Του Conor Sen

Ένα από τα βασικά ερωτήματα για την οικονομία των ΗΠΑ το 2023 είναι το πώς θα εξελιχθεί η τροχιά του πληθωρισμού. Ενώ η πρόβλεψη της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας της χώρας (Federal Reserve) για τον δομικό πληθωρισμό φέτος είναι 3,5%, η άποψη των αγορών είναι ότι θα κινηθεί κάπως χαμηλότερα από αυτό το επίπεδο, ιδιαίτερα μετά τα στοιχεία τα οποία ανακοινώθηκαν για τον πληθωρισμό των τιμών καταναλωτή του Δεκεμβρίου του 2022, την Πέμπτη.

Όμως, η εξέλιξη των “βασικών αγαθών” και των τμημάτων του πληθωρισμού τα οποία σχετίζονται με τη στέγαση, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 70% του συνολικού δομικού πληθωρισμού, υποδηλώνει ότι ακόμη και οι αγορές διατηρούν μια υπερβολικά υψηλή πρόβλεψη.

Καλά νέα… ή μήπως όχι;

Επιφανειακά, αυτά είναι σπουδαία νέα – ποιος δεν θα ήθελε ο πληθωρισμός να αποδειχθεί χαμηλότερος από τον αναμενόμενο; Υπάρχουν ωστόσο σημαντικές παγίδες εδώ. Αντί να σταθεροποιηθεί σε χαμηλό επίπεδο, ο πληθωρισμός θα πέσει σε ένα μη βιώσιμα χαμηλό σημείο -ίσως στο 1%- πριν ανακάμψει, πιθανώς σε ένα επίπεδο πάνω από το 3%, το οποίο θα εξακολουθεί να συνιστά “υπερθέρμανση”. Αυτό θα αποτελέσει πρόκληση, τόσο για τους επενδυτές, όσο και για την Federal Reserve.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ο αποπληθωρισμός που έρχεται οδηγεί σε νέα κρίση του ευρώ;

Ο ευκολότερος τρόπος για να το ξεκαθαρίσουμε είναι να δούμε τι συνέβη με τις τιμές μεταχειρισμένων οχημάτων από την έναρξη της πανδημίας. Οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο από 50% μεταξύ των μέσων του 2020 και των αρχών του 2022. Έκτοτε, έχουν μειωθεί κατά 10%. Παρόλο που οι τιμές εξακολουθούν να είναι σχεδόν 40% πάνω από τα επίπεδα των μέσων του 2020, επειδή υπολογίζουμε τον πληθωρισμό σε ετήσια βάση, οι τιμές των μεταχειρισμένων οχημάτων μειώνονται πλέον υπό το πρίσμα του πληθωρισμού.

Αυτή η δυναμική – οι τιμές εξακολουθούν να είναι πολύ αυξημένες σε σχέση με το 2020, ωστόσο επιβραδύνονται ή είναι αρνητικές σε ετήσια βάση καθώς ομαλοποιούνται οι εφοδιαστικές αλυσίδες και τα επίπεδα ζήτησης – λαμβάνει χώρα σε όλη την οικονομία. Αυτό θα μειώσει προσωρινά τα επίπεδα του πληθωρισμού, ίσως και σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Τα βασικά αγαθά – μια κατηγορία προϊόντων η οποία αντιπροσωπεύει το 27% του βασικού ΔΤΚ ο οποίος περιλαμβάνει αυτοκίνητα, έπιπλα και ένδυση – υποχώρησαν σχεδόν κατά 5% σε ετήσια βάση το δ’ τρίμηνο του 2022. Θα πρέπει να περιμένουμε ακόμη μεγαλύτερη πτώση για τουλάχιστον ένα μέρος του 2023, καθώς η αγορά νέων οχημάτων επανέρχεται σε ισορροπία (η Tesla μείωσε τις τιμές στα καινούργια οχήματά της την Παρασκευή) και το χαμηλότερο κόστος μεταφορών και συναφών στοιχείων ευνοεί τους λιανοπωλητές. Η εξασθένηση του πληθωρισμού βασικών αγαθών το δ’ τρίμηνο είναι ο κύριος λόγος που ο δομικός ΔΤΚ, αφαιρώντας τη στέγαση, είναι αρνητικός για τρεις συνεχόμενους μήνες.

Ο δομικός πληθωρισμός αγαθών βαδίζει προς αρνητική τιμή σε ετήσια βάση στο τέλος του 2023

Επιπλέον αυτού, μόλις την περασμένη εβδομάδα έγραφα για το πόσο αδύναμη κατέστη η αγορά ενοικίων το β’ εξάμηνο του 2022, ιδιαίτερα το δ’ τρίμηνο. Λόγω του τρόπου με τον οποίο μετράται στην έκθεση ΔΤΚ, αυτή η αδυναμία δεν θα εμφανιστεί στα τμήματα του πληθωρισμού τα οποία σχετίζονται με τη στέγαση μέχρι το β’ εξάμηνο του 2023. Η στέγαση αντιπροσωπεύει το 42% του βασικού ΔΤΚ και την τελευταία φορά που είχαμε αδυναμία και τόσο στις τιμές κατοικιών όσο και στην αγορά ενοικίων, το τμήμα το οποίο αφορά τη στέγαση στον ΔΤΚ ήταν αρνητικό το 2010, οπότε θα μπορούσαμε να δούμε το ίδιο να συμβαίνει και αργότερα φέτος.

Εάν ο πληθωρισμός βασικών αγαθών καταστεί αρνητικός σε ετήσια βάση και παραμείνει εκεί για λίγο – κάτι που πιθανότατα θα συμβεί το β’ τρίμηνο του 2023 – και αυτό συμπίπτει με κάποια προσωρινή αδυναμία στα στοιχεία του πληθωρισμού στέγασης, δεν υπάρχει σχεδόν κανένας μαθηματικός τρόπος ο συνολικός δομικός πληθωρισμός να μπορεί να υπερβεί το 2%. Για να το δείξουμε αυτό στην πράξη: εάν ο πληθωρισμός βασικών αγαθών είναι -2%, ο πληθωρισμός στέγης είναι 0% και οτιδήποτε άλλο είναι 5%, φτάνουμε σε ένα συνολικό επίπεδο δομικού πληθωρισμού 1%.

Επομένως, υπάρχει μια πολύ μεγάλη πιθανότητα να μιλάμε για πληθωρισμό κάτω του 2% μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, αυτό όμως θα ήταν ένα εξαιρετικά προσωρινό φαινόμενο. Οι τιμές των βασικών αγαθών θα έπρεπε απλώς να παραμείνουν σταθερές για να εξαφανιστεί η αρνητική τους συμβολή με την πάροδο του χρόνου. Η ανάκαμψη των τιμών των κατοικιών και των ενοικίων στις αρχές της δεκαετίας του 2010 οδήγησε το τμήμα της στέγασης στον πληθωρισμού σε ανάκαμψη έως το 2012.

Ταπείνωση… οικονομολόγων

Περιττό να πούμε ότι αυτό το τρενάκι του τρόμου θα καταστήσει δύσκολο τον προσδιορισμό της τάσης του πληθωρισμού, ιδιαίτερα εάν η αγορά εργασίας παραμείνει ανθεκτική, όπως αναμένεται.

Θα έχουμε καλύτερη εικόνα φέτος για το πόσο ο πληθωρισμός οφειλόταν στις διακυμάνσεις οι οποίες σχετίζονταν με την πανδημία και μέχρι τότε θα πρέπει να σκύψουμε περισσότερο επάνω από τα επίπεδα αύξησης του εισοδήματος ή την αύξηση του ονομαστικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος ως δείκτες για τον υποκείμενο πληθωρισμό.

Όταν τα προσωπικά εισοδήματα αυξάνονταν με ρυθμό περίπου 5% τη δεκαετία του 2010, αυτό ήταν σύμφωνο με έναν ρυθμό πληθωρισμού εντός της ζώνης άνεσης της Fed. Ίσως μια αύξηση του εισοδήματος πάνω από 6% να είναι το σημείο όπου τα πράγματα θα θεωρούνται εκδήλωση “υπερθέρμανσης”, ενώ οτιδήποτε μεταξύ 5% και 6% θα είναι λίγο άβολο, αλλά σε μεγάλο βαθμό αποδεκτό από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Αν τα πράγματα εξελιχθούν όπως τα περιμένω, ένα χαμηλό ποσοστό ανεργίας σε συνδυασμό με έναν προσωρινά χαμηλό πληθωρισμό και μια σταθερή οικονομική ανάπτυξη θα ισοδυναμούσε με ένα δίκαιο “αβγό” στα πρόσωπα των οικονομολόγων οι οποίοι μιλούσαν με υπερβολική αυτοπεποίθηση στα μέσα του 2022 για την ύφεση που θα έπρεπε να χαλιναγωγήσουμε μέσω των αγορών εργασίας και του πληθωρισμού.

Οι “κυματισμοί” από την εξομάλυνση μετά την πανδημία συνεχίζουν να βρίσκονται σε εξέλιξη και είναι απλώς δίκαιο όλοι να “ταπεινωθούν” λίγο από αυτούς.

Πηγή: BloombergOpinion