Πολλές φορές έχουμε γίνει μάρτυρες οικογενειακών διενέξεων μεταξύ μελών μιας οικογένειας οι οποίες αφορούν την διανομή των περιουσιακών στοιχείων αποβιωσάντων συγγενών τους. Το πιο σύνηθες σενάριο είναι οι διαφωνία των τέκνων ενός αποβιώσαντος γονέα ως προς τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να μοιραστεί η περιουσία που καταλείπει ο αποβιώσαντας. Αυτές οι διαφωνίες πέραν από την διασάλευση της οικογενειακής γαλήνης οδηγούν αρκετές φορές και σε πολυέξοδες δικαστικές διαδικασίες η οποίες έχουν ως αποτέλεσμα την πολυετή παγοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του αποβιώσαντος.

Η πέτρα του σκανδάλου για πολλές από αυτές τις διαφορές είναι το άρθρο 51 του Περί Διαθηκών και Διαδοχής Νόμου το οποίο προβλέπει για οποιοδήποτε τέκνο του αποβιώσαντος, κατά τον υπολογισμό της κληρονομικής του μερίδας, αφαιρείται η αξία οποιασδήποτε κινητής ή ακίνητης ιδιοκτησίας έλαβε από τον αποβιώσαντα σε οποιοδήποτε χρόνο ως παροχή εν ζωή ή δυνάμει γαμικής σύμβασης ή ως προίκα ή με δωρεά λόγω θανάτου.

Το σκεπτικό του νομοθέτη όταν νομοθετούσε ήταν προφανώς η ίση διανομή της περιουσίας του αποβιώσαντος στα τέκνα του, παρόλα αυτά πολλές φορές τα πράγματα περιπλέκονται όταν ο γονέας κατά την διάρκεια της ζωής του είχε άγνοια για το συγκεκριμένο άρθρο του νόμου και επιθυμούσε να διανέμει άνισα την περιουσία του. Εάν παραδείγματος χάριν ήθελε να δοθεί μεγαλύτερης αξίας περιουσία στην κόρη του αντί του γιου του και γι’ αυτό το λόγο μεταβίβασε περιουσία σε αυτήν εν όσο βρισκόταν εν ζωή, οι πρόνοιες του άρθρο 51 θα έρθουν μεταθανάτια να αναιρέσουν αυτή του την επιθυμία ορίζοντας μεγαλύτερο κληρονομικό μερίδιο στον υιό του αποβιώσαντος.  

Ακόμα ένα προβληματικό σημείου του άρθρου 51 είναι το γεγονός ότι η αξία της παροχής εν ζωή του αποβιώσαντος υπολογίζεται σύμφωνα με την αξία που είχε η περιουσία κατά την ημέρα του θανάτου του αποβιώσαντος και όχι σύμφωνα με την αξία που είχε κατά το χρονικό σημείο όπου ο αποβιώσαντας προέβηκε στην δωρεά. Είναι νομολογημένο μέσα από αποφάσεις των Κυπριακών Δικαστηρίων ότι εάν παραδείγματος χάρη ένας πατέρα δύο τέκνων είχε πληρώσει για την ανέγερση της κατοικίας του ενός τέκνου την δεκαετία του 90 και αυτός απεβίωσε σήμερα τότε το ποσό που θα αφαιρεθεί από το κληρονομικό μερίδιο αυτού του τέκνου θα είναι η αξία που έχει η κατοικία με σημερινά δεδομένα και όχι η αξία που είχε κατά την ημερομηνίας της ανέγερσης.  

Παρόλα αυτά, όλες οι πιο πάνω περιπλοκές, μπορούν να αποφευχθούν εάν ο ιδιοκτήτης της περιουσίας κάνει σωστό περιουσιακό προγραμματισμό εν όσο ακόμα βρίσκεται εν ζωή. Με την σύνταξη διαθήκης τελευταίας βουλήσεως ο διαθέτης έχει την ευχέρεια να εξαιρέσει ρητώς όλες τις παροχές εν ζωή και έτσι η νόμιμη μοίρα της περιουσίας του θα διανεμηθεί εξ ίσου στους νόμιμους κληρονόμους του αποκλείοντας οποιεσδήποτε μελλοντικές οικογενειακές διαμάχες.

Κληρίδης & Τρύφωνος Δ.Ε.Π.Ε