Σε κλίμα έντονης ανησυχίας πραγματοποιήθηκε χθες η δεύτερη κοινή συνεδρία των κοινοβουλευτικών επιτροπών Εσωτερικών, Γεωργίας και Περιβάλλοντος, με αντικείμενο τις συνέπειες και την κυβερνητική διαχείριση της καταστροφικής πυρκαγιάς που έπληξε την ορεινή Λεμεσό τον περασμένο Ιούλιο. Στο επίκεντρο της πεντάωρης συνεδρίας τέθηκε το ζήτημα του συντονισμού και της ετοιμότητας των αρμόδιων Υπηρεσιών.
Εντονότερες ήταν οι τοποθετήσεις που εξέφραζαν αγανάκτηση για την καθυστέρηση αντίδρασης και την αδυναμία ενεργοποίησης μηχανισμών εκκένωσης, ενώ σοκ προκάλεσε αναφορά σύμφωνα με την οποία τα δύο θύματα της πυρκαγιάς είχαν ενημερωθεί και επέλεξαν να κινηθούν σε φλεγόμενο δρόμο, δήλωση που χαρακτηρίστηκε από βουλευτές ως «απαράδεκτη και αναίσθητη».
Κεντρικό πρόβλημα παραμένει η πολυδιάσπαση ευθυνών μεταξύ Υπουργείων και Τμημάτων. Βουλευτές αλλά και εκπρόσωποι κοινοτήτων ζήτησαν σαφή απάντηση για το ποιος έχει τον τελικό λόγο και ποιος συντονίζει σε ώρα κρίσης. Παράλληλα, επισημάνθηκαν ελλείψεις σε προσωπικό, μέσα και υποδομές, με αρκετούς κοινοτάρχες να καταγγέλλουν ότι μέχρι και σήμερα εκκρεμούν σημαντικές παρεμβάσεις στις πληγείσες περιοχές.
Οι κοινότητες ζητούν μακροπρόθεσμα σχέδια ανάκαμψης και αναγέννησης της υπαίθρου. Προτάσεις για αναδασμούς, φύτευση αμπελώνων και μέτρα για την αποτροπή κατολισθήσεων κατατέθηκαν, ενώ δεν έλειψαν οι αναφορές στην έλλειψη σχολείων, υποδομών και διαρκούς παρουσίας κρατικών Υπηρεσιών.
Την ίδια ώρα, η πρόεδρος της Βουλής, που προήδρευε της συνεδρίασης των τριών κοινοβουλευτικών Επιτροπών Εσωτερικών, Γεωργίας, και Περιβάλλοντος, προανήγγειλε την επόμενη συνεδρίαση που θα εστιάσει στις μαρτυρίες πυροσβεστών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και στα σχέδια αποκατάστασης του περιβάλλοντος, με το βλέμμα στραμμένο στην πολυαναμενόμενη έκθεση, η οποία θα πρέπει να αποδώσει ευθύνες και να φέρει πραγματικές αλλαγές.
Σε ότι αφορά την αναφορά, που βουλευτές τη χαρακτήρισαν ως «απαράδεκτη και αναίσθητη», σύμφωνα με την οποία τα δύο θύματα της πυρκαγιάς είχαν ενημερωθεί και επέλεξαν να κινηθούν σε φλεγόμενο δρόμο, ο Αρχηγός της Αστυνομίας, Θεμιστός Αρναούτης, είπε ότι το ζεύγος είχε ενημερωθεί πως ο δρόμος ήταν επικίνδυνος, αλλά αγνόησε τις οδηγίες. Κληθείς, από τον πρόεδρο της επιτροπής Εσωτερικών, Άριστο Δαμιανού, να διευκρινίσει αν η θέση της Αστυνομίας είναι ότι οι δύο συμπολίτες μας ενημερώθηκαν ότι είναι επικίνδυνο ή ότι είναι φλεγόμενος ο δρόμος και το αγνόησαν, ο κ. Αρναούτης δήλωσε πως «έχουμε κατάθεση ότι τους είπαν από πού να παν». Πρόσθεσε πως η εν λόγω μαρτυρία θα κατατεθεί στη θανατική ανάκριση. Όταν ερωτήθηκε για δεύτερη φορά εάν αυτή είναι η θέση του, ο Αρχηγός απάντησε «μάλιστα, αυτή είναι η θέση μας».
Περαιτέρω, ο Αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής, Νίκος Λογγίνος, υπεραμύνθηκε προηγούμενων δηλώσεων του στα περί εμπρησμού για την πυρκαγιά στη Μαλιά. «Όταν ξεσπούν πυρκαγιές η ώρα 2 τα ξημερώματα σε χώρους που δεν υπάρχει κανένας, όταν ξεσπούν οκτώ πυρκαγιές στην περιοχή Σταυροκόννου, τι μπορεί να είναι;», διερωτήθηκε. «Έχω φωτογραφίες τα αποτσίγαρα στο κινητό μου και δεν μπορεί να με διαψεύσει κανείς. Από την επόμενη ημέρα της πυρκαγιάς (24/7) στις 7:52 το πρωί». Με βάση τον νόμο, πρόσθεσε, πρόσωπο που προκαλεί πυρκαγιά με τη ρίψη τσιγάρου είναι ένοχο αδικήματος. «Σε ένα σημείο που δεν έχει παγκάκι για να απολαύσει κάποιος την περιοχή πως μπορούν να βρεθούν αποτσίγαρα; Υπάρχει περίπτωση κάποιος να έριξε τσιγάρα και να είναι εμπρησμός; Αν ήταν με αναπτήρα ήταν εμπρησμός, αλλά αν άφησε 20 τσιγάρα αναμμένα δεν είναι εμπρησμός; Εγώ δεν θα αμφισβητήσω το πόρισμα των Αμερικανών, αλλά επιμένω ότι μπορεί να είναι εμπρησμός», συνέχισε. Ο κ. Λογγίνος είπε πως έχει διορίσει τριμελή επιτροπή για διερεύνηση των αιτιών της πυρκαγιάς, προκαλώντας την αντίδραση της προέδρου της Βουλής η οποία διερωτήθηκε «γιατί φέραμε τους Αμερικανούς αφού κάνετε δική σας έρευνα;».
Οι «μέγα» πυρκαγιές απαιτούν διαφορετιή προσέγγιση
Οι υπουργοί Εσωτερικών και Γεωργίας ενημέρωσαν αναλυτικά τους βουλευτές για την πορεία των μέτρων αποκατάστασης, την κατάσταση στο πεδίο και τα επόμενα βήματα, επισημαίνοντας ότι η αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων απαιτεί εκσυγχρονισμό δομών και συντονισμένη δράση.
Ο υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου, χαρακτήρισε την πυρκαγιά ως μία από τις πιο έντονες που έχουν πλήξει ποτέ τη χώρα, αποδίδοντας την έκτασή της στις πρωτοφανείς καιρικές συνθήκες, υψηλές θερμοκρασίες, παρατεταμένη ξηρασία και ισχυρούς ανέμους. Αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στα στοιχεία που κατέθεσε ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, σύμφωνα με τα οποία κατά τη διάρκεια της φωτιάς στην ορεινή Λεμεσό, η καύση έφτασε τα 10 στρέμματα ανά ώρα, τέσσερις φορές πάνω από τον μέσο όρο προηγούμενων πυρκαγιών. Η ίδια εικόνα αποτυπώθηκε και στην έκθεση της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας ATF των ΗΠΑ, που επιβεβαιώνει την ένταση και τη δυσκολία της κατάστασης.
Ο κ. Ιωάννου παρουσίασε εκτενώς τα μέτρα που υλοποιούνται για την αποκατάσταση των ζημιών και τη στήριξη των πληγέντων: Έχουν ήδη καταβληθεί €2,2 εκατ. σε 279 οικογένειες ως εφάπαξ βοήθεια για βασικές ανάγκες. 348 άτομα στεγάστηκαν προσωρινά από την Πολιτική Άμυνα, 58 εξακολουθούν να φιλοξενούνται. Ξεκινά από 1η Σεπτεμβρίου η καταβολή επιδόματος ενοικίου σε 124 οικογένειες. 706 υποστατικά καταγράφηκαν ως πληγέντα, εκ των οποίων 335 καταστράφηκαν πλήρως. Έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες αποζημίωσης. Σύμφωνα με τον Υπουργό, η πλειονότητα των αποζημιώσεων αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Από την πλευρά της, η υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ανέδειξε τον πολυεπίπεδο σχεδιασμό που ακολουθεί το κράτος για την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και τη στήριξη των γεωργών. Όπως δήλωσε, «οι “μέγα” πυρκαγιές είναι πλέον η νέα πραγματικότητα και απαιτούν διαφορετική προσέγγιση». Μεταξύ άλλων, σημείωσε: Ολοκληρώθηκε η χωροθέτηση για την κατασκευή 60 αναχωμάτων αντιπλημμυρικής προστασίας. Τα πρώτα 25 θα είναι έτοιμα έως τον Οκτώβριο. Μέχρι στιγμής, €3,2 εκατομμύρια έχουν καταβληθεί σε 1.311 γεωργούς για απώλεια εισοδήματος. Υποβλήθηκαν 987 αιτήσεις για δύο σχέδια επαναδραστηριοποίησης γεωργικών μονάδων. Τέθηκε σε λειτουργία ψηφιακή πλατφόρμα υποβολής δηλώσεων ζημιών. Απομακρύνθηκαν μπάζα από 11 κοινότητες, δίνοντας έμφαση και στα αμιαντούχα απόβλητα.
Παρουσία πτητικών μέσων από άλλες χώρες
Ανάμεσα στις πιο ηχηρές παρεμβάσεις ήταν αυτή του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς, αντιστράτηγου Γεώργιου Τσιτσικώστα, ο οποίος υπεραμύνθηκε της επιχειρησιακής ετοιμότητας της Ε.Φ., στέλνοντας σαφή μηνύματα για τις δυνατότητες, τις αδυναμίες και κυρίως τον βαθμό ευθύνης κάθε εμπλεκόμενου. «Όσες φορές ακούστηκε ότι είμαστε έτοιμοι, αυτό ειπώθηκε επειδή εμείς το είπαμε στους πολιτικούς μας προϊστάμενους. Και ήμασταν έτοιμοι. Αν μας ρωτούσατε ξανά, τα ίδια θα λέγαμε», δήλωσε με έμφαση, υπογραμμίζοντας ότι η ετοιμότητα δεν είναι θέμα επικοινωνιακής πολιτικής αλλά στρατιωτικού σχεδιασμού και υλοποίησης.
Ο Αρχηγός της ΕΦ ανέδειξε τη σημασία της εμπιστοσύνης που δείχνουν ξένες χώρες στις κυπριακές Αρχές, σημειώνοντας ότι «για να έρχονται οι ξένοι να επιχειρούν μαζί μας, σημαίνει πως νιώθουν ασφαλείς με τον τρόπο που γίνεται ο συντονισμός». Τόνισε, ακόμη, ότι είναι ανέφικτο για την Κύπρο να διατηρεί στόλο 110 πτητικών μέσων, όπως κάποιοι ενδεχομένως θεωρούν ως ιδανικό και πως για την απόκτηση νέων αεροσκαφών απαιτείται αναμονή πολλών ετών. Στάθηκε, δε, στο γεγονός ότι η παρουσία πτητικών μέσων από άλλες χώρες σε βάση στην Κύπρο σημαίνει εξοικονόμηση εκατομμυρίων ευρώ και αποτελεί ένδειξη ισχυρών διακρατικών σχέσεων.
