Το EQ έγινε το αγαπημένο παιδί της εποχής μας, ενώ το IQ σπρώχνεται διακριτικά στο περιθώριο. Το αποτέλεσμα; Λιγότερη κριτική σκέψη, λιγότερη καινοτομία, λιγότερη πρόοδος. Η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) βρίσκεται παντού: σε σεμινάρια, σε παρουσιάσεις, σε προκηρύξεις θέσεων εργασίας.
Ενσυναίσθηση, επικοινωνία, συνεργασία — λέξεις που ακούμε καθημερινά. Όμως, πίσω από αυτή την προβολή, η διανοητική ισχύς, το IQ, χάνει έδαφος. Και αυτή η μετατόπιση δεν είναι αθώα· είναι επικίνδυνη. Οι μεγαλύτερες διάνοιες της ιστορίας είχαν εξαιρετικά υψηλό IQ. Ο Leonardo da Vinci δημιούργησε γέφυρες ανάμεσα στην τέχνη, την επιστήμη και την τεχνολογία. Ο Isaac Newton αποκρυπτογράφησε τους νόμους που διέπουν το σύμπαν. Ο Albert Einstein ανέτρεψε τα θεμέλια της φυσικής και άνοιξε δρόμους που κανείς δεν είχε φανταστεί. Δεν πέτυχαν επειδή «ήταν καλοί με τους άλλους».
Πέτυχαν επειδή διέθεταν σπάνια διανοητική ισχύ — ικανότητα να βλέπουν συνδέσεις που δεν έβλεπε κανείς, να λύνουν προβλήματα που φάνταζαν αδύνατα. Ναι, πολλοί από αυτούς είχαν και δεξιότητες που σήμερα θα ονομάζαμε EQ, αλλά η κινητήρια δύναμη ήταν το εξαιρετικά υψηλό IQ. Σήμερα, η ζυγαριά έχει γείρει.
Στις συνεντεύξεις, το «ταιριάζεις στην ομάδα;» μετρά συχνά περισσότερο από το «μπορείς να λύσεις κάτι που οι άλλοι δεν μπορούν;». Στην ηγεσία, η ευχάριστη εικόνα προβάλλεται πάνω από την καθαρή στρατηγική σκέψη. Στη δημόσια συζήτηση, η συγκίνηση αντικαθιστά την ανάλυση. Το EQ είναι χρήσιμο — μπορεί να ενώσει, να εμπνεύσει, να διατηρήσει συνοχή.
Αλλά το IQ είναι αυτό που δημιουργεί την ιδέα, τη λύση, την ανακάλυψη. Χωρίς υψηλό IQ, η κοινωνία δεν προχωρά. Απλώς διαχειρίζεται αυτό που ήδη έχει. Στο σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο, η έμφαση έχει μετατοπιστεί από την ανάπτυξη του IQ στην καλλιέργεια του EQ, συχνά εις βάρος των μαθητών με εξαιρετικές γνωστικές ικανότητες. Στο όνομα της συλλογικότητας και της κοινωνικής προσαρμογής, η ταχύτητα σκέψης και η δημιουργικότητά τους περιορίζονται, ώστε να “χωρέσουν” στον μέσο όρο.
Έτσι, ενώ η συναισθηματική νοημοσύνη δικαίως αναγνωρίζεται ως κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας, η υποτίμηση του πνευματικού δυναμικού οδηγεί πολλούς χαρισματικούς μαθητές να χαθούν στη σιωπή της μετριότητας. Η υποβάθμιση του IQ δεν είναι πολιτιστική επιλογή· είναι πολιτιστική αυτοκτονία.
