Είτε τον γνωρίζετε από τις viral δημόσιες παρεμβάσεις του στις οποίες επικρίνει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, είτε από το έργο του ως σύμβουλος σε χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ για τη μετάβασή τους σε οικονομίες της αγοράς, ο δρ Τζέφρι Σακς (Jeffrey Sachs) έχει διαδραματίσει ρόλο στη διαμόρφωση του κόσμου όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
O δρ Σακς βρέθηκε στην Κύπρο την περασμένη εβδομάδα για να λάβει τιμητικό διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο Frederick και παραχώρησε συνέντευξη στον Φιλελεύθερο και το in-cyprus. Μοιράστηκε συμβουλές για το πώς μπορεί να θωρακιστεί η κυπριακή οικονομία από εξωγενείς παράγοντες και τόνισε τη σημασία της μετάβασης στην πράσινη οικονομία, υποστηρίζοντας ότι η Δύση έχει να μάθει κάτι από την Κίνα.
Ο Αμερικανός οικονομολόγος δήλωσε ότι η ψηφιακή διακυβέρνηση μπορεί να μειώσει τη διαφθορά και τόνισε την ανάγκη για ποιοτική εκπαίδευση και φορολογικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της ανισότητας. Ασκώντας κριτική στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, απηύθυνε έκκληση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και τόνισε την ανάγκη μεταρρύθμισης παγκόσμιων θεσμών όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Σημείωσςε ότι «από την οπτική γωνία ενός οικονομολόγου, ο Τραμπ δεν έχει στρατηγική, ή μπορεί να έχει μια στρατηγική, αλλά δεν είναι σωστή. Η στρατηγική των δασμών, η δασμολογική πολιτική, κατά την άποψή μου, είναι καταδικασμένη να αποτύχει».
Η Κύπρος είναι μια μικρή οικονομία που βασίζεται κυρίως στον τουρισμό και τον τομέα των υπηρεσιών. Δεδομένου ότι αυτοί οι τομείς είναι ευάλωτοι σε εξωγενείς παράγοντες, ποιες στρατηγικές θα συνιστούσατε για την ενίσχυση της ανθεκτικότητάς της κυπριακής οικονομίας;
Η πρώτη μου οικονομική αρχή είναι δύσκολη για την Κύπρο. Η πρώτη μου οικονομική αρχή είναι να είσαι φίλος με τους γείτονες σου, επειδή η οικονομία έχει έντονη γεωγραφική βάση. Εμπορεύεσαι, έχεις τουρισμό, ρηματοοικονομικές υπηρεσίες, φοιτητές με τη γειτονιά σου. Για την Κύπρο, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η μία γειτονιά είναι η Ευρώπη. Ο γείτονάς σας στο βορρά είναι η Τουρκία. Είναι η Μέση Ανατολή, οι χώρες του Κόλπου, οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, και όλες τους είναι ζώνες κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος, όχι για πρώτη φορά στην πολυχιλιετή ιστορία της, βρίσκεται στο επίκεντρο πολλών γεωπολιτικών ζητημάτων.
Ένα από τα πράγματα που η Κύπρος πρέπει να προωθήσει είναι να επιλυθούν επιτέλους ορισμένες από τις συγκρούσεις στην περιοχή: Ο πόλεμος στην ίδια την Κύπρο, η διαίρεση τόσων δεκαετιών, με τόση πικρία και κόστος, η κρίση με τη Ρωσία στον πόλεμο της Ουκρανίας, οι πόλεμοι που μαίνονται μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, η κρίση στη νοτιανατολική Μεσόγειο, στη Λιβύη και τη Βόρεια Αφρική. Προφανώς ξεπερνά τις δυνατότητες της Κύπρου να διευθετήσει αυτά τα ζητήματα μόνη της, αλλά η επίλυση αυτών των συγκρούσεων θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη ώθηση για την οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου.
Η Κύπρος θα παραμείνει σε μεγάλο βαθμό μια οικονομία υπηρεσιών, αλλά με προηγμένες υπηρεσίες, με πολλούς έξυπνους μηχανικούς, μηχανικούς υπολογιστών, τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακή οικονομία, εκτός από τον τουρισμό, τη ναυτιλία, τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και ούτω καθεξής. Όσο περισσότερο επιλύονται οι πόλεμοι που μαίνονται στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, της ανατολικής Μεσογείου, της νότιας Μεσογείου, τόσο το καλύτερο για την Κύπρο.
Η Κύπρος διατηρεί χαμηλό συντελεστή εταιρικής φορολογίας 12,5%. Αυτό βοηθά στην προσέλκυση επενδύσεων, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανισότητες. Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι οι φορολογικές πολιτικές οδηγούν και σε βιώσιμη ανάπτυξη για τους ντόπιους;
Πρώτον, η Κύπρος και η Ευρώπη πρέπει να ανακτήσουν την πρωτοβουλία στην πράσινη οικονομία. Λέγεται στην Ευρώπη ότι ‘η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι ένα ωραίο πράγμα, αλλά πρέπει να επικεντρωθούμε στην ανταγωνιστικότητα. Δεν μπορούμε πια να αντέξουμε οικονομικά να μιλάμε για όλο αυτό το πράσινο ζήτημα.’
Αυτό είναι μια πλήρης παρανόηση της πραγματικής ανταγωνιστικότητας. Η ανταγωνιστικότητα στο μέλλον θα είναι οι τεχνολογίες που χρειάζεται ο κόσμος. Αυτές θα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα ενεργειακά συστήματα μηδενικού άνθρακα, η οικονομία υδρογόνου, η ναυτιλία μηδενικού άνθρακα, η παράκτια ναυτιλία και η ωκεάνια ναυτιλία. Το να λέμε ότι η πράσινη ατζέντα είναι ωραία, αλλά μη προσιτή τώρα, είναι παρανόηση του γεγονότος ότι η πράσινη ατζέντα είναι η ατζέντα ανταγωνιστικότητας του μέλλοντος.
Η μία μεγάλη οικονομία στον κόσμο που το αντιλαμβάνεται αυτό είναι η Κίνα. Η Κίνα διαθέτει τα πιο φτηνά ηλεκτρικά οχήματα. Παράγει χαμηλού κόστους αιολική και ηλιακή ενέργεια. Χαμηλού κόστους υδρογόνο. Χαμηλού κόστους μπαταρίες. Ο ενεργειακός μετασχηματισμός στην Ευρώπη αναβλήθηκε λόγω της ενεργειακής κρίσης. Η ενεργειακή κρίση ήρθε επειδή οι ΗΠΑ ανατίναξαν τον αγωγό Nord Stream. Αυτό δεν ήταν ωφέλιμο για την Ευρώπη, η οποία πρέπει να αφήσει πίσω της το πετρέλαιο, αλλά δεν χρειαζόταν να το κάνει σε μια μέρα με την καταστροφή της συνδεσιμότητας του φτηνού ρωσικού αερίου με την ευρωπαϊκή βιομηχανία.
Πως επηρεάζει η διαφθορά την οικονομική ανάπτυξη; Πως ωφελεί η χρηστή διακυβέρνηση την οικονομία;
Το μυστικό είναι τα καλά συστήματα δημόσιας διοίκησης, τα οποία γίνονται ευκολότερα μέσω της ψηφιοποίησης της διακυβέρνησης. Aν οι συναλλαγές της κυβέρνησης, οι δημόσιες προσφορές, οι δημόσιες υπηρεσίες και οι μεταφορές εισοδήματος είναι διαδικτυακές και ελέγξιμες, οι μηχανισμοί της διαφθοράς περιορίζονται σε σημαντικό βαθμό.
Οι φιλόσοφοι, από τους αρχαίους Έλληνες και μετά, αναρωτιούνται πώς να δημιουργήσουν έντιμους πολιτικούς. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που κανείς δεν έχει λύσει εντελώς σε 2500 χρόνια, αλλά τα συστήματα δημόσιας διοίκησης μπορούν να βελτιωθούν.
Η παρατήρησή μου είναι ότι η τοποθέτηση των συναλλαγών στο διαδίκτυο, ώστε να είναι διαφανείς, ώστε να είναι προσβάσιμες, ώστε οι μεσάζοντες που θα έπαιρναν το μερίδιό τους να αποκλείονται ουσιαστικά από τη διαδικασία, είναι ένας σημαντικός τρόπος για να λειτουργούν καλύτερα οι δημόσιες υπηρεσίες με λιγότερη διαφθορά και χαμηλότερο κόστος συναλλαγών.
Έχετε περιγράψει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ως μια «απάτη που βασίζεται στη διαφθορά», τονίζοντας την ετήσια στρατιωτική δαπάνη ύψους 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που ωφελεί το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα. Πώς μπορούν να αναδιαρθρωθούν τέτοια συστήματα;
Αν εξαρτιόταν από εμένα, θα έκλεινα τις περισσότερες ή σχεδόν όλες τις 750 αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις στο εξωτερικό. Είναι ένα τεράστιο αρχιπέλαγος βάσεων με κόστος εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως που δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όση ασφάλεια παρέχει. Θα άλλαζα απολύτως την αμερικανική εξωτερική πολιτική από μια στρατιωτική και βασισμένη στην αλλαγή καθεστώτων εξωτερική πολιτική σε μια εξωτερική πολιτική βασισμένη στη διπλωματία και το διεθνές δίκαιο.
Οι ΗΠΑ και η Δύση ισχυρίζονται ότι έχουν την ηθική υπεροχή στον κόσμο. Πώς επηρεάζει η πρόσφατη στροφή των ΗΠΑ προς τον αυταρχισμό την εικόνα και την αξία της αμερικανικής οικονομίας;
Δεν εντυπωσιάστηκα ποτέ τόσο πολύ από τις αμερικανικές αξίες, επειδή ανεξάρτητα από το σύστημα στο εσωτερικό, η Αμερική ήταν πάντα ιμπεριαλιστική στο εξωτερικό. Οι πόλεμοι στο Βιετνάμ, το Λάος, την Καμπότζη, τη Νικαράγουα, στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία, ήταν εντελώς αντίθετοι με το διεθνές δίκαιο, και αποτελούν μόνο ένα μέρος αυτού που αποκαλούμε μυστική εξωτερική πολιτική αλλαγής καθεστώτων, η οποία περιλαμβάνει δεκάδες και δεκάδες περιπτώσεις όπου οι ΗΠΑ έχουν ανατρέψει κυβερνήσεις άλλων χωρών. Για μένα, η πρόφαση της ηθικής υπεροχής δεν ήταν πειστική εξαρχής.
Τώρα είναι ακόμα χειρότερα, και όχι κυρίως λόγω του Τραμπ, αλλά ακόμη και πριν από τον Τραμπ, επί Μπάιντεν, οι ΗΠΑ ήταν συνένοχες σε αυτό που θεωρώ γενοκτονία στη Γάζα. Με τον όρο γενοκτονία, εννοώ τη σφαγή δεκάδων χιλιάδων αθώων ανθρώπων σε μια απολύτως βάναυση στρατιωτική εκστρατεία από τους Ισραηλινούς που έχει καταστρέψει έναν πληθυσμό εκατομμυρίων ανθρώπων. Το θεωρώ αυτό ως μια σημαντική σειρά εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, και οι ΗΠΑ ήταν συνένοχες σε αυτό.
Όλοι παρακολουθούν με έκπληξη πόσο ασταθείς είναι οι ΗΠΑ. Από την οπτική ενός οικονομολόγου, ο Τραμπ δεν έχει στρατηγική, ή μπορεί να έχει μια στρατηγική, αλλά δεν είναι σωστή. Η στρατηγική των δασμών είναι καταδικασμένη να αποτύχει. Δεν θα κάνει την Αμερική μεγάλη ξανά. Δεν θα επαναβιομηχανίσει την Αμερική. Θα κάνει τον κόσμο φτωχότερο.
Πώς μπορούν οι ΗΠΑ να αναθεωρήσουν τη σχέση τους με την Κίνα;
Πρέπει να καταλάβουμε ότι η διπλωματία, ο Χάρτης του ΟΗΕ και το διεθνές κράτος δικαίου, είναι η καλύτερη ασφάλεια για τις ΗΠΑ. Όχι οι ατέλειωτοι πόλεμοι, οι κούρσες εξοπλισμών και η στρατιωτικοποίηση των διεθνών σχέσεων. Πρέπει να ξαναχτίσουμε την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Αυτό δεν είναι εύκολο για τις ΗΠΑ. Είναι δύσκολο για οποιαδήποτε χώρα να αλλάξει το πως βλέπει τον κόσμο. Η αμερικανική οπτική για τον κόσμο ισχύει τα τελευταία 80 χρόνια, από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Αλλά τώρα οι ΗΠΑ βρίσκονται σε έναν πολυπολικό κόσμο, ξεκάθαρα, και οι παλιές ιδέες ή μύθοι ότι οι ΗΠΑ είναι η μόνη υπερδύναμη, ο μύθος ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να υπαγορεύσουν στη Ρωσία τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ ή άλλους όρους, η ιδέα ότι οι ΗΠΑ μπορούν να κερδίσουν έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, ή ότι θα πρέπει ακόμη και να διακινδυνεύσουν έναν θερμό πόλεμο με την Κίνα, πρέπει να εγκαταλειφθούν.
Η διακυβέρνηση Τραμπ δεν βοηθά, επειδή η κατάσταση είναι ασταθής και πολωμένη. Ομοίως, με την οικονομία, δεν δημιουργείς μια ισχυρή οικονομία με ένα τέχνασμα δασμών, φορολογικών περικοπών ή φορολογικών αυξήσεων. Ο πραγματικός τρόπος για να δημιουργήσεις μια ισχυρή οικονομία είναι μέσω επενδύσεων στην εκπαίδευση, μέσω επενδύσεων στην επιστήμη και την τεχνολογία, μέσω του κράτους δικαίου, μέσω του ανοικτού εμπορίου για να επιτραπεί η εξειδίκευση και οι διεθνείς αλυσίδες εφοδιασμού.
Με άλλα λόγια, χρειάζεται σκληρή δουλειά δεκαετιών για να επιτευχθεί. Αν οι ΗΠΑ σκέφτονταν μακροπρόθεσμα, θα είχαν μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση. Αλλά σκεφτόμαστε στον χρονικό ορίζοντα του κύκλου ειδήσεων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, που είναι ανά ώρα, τα tweets του Τραμπ ή τα μηνύματά του στο Truth Social, και αυτό δεν παράγει το είδος των οικονομικών αποτελεσμάτων ή την εξωτερική πολιτική που χρειαζόμαστε.
Η Ευρώπη να ανοίξει διπλωματικό διάλογο με τη Μόσχα
Τονίζετε συχνά ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία πρέπει να τελειώσει άμεσα με διπλωματικά μέσα. Πως πιστεύετε ότι θα μπορούσε να συμβεί αυτό;
Η Ευρώπη πρέπει να ανοίξει τη διπλωματία με τη Ρωσία. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν μιλούν με τους Ρώσους ομολόγους τους. Αυτό είναι μεγάλο λάθος. Έφτασε να γίνεται πεποίθηση στην Ευρώπη ότι ακόμη και το να μιλάς με τη Ρωσία είναι απαράδεκτο. Ότι αυτό είναι κατευνασμός, ότι αυτό σημαίνει παράδοση. Μίλα με τον αντίπαλό σου. Αν δεν συμφωνείς, δεν θα συμφωνήσεις, αλλά μίλα, προσπάθησε να βρεις μια λύση.
Έχω τις απόψεις μου για το ποια θα πρέπει να είναι η λύση επειδή έχω παρακολουθήσει τη διαδικασία προσεκτικά. Ξέρω πόσο κοντά ήρθαν η Ρωσία και η Ουκρανία στην υπογραφή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας τον Απρίλιο του 2022, και ξέρω ότι οι ΗΠΑ σταμάτησαν αυτή τη συμφωνία, λέγοντας στην Ουκρανία να συνεχίσει να πολεμά αντί να υπογράψει μια συμφωνία. Έτσι, πιστεύω ότι κάποιος μπορεί να διακρίνει πως θα μπορούσε να μοιάζει μια διευθέτηση, αλλά αυτό είναι αδύνατο αν δεν υπάρχει διπλωματία. Τουλάχιστον ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ανοίξει τη διπλωματία με τον Πρόεδρο Πούτιν. Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, δεν το έχει κάνει. Δεν έχει προσπαθήσει ούτε να κάνει ένα τηλεφώνημα στους Ρώσους ομολόγους της.
Τι θα σήμαινε η συνέχιση αυτού του πολέμου;
Εάν συνεχιστεί ο πόλεμος, θα έρθει με εξαιρετικά υψηλό κόστος για την Ευρώπη. Φυσικά, έρχεται με καταστροφικό κόστος για την Ουκρανία, επειδή η Ουκρανία χάνει 1.000 έως 2.000 νέους ανθρώπους κάθε μέρα από θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό. Ο πόλεμος έχει υψηλό κόστος για τη Ρωσία, για την Ευρώπη, τόσο στις άμεσες δαπάνες για αυτόν τον πόλεμο, αλλά και στη χαμένη οικονομία, επειδή η Ευρώπη βρίσκεται σε μια μορφή πολεμικής οικονομίας, με το καθεστώς κυρώσεων, με τη διακοπή των οικονομικών σχέσεων με τη Ρωσία.
Υπήρχαν τεράστιες οικονομικές σχέσεις, όχι μόνο το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά πολλές μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες που λειτουργούσαν στη Ρωσία, εξήγαγαν στη Ρωσία και συνεργάζονταν με τη Ρωσία. Πολλοί Ρώσοι τουρίστες έρχονταν στην Κύπρο ή σε άλλα μέρη. Αυτό ήταν οικονομία, αυτό ήταν αξία. Όλα αυτά καταστράφηκαν, και κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει να αποκατασταθούν, γιατί ο πόλεμος κάποτε θα τελειώσει.
Γιατί πιστεύετε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες, σε μια περίοδο που η ευρωπαϊκή οικονομία συρρικνώνεται και οι ίδιοι απειλούνται από λαϊκίστικές δυνάμεις, συνεχίζουν να ξοδεύουν χρήματα σε πολέμους;
Θέτω αυτό το ερώτημα παντού. Θέτω αυτό το ερώτημα στους Ευρωπαίους ηγέτες. Θέτω αυτό το ερώτημα στις ΗΠΑ. Θέτω αυτό το ερώτημα στην Κίνα, στη Ρωσία, στην Ινδία, κανείς δεν ξέρει ακριβώς την απάντηση σε αυτό. Μια απάντηση είναι η ανικανότητα. Μια άλλη απάντηση είναι ο φόβος, μια τρίτη απάντηση είναι τα εδραιωμένα συμφέροντα. Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να εξηγήσω γιατί η Ευρώπη δεν θέτει ένα υψηλότερο στάνταρ διπλωματίας από αυτό που έχει τώρα. Στην ευρωπαϊκή ρητορική, για όλα φταίει ο Πούτιν. Όλα είναι ένας μονομερής πόλεμος, ένας απρόκλητος πόλεμος, ένας επεκτατικός πόλεμος. Αλλά αν γνωρίζεις ιστορία, ξέρεις ότι δεν είναι έτσι.
Ποια είναι η ευθύνη της Ρωσίας σε αυτόν τον πόλεμο;
Κατά τη γνώμη μου, αυτός ο πόλεμος έγινε επειδή η Ρωσία ήταν εξαιρετικά αδύναμη μετά το 1991, και οι ΗΠΑ ήταν ισχυρές, έτσι αποφάσισαν ότι μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν. Ένα από τα πράγματα που ήθελαν οι ΗΠΑ ήταν να επεκτείνουν το ΝΑΤΟ, που, από την οπτική γωνία της Ρωσίας, ήταν μια μεγάλη απειλή για την ασφάλεια της.
Ένα άλλο πράγμα που ήθελαν οι ΗΠΑ ήταν να εγκαταλείψουν το πλαίσιο ελέγχου των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένης της Συνθήκης Αντιβαλλιστικών Πυραύλων το 2002 και της Συνθήκης Πυρηνικών Δυνάμεων Μέσου Βεληνεκούς το 2019. Αυτό δημιούργησε άγχος στη Ρωσία.
Ένα τρίτο πράγμα που είπαν οι ΗΠΑ ότι μπορούσαν να κάνουν, ήταν να αλλάζουν κυβερνήσεις όποτε ήθελαν, για παράδειγμα, εκθρονίζοντας τον Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014, εκθρονίζοντας τον Μιλόσεβιτς, βομβαρδίζοντας τη Σερβία το 1999, αλλάζοντας τα σύνορα της Σερβίας, οι ΗΠΑ διέσπασαν τη Σερβία σε δύο μέρη – το Κόσοβο και τη Σερβία – και μετά έκτισαν μια μεγάλη στρατιωτική βάση στο Κόσοβο. Αυτό είναι, κατά την άποψή μου, το κύριο πλαίσιο. Η Ρωσία ήταν στην πιο αδύναμη πλευρά. Η Ρωσία αντιδρούσε με τρόπους που θεωρούνταν επικίνδυνοι στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της εισβολής στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Αλλά, αν καταλάβει κανείς την ιστορία του πώς φτάσαμε στο 2022, θα καταλάβαινε τις ενέργειες της Ρωσίας ως αντίδραση. Η λύση είναι ο διάλογος. Πρώτον, εκφράστε τα παράπονα, τους φόβους σας, βάλτε τα στο τραπέζι, αντιμετωπίστε το βασικό ερώτημα που συχνά θέτουν οι Ευρωπαίοι: «Πώς φέρνουμε ειρήνη στην Ουκρανία; Πώς ξέρουμε ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στις χώρες της Βαλτικής»; Αυτό που θα συνιστούσα είναι να ρωτήσουμε τους Ρώσους αυτήν την ερώτηση. Νομίζω ότι ο διάλογος είναι το πιο σημαντικό βήμα για την ειρήνη αυτή τη στιγμή.
Επικίνδυνο να οδηγηθούμε στη δημιουργία μπλοκς θεσμών στη διεθνή οικονομία
Πώς κρίνετε τον ρόλο θεσμών όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα;
Κατ’ αρχήν, οι παγκόσμιοι θεσμοί είναι εξαιρετικά σημαντικοί, επειδή σε έναν πολυπολικό κόσμο, χρειαζόμαστε ένα πολυμερές διεθνές σύστημα, δηλαδή ένα σύστημα κανόνων που δεν καθορίζονται από μία χώρα, αλλά συλλογικά από τις κυβερνήσεις του κόσμου, και το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν το καθένα περίπου 190 κράτη μέλη.
Στην πραγματικότητα όμως, η Παγκόσμια Τράπεζα βρίσκεται στην 18η Οδό και τη Λεωφόρο Πενσυλβάνια, που σημαίνει ότι είναι δύο τετράγωνα μακριά από τον Λευκό Οίκο. Το ΔΝΤ βρίσκεται στην 19η Οδό και τη Λεωφόρο Πενσυλβάνια, που σημαίνει ότι είναι τρία τετράγωνα μακριά από τον Λευκό Οίκο. Οι ΗΠΑ θεωρούν εδώ και καιρό αυτούς τους δύο θεσμούς ως ιδιωτική τους περιουσία.
Το ερώτημα είναι αν μπορούν αυτοί οι θεσμοί να μεταρρυθμίσουν τους εαυτούς τους; Θα το επιτρέψουν αυτό οι ΗΠΑ; Μέχρι στιγμής δεν το έχουν επιτρέψει. Εάν οι ΗΠΑ συνεχίσουν να εμποδίζουν την αλλαγή στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, αυτό που θα συμβεί είναι ότι οι χώρες BRICS, για παράδειγμα, θα δημιουργήσουν τους δικούς τους θεσμούς. Θα καταλήξουμε όχι με ένα παγκόσμιο σύστημα, αλλά με ένα σύστημα μπλοκ, και αυτό είναι επικίνδυνο.
(Φωτογραφίες: MATTPRESS/Γιώργος Χριστοφόρου)
