικό. Το ΚΕΒΕ άνοιξε το δρόμο των Κυπρίων προς την Κίνα. Πήγαμε για πρώτη φορά στην Κίνα το 2005 για να προωθήσουμε την Κύπρο ως κέντρο υπηρεσιών.
Ωστόσο, οι σχέσεις μας δεν είναι στα επίπεδα που θα θέλαμε.
Οι σχέσεις μας με την Κίνα φυσικά θα μπορούσαν να ήταν και καλύτερες. Στην Πάφο μένουν πάνω από 2 χιλιάδες Κινέζοι, ενώ στη Λάρνακα κάποια ξενοδοχεία έχουν κινέζικο ενδιαφέρον. Υπάρχει συνεχής πληροφόρηση για να προσελκύσουμε επενδυτικό ενδιαφέρον. Ο Σύνδεσμος διατηρεί γραφείο στην Πάφο και δίνουμε πολλές πληροφορίες σε όσους επιθυμούν να εγκατασταθούν στη χώρα μας.
Πώς θα διευρυνθούν οι σχέσεις των δύο χωρών;
Από τις παραδοσιακές αγορές, θα έλεγα ότι η Κίνα έχει το πιο πολύ μέλλον. Ωστόσο, θέλει χρόνο και πολλή προσπάθεια. Θα πρέπει να μάθουμε τη νοοτροπία τους και αυτοί να μας μάθουν εμάς. Υπάρχουν πολλές πόλεις στην Κίνα που δεν ξέρουν την Κύπρο. Η Σαγκάη μας ξέρει καθώς είναι πιο επιχειρηματική πόλη. Το Χονγκ Κογκ ξέρει την Κύπρο λόγω της ναυτιλίας και μας θεωρούν ανταγωνιστές. Ωστόσο, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε καθώς η επίσημη παρουσία μας στην Κίνα είναι μια πρεσβεία και ένας εμπορικός ακόλουθος.
Επίσης, η Κίνα έχει διαφορετική κουλτούρα από την Ευρώπη. Οι Κινέζοι επιχειρηματίες είναι πιο δύσκολοι στις συναλλαγές τους καθώς είναι διαφορετικός -και πιο συντηρητικός- ο τρόπος με τον οποίο σκέφτονται επειδή οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς δεν δουλεύουν στην Κίνα όπως στην Ευρώπη. Οι μεγάλες εταιρείες είναι κρατικές και δεν ξέρουν την λέξη «ανταγωνισμός».
Ποια πλευρά φταίει περισσότερο και δεν έχουμε διευρύνει τις επενδυτικές μας σχέσεις;
Κάθε τομέας έχει τη διαφορετικότητά του. Για παράδειγμα, ο κλάδος του τουρισμού είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες που έγιναν και γίνονται. Και κάτι που παραγνωρίζουμε: Στους Κινέζους δεν αρέσει ο ήλιος και η θάλασσα. Οι Κινέζοι τουρίστες θέλουν τουριστικά αξιοθέατα. Για παράδειγμα, δεν θα δεις Κινέζους στην παραλία (όπως κάνουν οι Ρώσοι) για να μαυρίσουν. Η Σαντορίνη έχει μπει στο μυαλό των Κινέζων, παντρεύονται εκεί και βγάζουν φωτογραφίες. Εμείς δεν έχουμε κάτι να το προβάλουμε. Για να ‘ρθουν οι Κινέζοι πρέπει να τους δώσεις ένα ολοκληρωμένο πακέτο. Πρέπει να τους πείσεις ότι έχουν κάτι να δουν.
Τι είδους πληροφορίες ζητούν οι ενδιαφερόμενοι;
Οι κλάδοι που τους ενδιαφέρουν είναι κυρίως η ενέργεια και τα φωτοβολταϊκά. Αυτοί οι τομείς αφορούν τους ιδιώτες επενδυτές, οι οποίοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν το κυπριακό διαβατήριο. Οι επιχειρηματίες φέρνουν πρώτα τις οικογένειες τους στην Κύπρο και αφού βλέπουν ότι πρόκειται για ασφαλή προορισμό, μεταφέρουν έπειτα τις επιχειρήσεις τους. Οι κρατικές εταιρείες των Κινέζων προσανατολίζονται σε έργα υποδομής, λιμάνια και τηλεπικοινωνίες. Εκεί είναι ζήτημα προσφορών.
Τι είδους ακίνητα προτιμούν οι Κινέζοι επενδυτές; Γιατί επέλεξαν την Πάφο;
Οι Κινέζοι προτιμούν μεγάλα διαμερίσματα, όχι απαραίτητα στην παραλία. Δεν είναι όπως τους Ρώσους που θέλουν να βλέπουν θάλασσα. Οι πρώτοι επιχειρηματίες ανάπτυξης γης που πήγαν σε εκθέσεις ακινήτων στην Κίνα ήταν από την Πάφο. Έτσι οι πρώτοι Κινέζοι επενδυτές πήγαν στην Πάφο και ο ένας είπε του άλλου για την Πάφο. Δεν υπάρχει συγκεκριμένος λόγος που οι Κινέζοι επέλεξαν την Πάφο.
Τι έχετε να σχολιάσετε για τις καταγγελίες Κινέζων που εξαπατήθηκαν με τις τιμές;
Υπήρξαν παλιά τέτοιες καταγγελίες και ευτυχώς τώρα δεν υπάρχουν. Η αγορά –και οι νόμοι της– λύνουν τα πάντα. Στην περίπτωση αυτή ισχύει αυτό που λέει ο λαός ότι τα πρώιμα φρούτα είναι πιο ακριβά από τα μεταγενέστερα. Επειδή είχαν ζήτηση τα διαμερίσματα, οι Κινέζοι μεσίτες έβαζαν αύξηση 20% στις τιμές. Έτσι, όταν ήρθαν οι πρώτοι Κινέζοι στη χώρα μας και έγινε γνωστό ότι χρέωναν παραπάνω, έγιναν παράπονα. Ευτυχώς, η αγορά το ρύθμισε και δεν έγιναν δικαστικές διαδικασίες. Οι τιμές και οι προμήθειες πλέον είναι λογικές τόσο από κινεζικής όσο και από κυπριακής πλευράς.
Μας έχει επηρεάσει η οδηγία της κινεζικής Κυβέρνησης για μη επένδυση σε ακίνητα;
Σίγουρα. Υπάρχουν ακόμα δυσκολίες. Οι οδηγίες της κινεζικής Κυβέρνησης για απαγόρευση της αγοράς ακινήτων εκτός της χώρας τους έχει κάπως επηρεάσει και την κυπριακή αγορά. Ωστόσο, υπάρχουν πολλοί Κινέζοι που έχουν χρήματα εκτός Κίνας. Αυτούς επιδιώκουμε να προσελκύσουμε.
Χρειάζονται πρωτοβουλίες
Στους τομείς της τεχνολογίας οι σχέσεις μας είναι μηδαμινές. Μπορεί η Κύπρος να αξιοποιήσει την καινοτομία και την ευρεσιτεχνία στην Κίνα ως δίαυλο προς την Ευρώπη;
Θα μπορούσε. Ωστόσο, ας μη ξεχνάμε ότι η Κύπρος είναι ένας μικρός τόπος, ενώ η Κίνα είναι αχανής. Δεν μπορούμε να ασχοληθούμε με όλους τους τομείς. Στην παρούσα φάση, δώσαμε έμφαση στην ενέργεια, τα πανεπιστήμια και την ιατρική. Προσπάθεια μας, επίσης, είναι να προσελκύσουμε κινεζικές εταιρείες να ανοίξουν γραφεία στην Κύπρο. Η Κύπρος έχει προνόμια στον κλάδο των υπηρεσιών. Δεν μπορούμε να έχουμε μονάδες παραγωγής στην Κύπρο. Το μεγαλύτερο μας πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε προσωπικό να εξυπηρετήσουμε τόσο μεγάλο αριθμό αναγκών. Τα μεγέθη για τα οποία μιλούν οι Κινέζοι είναι τεράστια. Θα πρέπει να αποτελέσει πρωτοβουλία της κυπριακής Κυβέρνησης και της Κυβέρνησης της Κίνας η ενθάρρυνση κινεζικών κολοσσών να έρθουν στην Κύπρο για επένδυση.
Ο «Δρόμος του Μεταξιού» και η Κύπρος
Στα πλαίσια της πρωτοβουλίας για τον «Δρόμο του Μεταξιού», ποια η πρόθεση των Κινέζων για την Κύπρο;
Πρόκειται για ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο που σχεδίασε η κυβέρνηση της Κίνας και περιλαμβάνει επενδύσεις σε έργα υποδομής που βοηθούν την κυπριακή οικονομία αλλά εξυπηρετούν και τα δικά τους συμφέροντα. Η συνεργασία των δύο χωρών επισφραγίστηκε μέσα στα πρωτόκολλα που υπογράφηκαν με την κυπριακή Κυβέρνηση. Στα πλαίσια αυτά, στις 4 Νοέμβριου περιμένουμε μια αποστολή Κινέζων επενδυτών οι οποίοι ενδιαφέρονται για επενδύσεις στους κλάδους της ιατρικής, της εκπαίδευσης και της ενέργειας. Όχι μόνο στα ακίνητα. Πρόκειται για τον κινέζικο κυβερνητικό οργανισμό China investment association. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους στη χώρα μας, θα πραγματοποιηθούν επαφές με Κύπριους επενδυτές. Οι Κινέζοι επενδυτές ενδιαφέρονται να επενδύσουν σε πανεπιστήμια, στην αποθεραπεία ασθενών αλλά και στα φωτοβολταϊκά. Θα έρθουν να δουν τις επενδυτικές ευκαιρίες που υπάρχουν στη χώρα μας και όταν επιστρέψουν στην Κίνα θα ετοιμάσουν τις εισηγήσεις τους.
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΕΖΟΥΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ
Προγραμματίζεται κάτι συγκεκριμένο για Κινέζους εκτός Κίνας;
Γενικότερα κάνουμε αρκετές εκδηλώσεις προκειμένου να κάνουμε γνωστό το όνομα της Κύπρου στους Κινέζους επιχειρηματίες. Μάλιστα, στις 3 Δεκεμβρίου προγραμματίζουμε να πραγματοποιήσουμε μια εκδήλωση για την κινεζική επιχειρηματική κοινότητα στο Λονδίνο. Θα πάει αποστολή Κύπριων επιχειρηματιών σε ένα ακροατήριο Κινέζων επιχειρηματιών που ενδιαφέρονται για μια δεύτερη έδρα για την εταιρεία τους ή να μεταφέρουν τις επενδύσεις τους από το Λονδίνο. Ρόλος μας είναι να ανοίγουμε δρόμους. Πιστεύω ότι το Brexit θα βοηθήσει τη χώρα μας.
