Η τουρκική κυβέρνηση φέρεται να χρησιμοποίησε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να χρηματοδοτήσει επιχειρήσεις κατασκοπείας σε κράτη-μέλη της ΕΕ, μέσω δικτύου εταιρειών-βιτρίνα και ψευδών τιμολογήσεων, σύμφωνα με αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Nordic Monitor.
Τα ευρωπαϊκά κονδύλια χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA), ο οποίος έχει προσφέρει συνολικά 10 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2002 με στόχο την εναρμόνιση της Τουρκίας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μεταξύ 2014 και 2024, η Άγκυρα έλαβε περίπου 4 δισ. ευρώ, ενώ στον τρέχοντα δημοσιονομικό κύκλο 2021–2027 προβλέπεται να λάβει σημαντικό μέρος των 14,32 δισ. ευρώ που έχουν διατεθεί για υποψήφιες χώρες.
Ωστόσο, σύμφωνα με εμπιστευτικές πηγές που επικαλείται το Nordic Monitor, μεγάλο μέρος των χρημάτων διοχετεύτηκε σε μυστικές επιχειρήσεις κατασκοπείας εντός ΕΕ. Το τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών και το υπουργείο Εξωτερικών φέρονται να αξιοποίησαν τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις για τη συλλογή πληροφοριών εντός ευρωπαϊκών χωρών, καθώς και για την παρακολούθηση ευρωπαίων διπλωματών στην Τουρκία.
Η αποκάλυψη αυτή στηρίζεται σε επιστολή του Τούρκου ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, προς το κοινοβούλιο, όπου παραδέχεται ότι το υπουργείο του δαπάνησε 339,9 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους την περίοδο 2014–2024. Αντίστοιχα, το υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατ. ευρώ. Στην επιστολή δεν παρέχονται διευκρινίσεις για το πού κατευθύνθηκαν τα ποσά.
Η επιστολή του Φιντάν που δημοσιεύει το Nordic Monitor
Το Nordic Monitor αναφέρει πως τα χρήματα αυτά, που κανονικά προορίζονταν για μεταρρυθμίσεις και ενίσχυση θεσμών, διοχετεύθηκαν σε παρακρατικά δίκτυα μέσω εταιρειών βιτρίνα, εικονικών τιμολογίων και παραποιημένων λογιστικών εγγραφών.
Από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2023, ο Φιντάν –πρώην επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών– έχει μετατρέψει το υπουργείο Εξωτερικών σε κέντρο συντονισμού μυστικών επιχειρήσεων. Δημιούργησε τη Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας, η οποία επίσημα έχει αρμοδιότητα για την προστασία των πρεσβειών, αλλά σύμφωνα με το δημοσίευμα λειτουργεί ως μηχανισμός αποστολής πρακτόρων στο εξωτερικό.
Η νέα αυτή διεύθυνση έχει επίσης αναλάβει την εποπτεία της φύλαξης ξένων πρεσβειών στην Τουρκία, επιτρέποντας στο τουρκικό κράτος να αυξήσει τις επιχειρήσεις παρακολούθησης εντός εθνικού εδάφους.
Το δημοσίευμα αναφέρει ότι το τουρκικό ΥΠΕΣ στέλνει αστυνομικούς στο εξωτερικό με το πρόσχημα της προστασίας διπλωματικών αποστολών, οι οποίοι στην πραγματικότητα λειτουργούν ως πράκτορες και σύνδεσμοι για κατασκοπευτικές δραστηριότητες.
Στόχοι παρακολουθήσεων Γκιουλενιστές και δημοσιογράφοι
Σύμφωνα με το Nordic Monitor, η Άγκυρα στοχεύει κυρίως Τούρκους πολιτικούς αντιφρονούντες, δημοσιογράφους, ΜΚΟ και υποστηρικτές του κινήματος Γκιουλέν, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Ολλανδία.
Παρά τις πληροφορίες για κακοδιαχείριση και παράνομη χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων, η ΕΕ δεν έχει μέχρι στιγμής αντιδράσει αποφασιστικά, σύμφωνα με το Nordic Monitor. Κεντρικό εμπόδιο αποτελεί ο ρόλος της Τουρκίας στο μεταναστευτικό, καθώς η Άγκυρα ασκεί πίεση στις Βρυξέλλες ελέγχοντας τις ροές μεταναστών και προσφύγων προς την Ευρώπη.
Η στρατηγική αυτή, σύμφωνα με την έρευνα, προσφέρει στον πρόεδρο Ερντογάν διαπραγματευτικά πλεονεκτήματα, επιτρέποντάς του να αποσπά ευρωπαϊκές παραχωρήσεις, την ίδια στιγμή που εντείνει τις αυταρχικές πρακτικές στο εσωτερικό και τις παράνομες δραστηριότητες στο εξωτερικό.
