Εν πρώτοις, οικοδόμηση και αειφορία αποτελεί σχήμαν οξύμωρο. Οι άνθρωποι, ωστόσο, δεν θα πάψουμε να έχουμε ανάγκη στέγης. Για αυτό και οι αρχιτέκτονες οφείλουν να βρουν και να προτείνουν άλλους τρόπους. Λιγότερο καταστροφικούς για το περιβάλλον. Μια πρόταση είναι κι αυτή.
Το Sail House, όπως ονομάζεται, βρίσκεται στην Καραϊβική και έχει σχεδιαστεί με τρόπο και υλικά ώστε να αφήνει το μικρότερο δυνατόν αποτύπωμα στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται. Ένα περιβάλλον απείρου κάλλους, παρθένο από ανθρώπινες επεμβάσεις. Ταυτόχρονα, ανά πάσα στιγμή μπορεί να αποσυναρμολογηθεί και τα υλικά του να ανακυκλωθούν. Σε μια δασώδη περιοχή, με θέα την θάλασσα μοιάζει με καράβι που προσάραξε στην στεριά εξ ου και το όνομα του: Sail House.
Ο σχεδιασμός έγινε από το γραφείο David Hertz, το οποίο διακρίνεται για την οικολογική προσέγγιση του και έχει ήδη τύχει διαφόρων βραβεύσεων σε διεθνείς διαγωνισμούς. Δεδομένου ότι η κατασκευή στην Καραϊβική είναι δύσκολη, τόσον όσον αφορά τα υλικά όσο και το εργατικό δυναμικό, η κατοικία φτιάχτηκε με προκατασκευασμένα στοιχεία που έφτασαν σε 15 εμπορευματοκιβώτια. Το μόνο στοιχείο που έγινε επί τόπου, και το μοναδικό από μπετόν, είναι η βάση που λειτουργεί παράλληλα και ως δεξαμενή συλλογής νερού. «Η αειφορία, εξηγεί ο David Hertz, ήταν ένας από τους βασικούς πυλώνες. Το μη διαβρωτικό και ανθεκτικό σε τερμίτες δομικό σύστημα αλουμινίου περιβάλλεται από ξύλινες ανακυκλωμένες σανίδες που προήλθαν από μία εγκαταλελειμμένη προβλήτα στο Μπόρνεο, όπως και τα δάπεδα στις βεράντες και οι κατακόρυφες περσίδες που ελέγχουν την ηλιακή ακτινοβολία». Σε κάποια σημεία χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και θραύσματα από κέλυφος καρύδας και άλλα φυσικά υλικά της περιοχής τα οποία έτυχαν επεξεργασίας από ντόπιους τεχνίτες.
Οι βιώσιμες δυνατότητες περιλαμβάνουν επίσης τη συλλογή νερού της βροχής και παθητικό κλιματισμό, ενώ φωτοβολταϊκά πάνελα καθιστούν την κατοικία αυτάρκη όσον αφορά την ανάγκη ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι μεμβράνες που έχουν τοποθετηθεί στις οροφές τόσο της κύριας κατοικίας όσον και των ξενώνων, είναι τέτοιας πυκνότητας ώστε να μπορούν να συγκρατούν εξ ολοκλήρου την ακτινοβολία του ήλιου. Η ευελιξία δε του υλικού επέτρεψε τέτοια δομή ώστε να δημιουργούνται προεξοχές που περιβάλλουν τους εξωτερικούς χώρους εξασφαλίζοντας σκιερά μέρη. Η φόρμα των στεγών επιτρέπει επίσης τη συλλογή του νερού της βροχής δημιουργώντας παράλληλα μια «θερμική καμινάδα» για την εξάτμιση της θερμότητας από την οροφή, μεγιστοποιώντας έτσι τον εγκάρσιο αερισμό. Το νερό που καταλήγει στις δεξαμενές χρησιμοποιείται για να τραβήξει ψυχρότερο αέρα μέσω του κεντρικού ιστού για να κρυώσει το σπίτι, εάν χρειαστεί. Η βροχή και η υγρασία που πέφτουν στις μεγάλες στέγες κατευθύνονται σε πλάκες από ανοξείδωτο χάλυβα στις άκρες της στέγης, συλλέγοντας και διοχετεύοντας το νερό στους δομικούς ιστούς αλουμινίου και μέχρι τα θεμέλια του σκυροδέματος. Το σύστημα αυτό έχει διπλή ιδιότητα αφού από τη μια βοηθά στον κλιματισμό κι από την άλλη χρησιμοποιείται για να καλύψει τις ανάγκες υδροδότησης. Με αυτόν τον τρόπο, οι ετήσιες ανάγκες σε νερό παράγονται επιτόπου. Κι αυτό είναι μια απόδειξη ότι λειτουργικότητα και αισθητική μπορούν να συνυπάρχουν, ενώ η αειφορία δεν καταργεί την άνεση ή ακόμα και την πολυτέλεια. «Σχεδιάζοντας αειφόρα, λέει ο αρχιτέκτονας, δημιουργούμε αρχιτεκτονική διαρκούς αξίας για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Κάθε έργο είναι μια μοναδική αρχιτεκτονική έκφραση που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πελατών, τις ιδιαιτερότητες του τόπου, το τοπικό κλίμα και τις νέες ιδέες. Η αλληλεπίδραση των θεμελιωδών στοιχείων της αρχιτεκτονικής – φως και σκιά, μορφή και υλικό, αναλογία και κλίμακα – είναι διαχρονικοί και σύγχρονοι».
«Η πρακτική της αρχιτεκτονικής», συνεχίζει, «βρίσκεται στη διασταύρωση πολλών επιστημονικών κλάδων. Ο σχεδιασμό είναι ευκαιρία για εναρμόνιση πολλών τεχνών και επιστημών. Η αρχιτεκτονική πρέπει να προσπαθήσει να ανατρέψει την παγκόσμια κλιματική αλλαγή και ταυτόχρονα να προετοιμάσει τον άνθρωπο για την περιβαλλοντική αστάθεια. Η φωτισμένη αρχιτεκτονική μπορεί να θεραπεύσει τους ανθρώπους και να αποκαταστήσει τα οικοσυστήματα, διασφαλίζοντας συμβίωση μεταξύ δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος».
Φιλελεύθερα, 25.7.2021.
