Λίγες μέρες μετά το Πάσχα έγινε γνωστό το αίτημα της συντεχνίας Ισότητα για θέσπιση άδειας γάμου και πένθους μετ’ απολαβών.

Δεν μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς λίγες μέρες πριν, ευρισκόμενος στην Ελλάδα, ήταν ο λόγος που δεν συναντηθήκαμε τόσο συχνά, όπως άλλες φορές, με συγκεκριμένο συγγενή, τον μπατζανάκη μου.

Δουλεύει με το σύστημα βάρδιας και λόγω των αδειών για το Πάσχα τον είδαμε ελάχιστα γιατί στο μεταξύ στο τμήμα του υπήρξαν και έκτακτες άδειες… κηδείας.

Πληρωμένες, που δίδονται σε συγγενείς μετά από απώλεια δικών τους ανθρώπων. Πρόκειται για θέμα που απασχόλησε και τη χώρα μας στο παρελθόν και που έρχεται ξανά στην επιφάνεια, με αφορμή και το αίτημα της Ισότητας, η οποία τον περασμένο Μάιο εξέδωσε ανακοίνωση με αίτημα τη θέσπιση άδειας γάμου, αλλά και πένθους, για όλους τους κρατικούς υπαλλήλους και τους υπαλλήλους οργανισμών δημοσίου δικαίου.

Σε ό,τι αφορά, συγκεκριμένα, την άδεια πένθους, η Ισότητα εισηγείται με επιστολή της προς το Υπουργικό Συμβούλιο τη θέσπιση πληρωμένης άδειας πένθους έως και πέντε ημερών, σε περίπτωση θανάτου συζύγου, γονέα, παιδιού, αδερφού ή πεθερού.

«Αυτή η περίοδος άδειας θα επέτρεπε στους επηρεαζόμενους να έχουν επαρκή χρόνο για να πενθήσουν και να κάνουν τις απαραίτητες διευθετήσεις, χωρίς το πρόσθετο άγχος των εργασιακών υποχρεώσεων», υποστηρίζει η συντεχνία, η οποία εισηγήθηκε παρόμοιες ρυθμίσεις και για τους εργαζομένους του ιδιωτικού τομέα.

«Για τον ιδιωτικό τομέα προτείνουμε όπως δημιουργηθεί ανάλογο πλαίσιο για τη θέσπιση άδειας πένθους και άδειας γάμου και για την παροχή σχετικών επιδομάτων από τις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων».

Το αίτημα για πληρωμένη άδεια κηδείας δεν είναι νέο, καθώς επιχειρήθηκε και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν να υπάρξουν ρυθμίσεις για όλους, ενώ ήδη υπάρχουν εταιρείες και οργανισμοί, ακόμα και στη χώρα μας, που παραχωρούν άδεια σε περίπτωση θανάτου, χωρίς να την αφαιρούν από την κανονική άδεια των εργαζομένων. Κάποιοι όμως όχι – εξού και η ανάγκη για ρυθμίσεις.

Ένα σχετικό εγχείρημα είχε γίνει από την πρώην βουλευτή του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά, η οποία σε συνεργασία με νομικό και με το κόμμα της ετοίμασαν σχετική πρόταση νόμου για κατοχύρωση αυτού του -αυτονόητου όπως έγραψε τότε η βουλευτής- δικαιώματος των εργαζομένων.

Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Κουκουμά είχε μάλιστα ζητήσει από τις Υπηρεσίες Ερευνών, Μελετών και Εκδόσεων της Βουλής να ετοιμάσουν σχετική έρευνα για το θέμα της άδειας κηδείας και συγκεκριμένα για τι ισχύει σε άλλες χώρες.

Τι ισχύει στην ΕΕ και τι… στη cyta

Τελικά, το εγχείρημα δεν προχώρησε στο βαθμό που προφανώς θα οδηγούσε σε κατάθεση σχετικής πρότασης νόμου, ωστόσο, από την πρωτοβουλία της κ. Κουκουμά έμεινε η εν λόγω μελέτη, από την οποία προκύπτουν σημαντικά στοιχεία, όπως το γεγονός ότι, σε αντίθεση με την Κύπρο, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν κατοχυρώσει νομικά την άδεια κηδείας και μάλιστα πληρωμένη.

Από την έρευνα και έπειτα από ερωτήσεις προς διάφορους οργανισμούς της χώρας, κυρίως ημικρατικούς, ρυθμίσεις για το θέμα διαπιστώθηκε ότι είχε μόνο η ΑΤΗΚ, η οποία σε εσωτερικούς κανονισμούς για το προσωπικό της προβλέπει άδεια μίας μόλις ημέρας μετ’ απολαβών, σε περίπτωση θανάτου συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι δευτέρου βαθμού.

Σύμφωνα με τις απαντήσεις χωρών μελών της Ε.Ε. που διαβιβάστηκαν στη Βουλή από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Κοινοβουλευτικής Τεκμηρίωσης (ECPRD), στις πιο πολλές χώρες η άδεια κηδείας ρυθμίζεται νομοθετικά.

 Συγκεκριμένα, από τις 23 χώρες που απάντησαν, σε κάποιες από αυτές η σχετική άδεια ρυθμίζεται με νόμο (συνήθως από τον Εργατικό Κώδικα) και σε κάποιες με συλλογικές συμβάσεις εργασίας, ενώ μόλις μια – δύο χώρες δεν είχαν ξεκάθαρες ρυθμίσεις.

Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής:

  • Βέλγιο: Υπάρχει σχετική νομοθεσία. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών, διάρκειας 1-3 ημερών, αναλόγως του βαθμού συγγένειας και της συγκατοίκησης ή όχι με τον εκλιπόντα.
  • Γαλλία: Υπάρχει σχετική νομοθεσία. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών. Η διάρκεια της είναι 3-5 ημέρες, αναλόγως του βαθμού συγγένειας.
  • Γερμανία: Δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία. Ωστόσο, ο Αστικός Κώδικας προνοεί τη χορήγηση άδειας μετ’ απολαβών για απώλεια συγγενικού προσώπου, σε περίπτωση κωλύματος του εργαζομένου να παράσχει εργασία, όχι από δική του υπαιτιότητα.
  • Ελλάδα: Δεν υπάρχει ειδική νομοθεσία. Ωστόσο, σχετικό δικαίωμα ορίζεται από την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) του 2002-2003 και του 2010-2012. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών δύο ημερών, ανεξαρτήτως του βαθμού συγγένειας. Εφαρμόζεται για απώλεια συζύγου, τέκνου, γονέα, αδελφού/ής και αντίστοιχων συγγενών εξ αγχιστείας.
  • Ιταλία: Υπάρχει σχετική νομοθεσία. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών και ανέρχεται σε 3 ημέρες ετησίως, χωρίς διαβαθμίσεις. Χορηγείται για σοβαρή ασθένεια/απώλεια συζύγου ή συγγενή έως και β΄ βαθμού.
  • Κροατία: Υπάρχει σχετική νομοθεσία και χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών, 2-5 ημέρες, αναλόγως του βαθμού συγγένειας.
  • Λετονία: Υπάρχει σχετική νομοθεσία. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών 2 ημερών. Δεν υπάρχουν διαβαθμίσεις.
  • Λιθουανία: Υπάρχει σχετική νομοθεσία για απώλεια μέλους της οικογένειας. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών στους δημόσιους υπαλλήλους μέχρι τρεις μέρες και άδεια μέχρι πέντε μέρες άνευ απολαβών στους ιδιωτικούς υπαλλήλους.
  • Ολλανδία: Υπάρχει ειδική νομοθεσία και πρόνοια στις περισσότερες συλλογικές συμβάσεις εργασίας. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών 2 έως 4 μέρες.
  • Λουξεμβούργο: Υπάρχει σχετική νομοθεσία. Χορηγείται άδεια μετ’ απολαβών, μία μέχρι πέντε ημέρες, αναλόγως του βαθμού συγγένειας.
  • Στις χώρες που το θέμα ρυθμίζεται νομοθετικά περιλαμβάνονται επίσης Ουγγαρία, Πορτογαλία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και η Σλοβενία, που προβλέπει πληρωμένη άδεια.

Δεν βλέπει τον λόγο η ΟΕΒ

Πάντως, μια γενική νομοθετική ρύθμιση του θέματος δεν φαίνεται να ευνοείται από την ΟΕΒ, καθώς εκπρόσωπος της ομοσπονδίας μάς ανέφερε μεταξύ άλλων πως ήδη υπάρχουν αρκετές άδειες, νομοθετικά κατοχυρωμένες, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και στις τραγικές περιπτώσεις απώλειας.

Ταυτόχρονα, η επικεφαλής του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων και Κοινωνικής Πολιτικής Λένα Παναγιώτου ανέφερε στον «Φ» πως εδώ και δεκαετίες δεν υπήρξε συγκεκριμένο πρόβλημα επί του θέματος, δίχως να αποκλείεται σε περίπτωση ρυθμίσεων να χαθεί η ευελιξία που φαίνεται να ισχύει διαχρονικά από πλευράς εργοδοτών στην αντιμετώπιση δυσάρεστών γεγονότων.

Συνοπτικά, δεν υπάρχει αντικείμενο συζήτησης, ούτε και έως τώρα υπήρξε συγκεκριμένο αίτημα ενώπιον των κοινωνικών εταίρων, κατέληξε.

Επανέρχεται το ΑΚΕΛ και με ερώτηση στον αρμόδιο υπουργό

Το θέμα, πάντως, δεν ξεχάστηκε, όπως πληροφορούμαστε, ούτε από πλευράς ΑΚΕΛ. Μιλώντας στον «Φ», το μέλος της Επιτροπής Εργασίας και βουλευτής του κόμματος Γιώργος Κουκουμάς, επιβεβαίωσε πως ήδη γίνονται διάφορες σκέψεις γύρω από το θέμα, διαβεβαιώνοντας πως οι ρυθμίσεις για το ζήτημα εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα για το κόμμα.

Υποστήριξε πως στο πλαίσιο αυτό γίνονται ήδη σκέψεις για να μελετηθεί και το ενδεχόμενο τροποποίησης της άδειας για λόγους ανωτέρας βίας, που προβλέπει ο Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Aνωτέρας Bίας Nόμος, καθώς όπως ισχύει σήμερα είναι δώρο άδωρον, εφόσον είναι άνευ απολαβών.

Άφησε δε να νοηθεί πως εφόσον αλλάξει το λεκτικό για την πιο πάνω άδεια και εφόσον φυσικά δίδεται μετ’ απολαβών, θα μπορούσε να αποτελέσει τη ρύθμιση του ζητήματος χωρίς νέα νομοθεσία, αναφέροντας πως το θέμα έχει αρχίσει ήδη να συζητείται, χωρίς όμως τη λήψη τελικών αποφάσεων.

Πάντως, το ενδεχόμενο το ΑΚΕΛ να επιδιώξει ρύθμισης άδειας κηδείας πληρωμένη μέσω της άδειας για λόγους ανωτέρας βίας… αποκαλύπτεται και από σχετική ερώτηση που υπέβαλε μόλις την περασμένη Τετάρτη, στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Συγκεκριμένα, ο Γιώργος Κουκουμάς, υπενθυμίζει ότι ο Περί Γονικής Άδειας και Άδειας για λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμος όπως και ο περί Αδειών (Πατρότητας, Γονική, Φροντίδας, Ανωτέρας Βίας) και Ευέλικτων Ρυθμίσεων Εργασίας για την Ισορροπία μεταξύ Επαγγελματικής και Ιδιωτικής Ζωής Νόμος που τον αντικατέστησε, προβλέπουν τη δυνατότητα κάθε εργαζόμενου να λαμβάνει άδεια, χωρίς αποδοχές, επτά εργάσιμες ημέρες (εφάπαξ ή τμηματικά) ετησίως, για λόγους ανωτέρας βίας «που συνδέονται με επείγοντες οικογενειακούς λόγους, οι οποίοι αφορούν ασθένεια ή ατύχημα εξαρτωμένων μελών της οικογένειάς του και καθιστούν απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργοδοτουμένου».

Ζητά δε περαιτέρω από τον αρμόδιο υπουργό να ενημερώσει τη Βουλή και για τα εξής:

1. Ποιος είναι ο αριθμός των εργαζομένων που αιτήθηκαν κι έλαβαν άδεια για λόγους ανωτέρας βίας τα τελευταία πέντε χρόνια. Τα στοιχεία να κατατεθούν ανά έτος και ανά τομέα (δημόσιο, ευρύτερο δημόσιο τομέα, ιδιωτικό).

2. Πόσες μέρες άδειας για λόγους ανωτέρας βίας έχουν λάβει οι εργαζόμενοι που άσκησαν το δικαίωμα αυτό κατά τα τελευταία 5 χρόνια. Τα στοιχεία να κατατεθούν ανά αριθμό ημερών (1-7).

3. Με ποιο τρόπο καλύπτονται οι εργαζόμενοι που πρέπει να απουσιάσουν για λόγους που συνδέονται με θάνατο συγγενικού προσώπου, κάτι που δεν εμπίπτει στην υφιστάμενη διατύπωση της νομοθεσίας αφού αυτή αφορά μόνο ασθένεια ή ατύχημα εξαρτώμενου μέλους της οικογένειας;