Του Javier Blas

Στο θέμα της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης, όλη η προσοχή είναι στραμμένη στη Γερμανία και στο αέριο από τη Ρωσία. Ωστόσο, η Γαλλία και ο στόλος των πυρηνικών αντιδραστήρων της είναι τουλάχιστον εξίσου σημαντικοί. Πράγματι, η πρώτη ευρωπαϊκή πόλη που κινδυνεύει με μπλακ άουτ, εξαιτίας της πτώσης των θερμοκρασιών στο τέλος της χρονιάς μπορεί κάλλιστα να είναι το Παρίσι και όχι το Βερολίνο.

Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας, οι προοπτικές στη Γαλλία γίνονται όλο και πιο ζοφερές. Η Electricite de France (EDF), η κρατική εταιρεία κοινής ωφέλειας, έχει σε λειτουργία μόνο 26 από τους 57 αντιδραστήρες της, με περισσότερο από το ήμισυ της αλυσίδας της να υποβάλλεται σε έκτακτες διαδικασίες συντήρησης μετά την ανακάλυψη ραγισμένων σωλήνων. Με τους ατομικούς αντιδραστήρες να παράγουν το χαμηλότερο μερίδιο της ενέργειας της χώρας τα τελευταία 30 χρόνια, η Γαλλία βρίσκεται προ ενός ηλεκτρικού “Βατερλώ”.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Η πτώση της διαθεσιμότητας πυρηνικών εξωθεί τη Γαλλία να βασίζεται περισσότερο από ποτέ σε εγκαταστάσεις που λειτουργούν με φυσικό αέριο, σε εναλλάξ αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια, καθώς και σε εισαγωγές. Αυτό αυξάνει το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά χονδρικής για ολόκληρη την Ευρώπη, με τις γαλλικές προθεσμιακές τιμές να αυξάνονται σχεδόν κατά 1.000% περισσότερο από τον μέσο όρο της δεκαετίας μέχρι το 2020.

Στα μέσα του καλοκαιριού, όταν η γαλλική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κυμαίνεται γύρω στα 45 γιγαβάτ την ώρα, αυτό δεν αποτελεί ανυπέρβλητο πρόβλημα. Αλλά ένα κρύο χειμωνιάτικο βράδυ, όταν τα γαλλικά νοικοκυριά μπορούν να ωθήσουν την κατανάλωση σε πάνω από 80 ή 90 γιγαβάτ, θα μπορούσε να είναι καταστροφικώς ακριβό. Παρόλο που η γαλλική οικονομία είναι μικρότερη από τη γερμανική, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Γαλλία είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή της γείτονος κατά τη διάρκεια του χειμώνα, καθώς τα νοικοκυριά εκεί βασίζονται περισσότερο στην ηλεκτρική ενέργεια για θέρμανση και ζεστό νερό.

Παρά το ότι η EDF έχει υποσχεθεί ότι τουλάχιστον μερικοί από τους αντιδραστήρες της θα είναι και έχουν συνδεθεί εγκαίρως ενόψει των ψυχρότερων μηνών, η εταιρεία έχει μια άσχημη συνήθεια να υπόσχεται περισσότερα από όσα στο τέλος κάνει. Η σφοδρότητα του χειμώνα θα μπορούσε να είναι το κλειδί: για κάθε βαθμό Κελσίου που η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το κανονικό, η γαλλική ζήτηση ενέργειας αυξάνεται κατά περίπου 2,5 γιγαβάτ την ώρα – αριθμός ισοδύναμος με την ισχύ δύο πυρηνικών σταθμών.

Κατά τη διάρκεια του καθυστερημένου χιονιά που χτύπησε τον περασμένο Απρίλιο, το γαλλικό δίκτυο αναγκάστηκε να εκδώσει μια σπάνια πορτοκαλί ειδοποίηση -τη δεύτερη υψηλότερη- ζητώντας από τα νοικοκυριά και τις εταιρείες να “μετριάσουν την κατανάλωσή τους”. Αυτές οι ειδοποιήσεις θα γίνουν συνήθης πρακτική τον ερχόμενο χειμώνα και πολύ πιθανόν να κλιμακωθούν σε “κόκκινους συναγερμούς” που υποδηλώνουν κίνδυνο διακοπής ρεύματος εκτός εάν οι οικογένειες και οι επιχειρήσεις μειώσουν τη ζήτηση.

Οι έμποροι ηλεκτρικής ενέργειας παίρνουν τον κίνδυνο στα σοβαρά. Στη χονδρική αγορά, το βασικό μονοετές γαλλικό συμβόλαιο βασικού φορτίου έχει εκτιναχθεί σε υψηλό ρεκόρ των 507 ευρώ ανά μεγαβατώρα, πολύ πάνω από τις γερμανικές τιμές των 350 έως 370 ευρώ για την παράλληλη σύμβαση. Οι Γάλλοι καταναλωτές λιανικής προστατεύονται προς το παρόν χάρη σε ένα ανώτατο όριο τιμών, αλλά οι επιχειρήσεις είναι πλήρως εκτεθειμένες.

Με την έλευση του χειμώνα, αυτό θα γίνει πολύ χειρότερο. Για τον Δεκέμβριο, η γαλλική ηλεκτρική ενέργεια βασικού φορτίου διαπραγματεύεται πάνω από 1.000 ευρώ, σχεδόν διπλάσιες τιμές στη Γερμανία, ενώ η ισχύς φορτίου αιχμής – συνήθως τα βράδια όταν οι οικογένειες συγκεντρώνονται για δείπνο και η θέρμανση είναι ανοιχτή – αλλάζει χέρια με κόστος πάνω από 2.000 ευρώ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι έμποροι αναμένουν ότι η γαλλική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να είναι τόσο υψηλή σε σχέση με την προσφορά, που οι λεγόμενες ωριαίες τιμές θα αυξηθούν έναντι του ορίου των 4.000 ευρώ που έχει τεθεί τον Δεκέμβριο. Η αγορά, έχοντας επίγνωση του τι έρχεται, προσπαθεί να μειώσει αισθητά την κατανάλωση εκ των προτέρων, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τις διακοπές ρεύματος. Είναι ένας δαπανηρός τρόπος προσπάθειας να εξαναγκαστούν εταιρείες με μεγάλη κατανάλωση, όπως τα μεταλλουργεία, να σχεδιάσουν να κλείσουν τον Δεκέμβριο.

Το γαλλικό πρόβλημα εξαπλώνεται στην υπόλοιπη Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. Η EDF, εδώ και καιρό πηγή εθνικής υπερηφάνειας καθώς και εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού κόστους, πρέπει να αγοράζει ενέργεια για να ανταποκρίνεται στις καθημερινές ανάγκες. Νωρίτερα αυτό το μήνα, το γαλλικό δίκτυο υπέβαλε έκτακτο αίτημα στο βρετανικό δίκτυο για επιπλέον ισχύ — και αυτό έγινε το καλοκαίρι, όταν η ζήτηση είναι χαμηλή.

Στο παρελθόν, η EDF εισήγαγε ηλεκτρική ενέργεια σε καθαρή βάση μόνο για λίγες ημέρες το χρόνο, ίσως και καθόλου. Για παράδειγμα, μεταξύ 2014 και 2016, η Γαλλία δεν εισήγαγε ηλεκτρική ενέργεια ούτε μία μέρα. Αλλά καθώς τα πυρηνικά προβλήματα αυξάνονταν, άρχισε να βασίζεται όλο και περισσότερο στις εισαγωγές. Πέρυσι, αγόρασε ρεύμα από το εξωτερικό για 78 ημέρες. Μέχρι στιγμής φέτος, έχει αναγκαστεί να το κάνει στον αριθμό ρεκόρ των 102 ημερών.

Οι αγορές της Γαλλίας ασκούν περαιτέρω πίεση σε μια ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου που βρίσκεται ήδη υπό πίεση. Εάν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θέλει να βοηθήσει στην εκτόνωση της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης, πρέπει να επικεντρωθεί στο εσωτερικό. Η επιδιόρθωση της κατάστασης της EDF θα πρέπει να είναι η κορυφαία προτεραιότητά του – πολύ πάνω από τις τηλεφωνικές συνομιλίες του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Το Παρίσι έκανε ένα πρώτο βήμα, ανακοινώνοντας την κρατικοποίηση της εταιρείας με κόστος 10 δισ. ευρώ, αν και όχι νωρίτερα από τον Σεπτέμβριο. Περιέργως, ο Μακρόν δεν έχει ακόμη δημιουργήσει νέα εκτελεστική ομάδα. Ο εκτελεστικός διευθυντής της εταιρείας αναμένεται να αποχωρήσει, αλλά ίσως όχι μέχρι τον Μάρτιο του 2023. Η υπόλοιπη ομάδα ανώτερων στελεχών, συμπεριλαμβανομένου του εκτελεστικού αρμόδιου για την πυρηνική ενέργεια που έχει επιβλέψει τις καταστροφικές επιδόσεις των τελευταίων δύο ετών, φαίνεται να είναι ασφαλείς στη δουλειά τους προς το παρόν. Ο Μακρόν επίσης δεν έχει περιορίσει την επιρροή των συνδικαλιστικών οργανώσεων εντός της EDF – ένα άλλο διαχρονικό ζήτημα που εμποδίζει τη μεταρρύθμιση στην εταιρεία.

Ο χρόνος τελειώνει. Το Παρίσι είναι υπέροχο το φθινόπωρο και το χειμώνα. Θα καταστεί πολύ λιγότερο ελκυστικό αν η “Πόλη του Φωτός” αναγκαστεί να σκοτεινιάσει.

Πηγή: BloombergOpinion