Την απαγόρευση των προϊόντων από καταναγκαστική εργασία στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) προωθεί η Κομισιόν, με πρότασή της η οποία καλύπτει όλα τα προϊόντα και συγκεκριμένα όσα παράγονται στην ΕΕ για εγχώρια κατανάλωση και εξαγωγές, αλλά και τα εισαγόμενα εμπορεύματα.
Βάσει της πρότασης, οι εθνικές αρχές θα έχουν τη δυνατότητα να αποσύρουν από την αγορά της ΕΕ προϊόντα καταναγκαστικής εργασίας, κατόπιν έρευνας, ενώ οι τελωνειακές αρχές θα εντοπίζουν και θα σταματούν τα προϊόντα αυτά στα σύνορα της ΕΕ.
Αξιολόγηση κινδύνου
Σε πρώτη φάση, οι εθνικές αρχές των κρατών μελών θα αξιολογούν τους κινδύνους καταναγκαστικής εργασίας, βάσει διαφορετικών πηγών πληροφοριών. Μεταξύ άλλων, θα μπορούν να βασιστούν σε παρατηρήσεις από την κοινωνία των πολιτών, σε μια βάση δεδομένων για τους κινδύνους καταναγκαστικής εργασίας, με έμφαση σε συγκεκριμένα προϊόντα και γεωγραφικές περιοχές, καθώς και στη δέουσα επιμέλεια που εφαρμόζουν οι εταιρείες.
Όπως αναφέρει η πρόταση της Κομισιόν, εάν οι εθνικές αρχές έχουν βάσιμες υποψίες ότι τα προϊόντα έχουν παραχθεί με καταναγκαστική εργασία, θα ξεκινούν και τις σχετικές έρευνες, στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούν να ζητούν πληροφορίες από τις εταιρείες και να διενεργούν ελέγχους και επιθεωρήσεις, μεταξύ άλλων σε χώρες εκτός της ΕΕ. Εάν οι υποψίες τους επαληθευτούν, τότε θα δίνεται διαταγή για απόσυρση των προϊόντων που έχουν ήδη διατεθεί στην αγορά και θα απαγορεύεται η διάθεσή τους στην αγορά, όπως και η εξαγωγή τους.
Από την πλευρά τους, οι εταιρείες θα υποχρεούνται να απορρίψουν τα εμπορεύματα, ενώ οι τελωνειακές αρχές των κρατών μελών θα είναι υπεύθυνες για την επιβολή στα σύνορα της ΕΕ.
Στην περίπτωση που οι εθνικές αρχές δεν θα μπορούν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία (για παράδειγμα, λόγω της έλλειψης συνεργασίας από εταιρεία ή από κρατική αρχή τρίτης χώρας) θα μπορούν να αποφασίσουν με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία.
Χωρίς να εξαιρούνται, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα επωφελούνται από τον ειδικό σχεδιασμό του μέτρου, με την έννοια ότι οι αρμόδιες αρχές θα εξετάζουν το μέγεθος και τους πόρους των σχετικών οικονομικών φορέων και την κλίμακα του κινδύνου καταναγκαστικής εργασίας προτού κινήσουν επίσημη έρευνα.
Όπως ανακοίνωσε η Κομισιόν, θα εκδώσει και κατευθυντήριες γραμμές εντός 18 μηνών από την έναρξη ισχύος του εν λόγω κανονισμού, οι οποίες θα περιλαμβάνουν καθοδήγηση για τη δέουσα επιμέλεια ως προς την καταναγκαστική εργασία και πληροφορίες σχετικά με τους δείκτες κινδύνου της.
Σημειώνεται ότι, προτού τεθεί σε ισχύ, η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ.
ΓΕΓΟΝΟΣ
Σε όλες τις ηπείρους το πρόβλημα
Σύμφωνα με εκτιμήσεις που επικαλείται η Κομισιόν, 27,6 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνται σε καταναγκαστική εργασία, σε πολλούς κλάδους και σε όλες τις ηπείρους. Το μεγαλύτερο μέρος της καταναγκαστικής εργασίας πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ιδιωτικής οικονομίας, ενώ ένα ποσοστό επιβάλλεται από τα κράτη.
Στο ίδιο πλαίσιο, το 2021, οι ΗΠΑ θέσπισαν τον νόμο για την Πρόληψη της Καταναγκαστικής Εργασίας των Ουιγούρων, ενώ και πρόσφατη έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO) επισημαίνει τις ανησυχίες που υπάρχουν για την καταναγκαστική εργασία σε τμήματα της Κίνας.
