Το «Δώρο» των Σφαγείων

Σαν σε μια παρτίδα σκακιού, μια ομάδα καλλιτεχνών κλήθηκε να “κάνει μια κίνηση” επιλέγοντας έργα και αντικείμενα από τη συλλογή του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ του Δάκη Ιωάννου τα οποία παρουσιάζονται στην Ύδρα.

Ο εκθεσιακός χώρος (project space) του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στην Ύδρα εγκαινιάστηκε το 2009 στα παλιά σφαγεία του νησιού, ένα μέρος υποβλητικό, μυστηριακό σχεδόν, που ως εκθεσιακό περιβάλλον αποδεικνύεται εκτός από ασυνήθιστο και εξαιρετικά φορτισμένο. Παρότι πρόσφατα αποκαταστημένος και ανακαινισμένος, ο χώρος διατηρεί πολλά αυθεντικά στοιχεία του πρότερου χαρακτήρα του και εξακολουθεί να φέρει σημάδια του παρελθόντος, διαφυλάσσοντας έτσι σε μεγάλο βαθμό την αρχική ταυτότητά του. Από το 2009 και κάθε καλοκαίρι παραχωρείται σε έναν καλλιτέχνη, ο οποίος καλείται να παρουσιάσει μια έκθεση ειδικά σχεδιασμένη με γνώμονα τον συγκεκριμένο χώρο.

Φέτος μετά την αναβολή του project του Jeff Koons για τον χώρο του Ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στα παλιά Σφαγεία της Ύδρας, λόγω της πανδημίας, μια ομάδα καλλιτεχνών και φίλων του Δάκη Ιωάννου και του Ιδρύματος μαζεύτηκαν για να οργανώσουν μια μικρή ομαδική έκθεση. Η παρουσίαση αυτή αποτελεί ταυτόχρονα προσωπογραφία του συλλέκτη και μια μικρογραφική επισκόπηση της συλλογής του.

Η έκθεση The Greek Gift, υπό τον συντονισμό του Massimiliano Gioni, συγκεντρώνει μια σειρά από νέα και παλαιότερα έργα μαζί με objets trouvés και τις αυθόρμητες ανταποκρίσεις διαφόρων καλλιτεχνών που διατηρούν μακρόχρονες σχέσεις με τον Δάκη Ιωάννου και το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ. Η μικρή αυτή έκθεση, παίρνει τον τίτλο της από τη σκακιστική τεχνική που είναι γνωστή ως “Greek gift sacrifice”. Η κίνηση αυτή, κατά την οποία ο παίκτης θυσιάζει έναν αξιωματικό για να κάνει ματ, θεωρείται ότι ονομάστηκε έτσι από τον μυθικό Δούρειο Ίππο που δώρισαν οι Αχαιοί στην πόλη της Τροίας. Όπως και κάθε δώρο, συνιστά ένα περίπλοκο μίγμα γενναιοδωρίας και υπολογισμού.

Σαν σε μια παρτίδα σκακιού, διάφοροι καλλιτέχνες κλήθηκαν να “κάνουν μια κίνηση” επιλέγοντας έργα και αντικείμενα από τη συλλογή. Ως απάντηση, οι Ιωάννου και Gioni διάλεξαν άλλα κομμάτια. Η έκθεση πυροδοτεί μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων ανάμεσα στα έργα. Τοποθετημένα στους χώρους των Σφαγείων της Ύδρας, τα έργα, παρατεταγμένα σαν παιχνίδια μέσα σε κουκλόσπιτο, περιστοιχίζονται από τη ρήση του Marcel Duchamp “A Guest + A Host = A Ghost”. Λειτουργώντας ως έμπνευση για την έκθεση, αυτό το λογοπαίγνιο του Duchamp, το οποίο εμφανίζεται σε ένα από τα τεύχη του περιοδικού S.M.S. (1968), υπαινίσσεται τις μεταμορφώσεις που προκύπτουν όταν συνδυάζονται ετερόκλιτες ιδέες και ανόμοια αντικείμενα.

«Ο τίτλος της έκθεσης παραπέμπει στο σκάκι, πιο συγκεκριμένα σε μια κίνηση που ονομάζεται “The Greek Gift” κι έχει αναφορές στον Δούρειο Ιππο: Ο σκακιστής “θυσιάζει” τον αξιωματικό του για να “βγάλει” μια κίνηση ματ. Όπως κάθε δώρο, είναι ένα μείγμα υπολογισμού και γενναιοδωρίας, που εκφράζει επίσης με τον τρόπο του τον φυσικό νόμο που δηλώνει ότι για κάθε δύναμη δράσης υπάρχει μία αντίθετη δύναμη αντίδρασης», λέει ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης, καλλιτεχνικός σύμβουλος του ΔΕΣΤΕ.

Η έκθεση The Greek Gift περιλαμβάνει έργα και αντικείμενα τέχνης κατασκευής ή επιλογής των Pawel Althamer, Matthew Barney & Elizabeth Peyton, Ashley Bickerton, Kerstin Brätsch, Louise Bourgeois, Maurizio Cattelan, George Condo, William Copley, Roberto Cuoghi, Nathalie Djurberg, Marcel Duchamp, Urs Fischer, Robert Gober, Jenny Holzer, Δάκη Ιωάννου, Jeff Koons, Paul McCarthy & Mike Kelley, Tim Noble & Sue Webster, Chris Ofili, Seth Price, Charles Ray, David Shrigley, Josh Smith, Kiki Smith, Χριστιάνας Σούλου, Kaari Upson, Andra Ursuta, Meyer Vaisman, Nari Ward, Christopher Wool, Chen Zhen, Jakub Julian Ziolkowski και ανώνυμων καλλιτεχνών.