Νόμος ο οποίος δημιουργεί ξεχωριστά αδικήματα για τη βία και την παρενόχληση στον χώρο εργασίας με έμφαση στη σεξουαλική παρενόχληση, ετοιμάζεται. Με τη νέα νομοθεσία, θα διαχωρίζεται η παρενόχληση στον χώρο εργασίας βάση φύλου και τα θύματα θα έχουν πλέον εύκολη πρόσβαση σε δικαστικές διαδικασίες, ή εξωδικαστικούς συμβιβασμούς, χωρίς τον μπαμπούλα της απόλυσης.
Πρόσφατα, η Επίτροπος Νομοθεσίας, Λουΐζα Χριστοδουλίδου – Ζανέττου, πήρε το πράσινο φως για την υλοποίηση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, που αφορά στη σύνταξη νομοσχεδίου εφαρμοστικού της Σύμβασης Αρ. 190 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) του 2019, για τη βία και την παρενόχληση στην εργασία. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι αγγλικοί όροι που χρησιμοποιούνται για τη βία και την παρενόχληση είναι «violence and harassment» και όχι οι όροι «bullying» ή «mobbing», στους οποίους γίνεται συχνά αναφορά.
Η Επίτροπος έχει ήδη συγκαλέσει την πρώτη συνεδρία της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής και έχει αρχίσει η σύνταξη του κειμένου του νομοσχεδίου. Ειδικότερα, η Επίτροπος τόνισε στον «Φ», ότι δεν πρέπει να υπάρχουν αλληλοεπικαλύψεις με άλλους νόμους ούτε απόδοση διαφορετικών εννοιών, οι οποίες θα αντιτίθενται προς το ήδη υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο.
Επίσης, ανέφερε ότι είναι σημαντικό, ο ήδη υφιστάμενος μηχανισμός χειρισμού καταγγελιών των επιθεωρητών του Τμήματος Εργασίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για θέματα διακρίσεων λόγω φύλου στην εργασία, να αναλάβει τα όσα θα προβλέπονται στον νέο νόμο.
Σύμφωνα με την κ. Ζαννέτου, το σημαντικό με τον νέο νόμο, είναι η παροχή στο θύμα μηχανισμών εξωδικαστικής και δικαστικής προστασίας, αλλά και εύκολης πρόσβασης σε αυτούς, όπως επίσης και δικαίωμα αποζημιώσεων από τον παραβάτη από το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών, αφού οι περιπτώσεις της βίας και της παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, δεν κατατάσσονται απαραίτητα στη σφαίρα μόνο του ποινικού δικαίου, αλλά κυρίως του εργατικού. Συνεπώς, πρόσθεσε, ο νέος νόμος πέραν από ποινικά αδικήματα θα προβλέπει και αστικές εργατικές διαφορές.
Η Επίτροπος είναι αισιόδοξη ότι το κείμενο του νομοσχεδίου θα ετοιμαστεί μέσα στο φθινόπωρο και έπειτα θα αποσταλεί στον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ο οποίος με τη σειρά του θα το θέσει στην απαραίτητη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους αρμοδίους φορείς και οργανισμούς.
Όπως μας ανάφερε η Επίτροπος, η Σύμβαση Αρ. 190 του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) του 2019 στοχεύει να εξασφαλίσει το δικαίωμα της ισότητας και της μη διάκρισης στην εργασία και την απασχόληση και αναγνωρίζει τις εξής βασικές αρχές:
Το δικαίωμα όλων των ανθρώπων για ένα περιβάλλον εργασίας, απαλλαγμένο από τη βία και την παρενόχληση, συμπεριλαμβανομένων και της βίας και της παρενόχλησης με βάση το φύλο.
Ότι η βία και η παρενόχληση στον χώρο της εργασίας αποτελεί παραβίαση και κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είναι απειλή στις ίσες ευκαιρίες, είναι απαράδεκτη και ασύμβατη με την αξιοπρεπή εργασία.
Τη σημασία μιας κουλτούρας εργασίας, βασισμένης στον αμοιβαίο σεβασμό και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου για την αποτροπή της βίας και της παρενόχλησης.
Τη σημαντική ευθύνη των μελών της Σύμβασης για να προωθήσουν ένα περιβάλλον με μηδενική ανοχή στη βία και την παρενόχληση, για την αποτροπή τέτοιων συμπεριφορών και πρακτικών, και την υποχρέωση όλων των παραγόντων στο χώρο της εργασίας από το να απέχουν, να αποτρέψουν και να αντιμετωπίσουν την βία και την παρενόχληση, ότι η βία και η παρενόχληση στον χώρο της εργασίας επηρεάζει την ψυχολογική, φυσική και σεξουαλική υγεία ενός ατόμου, την αξιοπρέπεια και το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η Σύμβαση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας προστατεύει εργαζομένους άλλα και τρίτα άτομα που βρίσκονται στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων υπαλλήλων, καθώς επίσης και άτομα που εργάζονται ανεξαρτήτως του συμβασιακού τους καθεστώτος, άτομα υπό εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων εκπαιδευμένων και μαθητευομένων, εργαζομένων που η εργασία τους έχει τερματισθεί, εθελοντών, άτομα που ψάχνουν εργασία, τους αιτητές εργασίας, τα άτομα που ασκούν την εξουσία, τα καθήκοντα ή τις ευθύνες ενός εργοδότη.
Όπως αναφέρει η Επίτροπος, ο χώρος εργασίας στον οποίο προβλέπονται οι απαγορεύσεις, συμπεριλαμβάνει τους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους εργασίας, χώρους όπου ο εργαζόμενος ξεκουράζεται, αναπαύεται ή γευματίζει, χώρους υγειονομικούς, καλύπτει τη διάρκεια περιοδειών, ταξιδιών, εκπαιδεύσεων, εκδηλώσεων ή κοινωνικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εργασία, καλύπτει επικοινωνίες που σχετίζονται με την εργασία, καταλύματα που παρέχονται από τον εργοδότη, και την μετακίνηση από και προς την εργασία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Επ. Διοικήσεως: Διαχρονικές διακρίσεις γυναικών στην εργασία και κοινωνία
Ειδικότερα η σύμβαση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας υποχρεώνει τα κράτη:
(α) Να προβλέψουν σε νόμο την απαγόρευση της βίας και την παρενόχληση.
(β) Να υιοθετήσουν πολιτικές που να αντιμετωπίζουν τη βία και την παρενόχληση.
(γ) Να υιοθετήσουν περιεκτική στρατηγική για εφαρμογή μέτρων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας και της παρενόχλησης.
(δ) Να εγκαθιδρύσουν ή ενδυναμώσουν μηχανισμούς επιβολής και παρακολούθησης.
(ε) Να εξασφαλίσουν την πρόσβαση σε διορθωτικά μέτρα και να υποστηρίζουν τα θύματα.
(στ) Να προβλέψουν κυρώσεις.
(ζ) Να διαθέτουν εργαλεία, καθοδήγηση, εκπαίδευση και κατάρτιση, και ευαισθητοποίηση σε προσβάσιμες μορφές, ανάλογα με την περίπτωση.
(η) Να διαθέτουν αποτελεσματικά μέσα επιθεώρησης και διερεύνησης υποθέσεων βίας και παρενόχλησης, συμπεριλαμβανομένων και μέσω εργασιακών επιθεωρήσεων ή άλλων αρμοδίων οργάνων.Η σύμβαση του ILO δίνει μεγάλη έμφαση στην πρόληψη, προβλέποντας μάλιστα αρκετές υποχρεώσεις προς τους εργοδότες σε σχέση με την πρόληψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.
Συγκεκριμένα, οι εργοδότες πρέπει να υιοθετήσουν και υλοποιήσουν σε διαβούλευση με τους εργαζόμενους, μια πολιτική στον χώρο εργασίας για τη βία και την παρενόχληση και να λαμβάνουν υπόψη συνδεδεμένους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους στη διαχείριση της επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας. Επίσης, πρέπει να εντοπίζουν και να εκτιμούν τους κινδύνους της βίας και της παρενόχλησης, με τη συμμετοχή των εργαζομένων και να λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχο τους. Ακόμα, είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν στους εργαζόμενους πληροφορίες και εκπαίδευση, στους εντοπισμένους κινδύνους της βίας και της παρενόχλησης και τα συνδεδεμένα μέτρα πρόληψης και προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων και ευθυνών των εργαζομένων.
Ταυτόχρονα, ο νόμος πρέπει να προβλέπει διαδικασίες παραπόνων και ερευνών και μηχανισμούς εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών στο χώρο εργασίας, μηχανισμούς επίλυσης διαφορών εκτός χώρου εργασίας, δικαστική διαδικασία και προστασία εναντίον της θυματοποίησης ή της αντεκδίκησης εναντίον των καταγγελλόντων, θυμάτων, μαρτύρων και πληροφοριοδοτών, π.χ. να μην απολύεται λόγω καταγγελίας. Ακόμα, πρέπει να προβλέπει, νομικά, κοινωνικά, ιατρικά και διαχειριστικά μέτρα υποστήριξης για καταγγέλλοντες και θύματα όπως και κυρώσεις για τις παραβάσεις, εχεμύθεια στο χειρισμό των καταγγελιών, απομάκρυνση του εργαζομένου από τον χώρο που έγινε η βία ή η παρενόχληση.
