Ένα επιμελημένο κομμάτι ουτοπίας. Έτσι χαρακτηρίστηκε από κάποιο κριτικό το Μουσείο Τέχνης Bundanon στην Αυστραλία. Λαμβάνοντας υπόψιν το οικοσύστημα της περιοχής, η αρχιτεκτονική ομάδα της Kerstin Thompson σχεδίασε ένα κτήριο που δεν μοιάζει με κτήριο.
Bundanon θα πει «μεγάλο λιβάδι» στη γλώσσα των Aboriginals. Το μεγάλο αυτό λιβάδι κοντά στην κοιλάδα του ποταμού Shoalhaven της νότιας Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία, μία έκταση 1100 εκταρίων ανήκε στο ζευγάρι Arthur και Yvonne Boyd, σημαντικών καλλιτεχνών στη χώρα. Γεννημένοι κι οι δύο το 1920, πέθανε ο Arthur το 1999 και η Yvonne το 2013, έχοντας αποκτήσει τρία παιδιά, επίσης καλλιτέχνες. Λίγα χρόνια πριν τον θάνατο του Arthur, το ζευγάρι αποφάσισε να αφήσει το κομμάτι αυτό της γης, καθώς και έργα αξίας πολλών εκατομμυρίων, στο δημόσιο. Παράλληλα ιδρύθηκε το Bundanon Trust, το οποίο το 2016 αποφάσισε να επεκτείνει τις υποδομές που υπήρχαν στον χώρο και λειτουργούσαν ως μουσείο και εκπαιδευτικό κέντρο. Το Ίδρυμα προκήρυξε ένα ιδιότυπο διαγωνισμό, στον οποίο αρχιτέκτονες κλήθηκαν να ετοιμάσουν μόνο προσχέδια υποδεικνύοντας οι ίδιοι τι πρέπει να γίνει κι όχι εκτελώντας όρους, όπως γίνεται συνήθως. Στη συνέχεια, ανάλογα με το τι παρουσίασαν, κλήθηκαν σε συνέντευξη ενώπιον κριτικής επιτροπής, ώστε να διαπιστωθεί η αντίληψη ενός εκάστου για το εγχείρημα αλλά και οι γενικότερες σχετικές αντιλήψεις. Εν τέλει επικράτησε η Kerstin Thompson και η ομάδα της, που απέδειξαν πως – μεταξύ άλλων- συμμερίζονταν τις οικολογικές ευαισθησίες του ζεύγους Boyd και το σεβασμό στους ντόπιους και τις παραδόσεις.
Η πρόταση της Thompson καταφέρνει να διαμορφώσει το τοπίο διατηρώντας παράλληλα το οικοσύστημα και το πολιτιστικό πλαίσιο της περιοχής. Ταυτόχρονα ανταποκρίνεται σε βασικά θέματα της δουλειάς του Arthur Boyd, όπως τοπία της φωτιάς και της πλημμύρας, η αντίθεση και η αλληλεπίδραση μεταξύ φυσικών και πολιτισμικών, αυτόχθονων και εξωτικών τοπίων.
Τα νέα έργα περιλαμβάνουν δύο νέα κτίρια: το Μουσείο Τέχνης ενσωματωμένο στο τοπίο και ένα Κέντρο Δημιουργικής Εκμάθησης με καταλύματα. Το Κέντρο έχει τη δομή γέφυρας μήκους 160 μέτρων (και πλάτους 9 μέτρων), παραπέμποντας σε στοιχεία της περιοχής, η οποία πλήγηκε το 2020 από τεράστιες πυρκαγιές και στη συνέχεια από πλημμύρες. Παράλληλα, ενσωματώνει ένα υπάρχον σύμπλεγμα κτιρίων, συμπεριλαμβανομένου του Boyd Education Centre, που σχεδιάστηκε από τον Αυστραλό αρχιτέκτονα Glenn Murcutt το 1999, καθώς και την κατοικία και στούντιο του Boyd.
Το νέο μουσείο, που στεγάζει τη συλλογή έργων τέχνης Arthur Boyd αξίας 37,5 εκατομμυρίων δολαρίων, είναι εν μέρει θαμμένο στην πλαγιά του λόφου, όχι μόνο για πυροπροστασία αλλά και για να αποφευχθεί η καταπόνηση του χώρου. Η δε «Γέφυρα» εκτείνεται σε μια ρεματιά κι η Kerstin Thompson την περιγράφει ως ένα κομμάτι υποδομής που επιτρέπει στη φυσική χερσαία ροή να λειτουργεί χωρίς επιβάρυνση. Από απόσταση, εμφανίζεται διακριτικά στον χώρο με τα σκούρα χρώματα της να χάνονται κάτω από τις σκιές των θάμνων, το δε μουσείο δεν το βλέπει κάποιος μέχρι να φτάσει στο προαύλιο του. Η οροφή του The Bridge εκτείνεται πάνω από τον προαύλιο χώρο, δημιουργώντας μια κοινωνική άρθρωση όπου όλες οι δραστηριότητες συγκλίνουν και τελειώνει με ένα μπαλκόνι που προβάλλει προς τη θέα του “Λόφου του Άρθουρ”.
Η Thompson χρησιμοποίησε την ιδέα της ζωγραφικής σε εξωτερικούς χώρους, της οποίας ο Boyd ήταν υποστηρικτής, για να διερευνήσει πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να ενσωματωθεί στο τοπίο.
Ο σχεδιασμός λαμβάνει υπόψη τη χαρακτηριστική γηγενή αυστραλιανή θαμνώδη γη και τις γέφυρες «Στόχος είναι, εξηγεί η αρχιτέκτονάς, όπως το σχέδιο βοηθήσει στην εκτίμηση του κοινού για τα αξιοθέατα, τους ήχους, τις υφές και τις οικολογικές λειτουργίες του τοπίου. Δική μου φιλοδοξία είναι η αλλαγή στη σκέψη για το πώς ανταποκρινόμαστε σε ένα σημαντικό τοπίο: από μια καθαρά γραφική ή οπτική κατανόηση σε μια οικολογική κατανόηση που λαμβάνει υπόψη τα φυσικά συστήματα».
Φωτογραφίες: Rory Gardiner
