Αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του στην Προεδρία της Βουλής, ο Δημήτρης Συλλούρης υποσχέθηκε να κάνει τον χρόνο του βουλευτή παραγωγικό και πιο αποδοτικό. Σήμερα βλέπει βελτίωση και υπόσχεται πολύ περισσότερα με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση της Βουλής, η οποία άρχισε να εφαρμόζεται τη βδομάδα που μας πέρασε. Με αυτήν, όπως τονίζει, θα υπηρετηθεί η διαφάνεια αλλά και η αμφίδρομη επικοινωνία με τον πολίτη, ο οποίος θα μπορεί να γράφει εισηγήσεις, παρατηρήσεις, με αποτέλεσμα να υπάρχει καλύτερη ποιότητα νόμων.
Έτρεχα να μην αργήσω διότι άκουσα ότι θέλετε να είστε πάντα πριν από την ώρα σας στα ραντεβού;
Ναι, θέλω να είμαι συνεπής, να είμαι πάντα στην ώρα μου, αυτό δεν σημαίνει ότι έχω αυτή την απαίτηση και από τους άλλους.
Όταν οι άλλοι αργήσουν;
Δεν το κοιτάζω, καταλαβαίνω τις δυσκολίες και εξάλλου κερδίζω λίγο χρόνο ξεκούρασης μέχρι να έρθουν.
Με τους βουλευτές το κοιτάζετε, διότι όταν αναλάβατε την Προεδρία της Βουλής είχατε πει ότι θα λαμβάνατε μέτρα για τις παρουσίες των βουλευτών ώστε να είναι περισσότερο αποδοτικοί, για αύξηση των ωρών εργασίας των επιτροπών και της ολομέλειας, αλλά δεν τα είδαμε να γίνονται.
Τώρα συζητούμε τους περαιτέρω κανονισμούς για τη λειτουργία της Βουλής και είμαι αισιόδοξος ότι σύντομα θα καταλήξουμε και θα υπάρξει τεράστια αλλαγή. Ήδη βλέπουμε βελτίωση στην αποδοτικότητα των επιτροπών. Όλα αυτά θα ανακοινωθούν σύντομα σε συνέντευξη Τύπου. Στόχος μας είναι να γίνει πιο παραγωγικός ο χρόνος του βουλευτή και των λειτουργών της Βουλής. Η αλλαγή ώρα της Ολομέλειας -οι εργασίες διεξάγονται πλέον Παρασκευή πρωί- έχει βοηθήσει πολύ.
Προέχει πρώτα το e-parliament, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση της Βουλής;
Η προσπάθεια αλλαγών και βελτιώσεων γίνεται παράλληλα σε διάφορα μέτωπα. Ένα από αυτά είναι και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση που άρχισε αυτή τη βδομάδα. Μπαίνουμε σε μεγαλύτερες ηλεκτρονικές ταχύτητες, χτες συνδέθηκε η υπηρεσία Διεθνών Σχέσεων, σήμερα άλλη υπηρεσία, αύριο άλλη. Από 6mb ταχύτητες που είχαμε πέρσι, σήμερα είμαστε στα 100mb κι αυτό είναι μόνο το ξεκίνημα. Θεωρώ ότι θα βοηθήσει αφάνταστα την παραγωγικότητα.
Τι σημαίνει πρακτικά ηλεκτρονική διακυβέρνηση της Βουλής των Αντιπροσώπων;
Σημαίνει ταχύτητα και περισσότερη διαφάνεια, σημαίνει πιο αποτελεσματική λειτουργία με καλύτερα προγράμματα, μεγαλύτερες ταχύτητες και αυτό οδηγεί σε αποτελεσματικότητα και λιγότερη χρήση χαρτιού. Όλες οι υπηρεσίες της Βουλής θα είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους.
Ξεκίνησε αυτή τη βδομάδα· πότε θα ολοκληρωθεί η διαδικασία;
Η μελέτη και προετοιμασία χρειάστηκαν περίπου έξι μήνες, εντός των ημερών υιοθετούμε τις υψηλές ταχύτητες και αυτό που μένει είναι η αλλαγή κουλτούρας και η εκπαίδευση που θα πάρει μήνες, αν όχι 1-2 χρόνια. Εκπαίδευση των εργαζομένων αλλά και των βουλευτών. Μέσα στα πλαίσια αυτής της ηλεκτρονικής αναβάθμισης εντάσσεται και η ηλεκτρονική ψηφοφορία που εφαρμόστηκε πριν αρκετούς μήνες. Μέσα στα πλαίσια της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης της Βουλής θα συνδεθούμε με όλες τις υπηρεσίες ώστε τα νομοσχέδια να έρχονται ηλεκτρονικά και να αναρτώνται αμέσως στην ιστοσελίδα για αποτελεσματικότητα και πλήρη διαφάνεια.
Τι θα σημαίνει αυτό για τον Κύπριο πολίτη;
Πρώτα από όλα θα έχει πιο εύκολη και γρήγορη πρόσβαση στα δεδομένα της Βουλής. Θα αλλάξει και ο Κανονισμός της Βουλής για να μπαίνουν πιο γρήγορα τα νομοσχέδια και οι προτάσεις νόμου στην ιστοσελίδα μας την οποία βελτιώνουμε. Έτσι υπηρετούμε τη διαφάνεια αλλά και την αμφίδρομη επικοινωνία με τον πολίτη, ο οποίος θα μπορεί πλέον να γράφει εισηγήσεις, παρατηρήσεις, με αποτέλεσμα να έχουμε καλύτερη ποιότητα νόμων.
Η λέξη «διαφάνεια» χρησιμοποιείται έντονα αυτό τον καιρό και για το νομοσχέδιο για το Πόθεν Έσχες, για το οποίο λέχθηκαν πολλά, από φιάσκο μέχρι αναξιοπιστία.
Ο πρώτος σκοπός του νομοσχεδίου είναι ο έλεγχος, κατά πόσον κάποιος πλουτίζει με το να πάρει μια πολιτική θέση και η διαφάνεια γύρω από αυτό. Δηλαδή, αν κάποιος πλούτισε χρησιμοποιώντας τη θέση του με τρόπους παράτυπους ή παράνομους. Σκοπός του νομοσχεδίου δεν είναι να δούμε τι περιουσία έχει ο καθένας. Δυστυχώς οι παρεμβάσεις που έγιναν είχαν κουτσομπολίστικο χαρακτήρα, βασισμένες σε δεδομένα στρεβλωμένα παρά σε κριτική βελτίωσης αυτού του νόμου. Η μεγαλύτερη ικανοποίηση θα έπρεπε να είναι ότι για πρώτη φορά στην Κύπρο προσφέρεται τόση διαφάνεια προς την κοινωνία. Επίσης η Κύπρος είναι από τις λίγες χώρες που έχουν αυτή τη διαδικασία διαφάνειας. Ο νόμος έχει κάποιες ελλείψεις και λάθη και σας υπενθυμίζω ότι για αυτό τον λόγο δεν τον ψήφισα, αλλά ως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων οφείλω να τον εφαρμόσω. Ούτε εγώ που τον καταψήφισα ούτε κανένας άλλος μπορεί να αγνοεί τη σημασία του νόμου.
Δημοσιοποιούνται τα περιουσιακά στοιχεία του καθενός και εκ των πραγμάτων είναι πηγή ανάλυσης.
Βεβαίως θέλουμε να είναι πηγή ανάλυσης, αυτό που δεν πρέπει είναι να γίνονται πηγή κουτσομπολιού. Ο κάθε πολίτης έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στη διαφάνεια, δηλαδή να δει όλα τα στοιχεία για τον καθέναν από τους 75 αξιωματούχους που περιλαμβάνονται στη λίστα και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα, αλλά να μην καθοδηγείται από κάποιους που θέλουν να δημιουργήσουν εντυπώσεις μακριά από το πνεύμα, τη χρησιμότητα του νόμου και την αλήθεια.
Βέβαια κάποιοι με τα περιουσιακά τους στοιχεία προκαλούν μειδίαμα και πολλά ερωτηματικά.
Γιατί πρέπει να χάσουμε την ουσία που είναι η διαφάνεια και η δημοσιοποίηση περιουσιακών στοιχείων που ποτέ δεν έγινε από το 1960, δηλαδή από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέχρι σήμερα, και που σε ελάχιστες χώρες γίνεται και να ασχολούμαστε με αυτό; Είμαστε για κουτσομπολιά ή για ουσία; Εν πάση περιπτώσει επαναλαμβάνω και τονίζω ότι οποιαδήποτε εισήγηση ή κριτική είναι φυσικά χρήσιμη για βελτίωση του νόμου. Αυτή τη διαδικασία την ξεκινήσαμε πολύ πριν τη δημοσιοποίηση και άρα είχαμε πλήρη συνείδηση των αναγκαίων βελτιώσεων. Φυσικά ουδέν κακόν αμιγές καλού, ο τρόπος που έτυχε σχολιασμού οδηγεί και στο σημείο να μειωθούν οι ελεγχόμενοι αλλά και αυτοί που δίνεται η περιουσία τους στη δημοσιότητα να μην τύχουν αυτού του απαράδεκτου σχολιασμού.
Κάποιοι αξιωματούχοι με αυτά που κατέθεσαν κάνουν τους πολίτες να νιώθουν ότι δεν είναι ειλικρινείς· προκαλούν ανησυχία για τον τρόπο που διαχειρίζονται το πόστο που κατέχουν. Αυτά προκαλούν ερωτηματικά.
Αν θεωρείς ότι δεν είναι ειλικρινείς και έχεις στοιχεία, μπορείς να τον καταγγείλεις. Αυθαίρετα συμπεράσματα, όσο λογικά και αν φαίνεται ότι είναι, δεν βοηθούν στη σοβαρότητα της ανάγκης για διαφάνεια και αποτελεσματικό έλεγχο.
Το Πόθεν Έσχες θα το ελέγχει τριμερής επιτροπή. Βασικά θα ελέγχετε εσείς τον εαυτό σας. Γιατί να μην τα έβλεπε κάποιος ανεξάρτητος φορέας;
Έγιναν πολλές συζητήσεις κι αυτός ο νόμος πέρασε, αυτό καλούμαστε να εφαρμόσουμε. Το τι πίστευα εγώ για τον νόμο και το τι πέρασε είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Εγώ δεν ψήφισα τον νόμο αυτό για διάφορους λόγους που επιβεβαιώθηκαν στη συνέχεια. Ως Πρόεδρος της Βουλής, είτε τον ψήφισα είτε όχι, πρέπει να τον εφαρμόσω. Υπάρχουν δύο νομοθεσίες. Η μία αφορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, υπουργούς, υφυπουργό, βουλευτές και ευρωβουλευτές και αρμόδια για τον έλεγχο είναι Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή. Η άλλη αφορά τους υπόλοιπους αξιωματούχους και δημόσια εκτεθειμένα πρόσωπα για τον έλεγχο των οποίων προβλέπεται τριμελές συμβούλιο.
Ξεκίνησε η συζήτηση τροποποιητικού σχεδίου;
Ναι, η προσπάθεια της Επιτροπής είναι να ολοκληρωθεί 22 Σεπτεμβρίου. Δεν μπορείς επειδή υπάρχουν κάποια μειονεκτήματα να σκοτώνεις τη μεγάλη εικόνα που είναι ότι για πρώτη φορά στην Κύπρο καθιερώνεται όλη αυτή η διαφάνεια. Έχω πει στην Επιτροπή ας καθυστερήσει 2-3 εβδομάδες για περισσότερη μελέτη με στόχο να βελτιωθεί ο νόμος. Ένας νόμος που θα είναι υπόδειγμα τους επόμενους μήνες σε όλη την Ευρώπη.
Επιτεθήκατε στα ΜΜΕ.
Νόμιζα ότι στη δημοκρατία κρίνεσαι και σε κρίνουν και έχει δικαίωμα ο καθένας να απαντήσει σε αυτά που του καταλογίζουν. Εξάλλου δεν πρόκειται για προσωπικό θέμα, αλλά για νομοθεσία θεσμικής φύσεως και όφειλα να δώσω την πραγματική εικόνα. Αν αυτό θεωρείται επίθεση στα ΜΜΕ, να μου επιτρέψετε μια ακόμη διαφωνία. Δεν χρειάζεται να επαναλάβω ποια είναι η πραγματική σημασία του νόμου.
Ο κόσμος μπαίνει στην ιστοσελίδα της Βουλής;
Ναι, βέβαια. Φυσικά με την επερχόμενη βελτίωση και άλλες ενέργειες που θα κάνουμε, η πρόσβαση του κόσμου θα είναι πιο εύκολη με περισσότερους επισκέπτες.
ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΕΝΑ ΣΤΟ ΦΑΚΕΛΟ
Ο φάκελος της Κύπρου θα γίνει ηλεκτρονικός;
Έγινε από τις 14 Αυγούστου, αλλά δεν θα δημοσιοποιηθεί, δεν θα μπει στην ιστοσελίδα της Βουλής. Έχει ψηφιοποιηθεί και θα τύχει επεξεργασίας από τις δύο Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων των δύο Κοινοβουλίων υπό την καθοδήγηση των Προέδρων τους.
Θα γίνει κάποια στιγμή η αποδέσμευσή του λέχθηκε, ότι θα προχωρήσετε στην έκδοση του πρώτου τόμου στις αρχές του 2018;
Θα μελετηθεί από τις διευρυμένες επιτροπές Ελλάδος – Κύπρου, οι οποίες έχουν συμβουλευτικό χαρακτήρα, θα γίνουν οι μελέτες και βέβαια ο στόχος είναι η διαφάνεια είτε με την έκδοσή του είτε και με άλλους τρόπους που θα συμφωνηθούν από τους Προέδρους.
Ακούστηκε ότι υπήρχαν κάποια κενά, ότι έλειπαν έντεκα φάκελοι κυρίως από καταθέσεις των πρωταγωνιστών του πραξικοπήματος.
Ήταν εντελώς λανθασμένα αυτά που ακούστηκαν, φαίνεται ότι ήταν από κάποιους που δεν παρακολούθησαν την όλη διαδικασία και τις δηλώσεις που κάναμε. Εκείνο που συνέβη είναι ότι κάποιες καταθέσεις μαρτύρων δεν είχαν βρεθεί σε έντυπη μορφή όπως οι υπόλοιποι, αλλά απομαγνητοφωνήθηκαν από κασέτες και περιλήφθηκαν σε έντεκα φακέλους μετά από πολύ σοβαρή δουλειά από μέρους των εμπειρογνωμόνων.
«Δεν ασχολούμαι με το δείπνο»
Σας κατηγόρησαν για το δείπνο που οργανώσατε στη βελγική πρωτεύουσα όπου καλέσατε ευρωβουλευτές της Χρυσής Αυγής, κάνατε δεύτερες σκέψεις;
Δεν ασχολούμαι με αυτό το ζήτημα. Όποιος ήθελε να ασχοληθεί με την επίσκεψή μου στις Βρυξέλλες, υπήρχαν τόσα άλλα ζητήματα στις επίσημες διεργασίες που θα μπορούσαμε να πούμε πολλά.
Τι θα ξεχωρίζατε από την πρόσφατη επίσκεψη εργασίας σας στις Βρυξέλλες;
Τη συνάντησή μου με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κ. Antonio Tajani ο οποίος εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς την Κύπρο, την ανάγκη τερματισμού της τουρκικής κατοχής και επίτευξης λύσης στο Κυπριακό στη βάση των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Ανέφερε επίσης ότι δεν μπορεί η ΕΕ να μιλά για ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, εάν η Τουρκία συνεχίσει να παραβιάζει βασικές αρχές της Ένωσης. Επίσης είχα συναντήσεις με προέδρους ή συμπροέδρους των Πολιτικών Ομάδων του Ευρωκοινοβουλίου με τους οποίους συζητήσαμε το Κυπριακό, τις σχέσεις Τουρκίας και ΕΕ, το Βrexit και το μεταναστευτικό. Όλοι οι συνομιλητές μου τόνισαν ότι οποιεσδήποτε ενέργειες για επίλυση του Κυπριακού πρέπει να παραμείνουν στο πλαίσιο του ΟΗΕ.
«Σημαντική η κοινοβουλευτική συνεργασία Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ»
Πού αποσκοπεί η συνεργασία μεταξύ των τριών κοινοβουλίων Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ;
Η συνεργασία μεταξύ των τριών Κοινοβουλίων μας αποσκοπεί στην ουσιαστική συμβολή της κοινοβουλευτικής διάστασης προς υλοποίηση των πολύ σημαντικών στόχων που έχουν τεθεί από τους ηγέτες των τριών χωρών, στο πλαίσιο των Τριμερών Συναντήσεων Κορυφής. Οι συνεργασίες αυτές εμπνέονται από το κοινό όραμα της επίτευξης συνθηκών ειρήνης, σταθερότητας και ευημερίας στην πολυτάραχη γειτονιά μας. Ως εκ τούτου, εδράζονται σε κοινές αρχές (την ελευθερία, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου) και απευθύνονται και προς άλλες χώρες της περιοχής που ασπάζονται τις ίδιες αρχές.
Ποια η σημασία και οι προοπτικές της συνεργασίας μεταξύ των τριών χωρών/κοινοβουλίων για την Κύπρο;
Οι συνεργασίες της Κύπρου, τόσο με το Ισραήλ όσο και με γειτονικές Αραβικές χώρες (Αίγυπτο, Ιορδανία, Λίβανο), στα πλαίσια τριμερών συναντήσεων και με την Ελλάδα, ενέχουν αυξημένη γεωπολιτική και γεωστρατηγική σημασία στην κομβική περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Μια περιοχή που αποτελεί κοιτίδα μακραίωνων πολιτισμών και πηγή πλούτου, αλλά και εστία συγκρούσεων και ασύμμετρων απειλών. Για την Κύπρο, οι συνεργασίες με φίλες γειτονικές χώρες αποτελούν προεξάρχουσα στρατηγική επιλογή για περισσότερο από ένα λόγους που αναδεικνύουν τον πολύ σημαντικό και κατά πολύ μεγαλύτερο του μεγέθους της χώρας στρατηγικό της ρόλο. Ως παράγοντας ασφάλειας και σταθερότητας και ως γέφυρα διαλόγου και συνεργασίας μεταξύ της Ευρώπης και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, προς αμοιβαίο όφελος και προς όφελος της ειρήνης. Οι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές ενεργειακές εξελίξεις στην περιοχή, ως αιχμή του δόρατος της συνεργασίας, πρέπει να λειτουργήσουν ως καταλύτης προς αυτή την κατεύθυνση. Αναμένοντας σημαντικά αποτελέσματα από τη δραστηριότητα που αναπτύσσεται στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη και προσβλέποντας στη θετική κατάληξη του αγωγού EastMed, η Κύπρος αποδίδει ύψιστη σημασία στη μέγιστη και βέλτιστη αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου της περιοχής, στη βάση του διεθνούς και του εθιμικού δικαίου, του αλληλοσεβασμού και της αμοιβαιότητας μεταξύ φίλων χωρών και εταίρων.
Σε ποιους τομείς στοχεύει ειδικότερα η συνεργασία των τριών χωρών/κοινοβουλίων;
Η τριμερής συνεργασία Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ δίδει σημαντική ώθηση στην κοινοβουλευτική διπλωματία και αντίστροφα. Στη βάση αυτή, οι Διασκέψεις των Προέδρων των τριών Κοινοβουλίων αποσκοπούν στην ανάδειξη της πρόσθετης αξίας της κοινοβουλευτικής διάστασης μέσω κοινών στόχων και δράσεων, μέσω της δημιουργίας κοινής ηλεκτρονικής πύλης όπου θα αναρτώνται θέματα που αφορούν στην τριμερή συνεργασία των χωρών. Υπάρχει επίσης, εισήγηση για δημιουργία ομάδας καθοδήγησης στο εκτελεστικό επίπεδο, ως κεντρικό σημείο, η οποία θα συντονίζει και θα δίνει κατευθυντήριες γραμμές και στα τρία κοινοβούλια.
Η 2η Τριμερής Συνάντηση των Προέδρων των Κοινοβουλίων στοχεύει στη συγκεκριμενοποίηση των δράσεων αυτών, στους καίριους τομείς των υδάτινων πόρων και της επιχειρηματικότητας, έρευνας, καινοτομίας και εκπαίδευσης που συμφωνήθηκαν κατά την 1η Τριμερή Συνάντηση των Προέδρων στα Ιεροσόλυμα, τον περασμένο Ιανουάριο. Καίριο θέμα είναι επίσης η περαιτέρω ενίσχυση των δεσμών με τη διασπορά, μέσω νέων δράσεων που εξαγγέλθηκαν κατά την 3η τριμερή συνάντηση του αρμόδιου Κύπριου Επιτρόπου κ. Φωτίου, του Έλληνα υφυπουργού Εξωτερικών κ. Κουίκ και του επικεφαλής του Οργανισμού «Jewish Agency for Israel», κ. Sharansky, για θέματα ομογένειας, στο περιθώριο του 19ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Απόδημων Κυπρίων, στη Λευκωσία, τον περασμένο Αύγουστο. Επίσης, πραγματοποιείται παράλληλη τριμερής συνάντηση νέων από αντίστοιχες ομογενειακές οργανώσεις στις ΗΠΑ.
«Καταστροφική τυχόν διάλυση της ΕΕ»
«Quo Vadis Europa?», η ομιλία σας την περασμένη εβδομάδα στο συνέδριο για το μέλλον της ΕΕ και τους νέους;
Η ΕΕ, μία Ένωση των 500 και πλέον εκατομμυρίων πολιτών, έχει τις δυνατότητες και θα πρέπει να εξεύρει τις καινοτόμες φόρμουλες, ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης όλων των πολιτών και ειδικότερα των νέων. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ένωση είναι γνωστά και ευρέως παραδεκτά ακόμα και από τους υψηλότερους αξιωματούχους. Ωστόσο, πιστοί στις αρχές και τις αξίες της ίδρυσής της και μέσα σε πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας, θα είμαστε σε θέση να υπερπηδήσουμε τις δύσκολες καταστάσεις και να παραδώσουμε τη σκυτάλη στους νεότερους μέσα σε μια Ευρώπη ισχυρότερη, ακόμη πιο ενωμένη και αλληλέγγυα. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό σε όλους και ειδικότερα στη νεαρότερη γενιά, ότι οι συνέπειες μιας ενδεχόμενης διάλυσης θα είναι σαφώς καταστροφικές, οδηγώντας μας πολύ πίσω και τις οποίες θα επωμιστεί δυστυχώς η επόμενη γενιά. Έχουμε αρκετές διαφορές, ωστόσο εκείνα που μας ενώνουν ως κράτη μέλη της Ένωσης είναι πολύ περισσότερα.
Η ΕΕ διαθέτει το υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο ανά το παγκόσμιο και επομένως οι νέοι της δύνανται να αξιοποιηθούν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι συμβαίνει σήμερα και να θεσμοθετηθεί η ενεργός συμμετοχή τους στο κοινό μέλλον της ευρωπαϊκής ηπείρου, μέσω της συμμετοχής τους στη λήψη αποφάσεων και γενικότερα σε θέματα που αφορούν την πολιτεία, την κοινωνία, το κοινό όφελος των κρατών μελών αλλά και της Ένωσης στο σύνολό της.
