Δ. Καλογήρου: Σφίγγει ο εποπτικός κλοιός

 

 

Ένας από τους βασικούς στόχους μας για τη νέα χρονιά ήδη βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης. Όπως γνωρίζετε, πρόσφατα δημοσιεύσαμε τη δήλωση πολιτικής για την υιοθέτηση κανόνων για τη Συμμετοχική Χρηματοδότηση με έκδοση κινητών αξιών (Investment Based Crowdfunding). Πρόκειται για ένα νέο επενδυτικό προϊόν, το οποίο αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο χρηματοδότησης μικρομεσαίων εταιρειών, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της εξάρτησής τους από χρηματοδότηση που προέρχεται από τις τράπεζες. Η μείωση της εξάρτησης των εταιρειών από τραπεζική χρηματοδότηση, αποτελεί σημαντικό μέρος του έργου της ΕΕ κι έναν από τους κύριους στόχους της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

 

Η ΕΚΚ συμμετείχε ενεργά στις διαπραγματεύσεις διαμόρφωσης της ευρωπαϊκής πρότασης για τη διενέργεια διασυνοριακής συμμετοχικής χρηματοδότησης (cross-border crowdfunding) και αναμένεται να εκδοθεί ο σχετικός κανονισμός. Στο άμεσο μέλλον αναμένουμε και την ολοκλήρωση της συζήτησης του πακέτου για τις βιώσιμες επενδύσεις (sustainable finance), ειδικότερα τη δημοσίευση του Κανονισμού που αφορά την πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται από τις ΚΕΠΕΥ και τις εταιρείες διαχείρισης επενδυτικών ταμείων στους επενδυτές, αναφορικά με τις βιώσιμες επενδύσεις στις οποίες προβαίνουν, καθώς επίσης και τον καθορισμό του τι θα θεωρείται βιώσιμη επένδυση (taxonomy). Γενικά, η στροφή σε βιώσιμες επενδύσεις από τους διαχειριστές κεφαλαίων αποτελεί έναν από τους μεγάλους στόχους της ΕΕ και κατ’ επέκταση και δικό μας στόχο. Από νομοθετικής πλευράς, στις αρχές του 2020 αναμένουμε την ψήφιση του νομοσχεδίου για τους Διαχειριστές Οργανισμών Εναλλακτικών Επενδύσεων κάτω από τα όρια, γνωστών ως Mini-Managers, και την ολοκλήρωση του νομοσχεδίου της ρύθμισης και λειτουργίας των εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες αναφορικά με τη διοίκηση των ΟΕΕ (fund administrators). 

 

Παράλληλα, προχωρούν και οι διαδικασίες για τη μεταφορά στην εθνική νομοθεσία της 5ης Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την Παρεμπόδιση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Συναλλαγές, η οποία για πρώτη φορά περιλαμβάνει συγκεκριμένες ρυθμίσεις αναφορικά με τα Cryptocurrencies. Επιπρόσθετα, από την 1η Φεβρουαρίου θα ξεκινήσει η διεξαγωγή εξετάσεων για σκοπούς πιστοποίησης ατόμων που εργοδοτούνται ή θα εργοδοτηθούν σε ΚΕΠΕΥ, αναφορικά με την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML). 

 

Τα μέτρα αυτά θα συμβάλουν στη βελτίωση του βαθμού συμμόρφωσης της χώρας μας στα ευρωπαϊκά πρότυπα, ενισχύοντας την εικόνα της Κύπρου τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Με τον νέο χρόνο, η Επιτροπή θα προχωρήσει στην ετοιμασία σύντομων επιμορφωτικών βίντεο για το κοινό, καθώς επίσης και με άλλες δράσεις επιμόρφωσης των επενδυτών. Πιστεύω επίσης ότι είναι αναγκαία η δημιουργία ανεξάρτητου Φορέα στον οποίο να ανατεθεί η ευθύνη χάραξης εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση του χρηματοοικονομικού αναλφαβητισμού, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες. Είναι μια ανάγκη που αναδεικνύεται επανειλημμένως από ευρωπαϊκούς και διεθνείς οργανισμούς και μέσα από έρευνες που πραγματοποιήσαμε ως Επιτροπή στο παρελθόν. Για τη δημιουργία του ανεξάρτητου Φορέα, υποβάλαμε συγκεκριμένη

πρόταση το 2018 στην Κυβέρνηση και σκοπεύουμε να την επαναφέρουμε.  

 

 

Πέραν των πρόσθετων νομοθετικών και κανονιστικών αλλαγών, οι οποίες θα οδηγήσουν στην περαιτέρω μετεξέλιξη των αγορών, η τεχνολογία θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ως Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, στοχεύουμε στη δημιουργία εξειδικευμένου συστήματος για την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων αδειοδότησης νέων οντοτήτων διαδικτυακά και επεξεργασίας των δεδομένων τους. Επίσης, για σκοπούς εποπτείας σχεδιάζεται η ανάπτυξη εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, τα οποία θα μπορούν να ελέγχουν μεγάλους όγκους δεδομένων σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ προχωρεί και η μετάβαση και αποθήκευση πληροφοριών σε «cloud». Θα επιδιώξουμε, παράλληλα, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη και αναβάθμιση προγραμμάτων για συνδρομές σε βάσεις δεδομένων απαραίτητες για τις εργασίες της Επιτροπής.   

 

 

Σε διάστημα τριών χρόνων, μεταξύ 2016 και 2019, ο αριθμός των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων και των Εταιρειών Διαχείρισής τους έχει διπλασιαστεί. Μέχρι το τέλος του 2019, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είχε υπό την εποπτεία της 210 οργανισμούς, δηλαδή τους διπλάσιους σε σύγκριση με το 2016, που είχε 102. Όλες οι αιτήσεις εξετάζονται με σειρά προτεραιότητας και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, με βάση το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, έχει έξι μήνες στη διάθεσή της για κάθε αίτηση, η οποία είναι πλήρως συμπληρωμένη. Αν η αίτηση που υποβάλλεται εκ μέρους της υπό εξέτασης οντότητας για αδειοδότηση δεν είναι πλήρως συμπληρωμένη, τότε ο χρόνος εξέτασης αυτόματα παρατείνεται, μέχρι να προσκομιστούν οι αναγκαίες πληροφορίες. Επίσης, έχουμε και περιπτώσεις στις οποίες οι αιτητές διαφοροποιούν τα αρχικά στοιχεία που υποβάλλουν, με αποτέλεσμα να πρέπει να επανεξεταστούν από τους αρμόδιους λειτουργούς και κατ’ επέκταση να παρατηρείται καθυστέρηση στην τελική έγκριση από το Συμβούλιο της Επιτροπής. Για να διευκολύνουμε περαιτέρω την όλη διαδικασία, όπως προανέφερα, εξετάζουμε τη δημιουργία εξειδικευμένου συστήματος για την ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων αδειοδότησης νέων οντοτήτων. 

 

 

H Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA), στην οποία συμμετέχει και η Κύπρος, όπως και οι υπόλοιποι επόπτες, σε τακτά χρονικά διαστήματα διενεργεί σειρά ελέγχων και ανακοινώνει τα ευρήματά της. Στα συμπεράσματα σε μια από αυτές τις εκθέσεις αξιολόγησης της ESMA σε σχέση με την κατάχρηση της αγοράς, εντοπίζονται ορισμένες αδυναμίες σε δύο από τις έξι θεματικές ενότητες που έχει εξετάσει. Δυστυχώς, η Ομάδα Αξιολόγησης δεν έλαβε επαρκώς υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κυπριακής αγοράς.

 

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς διαφώνησε με τα συμπεράσματα και εκτιμήσεις της Ομάδας Αξιολόγησης της ESMA για αυτές τις δύο θεματικές και η θέση της Επιτροπής, μετά από αίτημά της, περιλαμβάνεται στη σχετική έκθεση που έχει δημοσιοποιηθεί. Για παράδειγμα, όσον αφορά στην εποπτεία του ΧΑΚ και του Πολυμερούς Μηχανισμού Διαπραγμάτευσης υπό τη διαχείριση του ΧΑΚ, η Επιτροπή διαθέτει εργαλείο παρακολούθησης των συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο για την αποτελεσματική εποπτεία της ρυθμιζόμενης αγοράς και έχει άμεση πρόσβαση στα δεδομένα του κεντρικού αποθετηρίου των τίτλων σε περίπτωση εντοπισμού ύποπτων συναλλαγών που δύναται να διερευνηθούν σε σχέση με τη νομοθεσία χειραγώγησης της αγοράς. Κάτι που δεν προσμετρήθηκε.

 

Επίσης, δεν λήφθηκαν επαρκώς υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ΚΕΠΕΥ. Με βάση τα στοιχεία που δόθηκαν στην Ομάδα Αξιολόγησης, η πλειοψηφία των ΚΕΠΕΥ προσφέρει επενδυτικές υπηρεσίες σε σχέση με χρηματοπιστωτικά μέσα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού για την Κατάχρηση της Αγοράς. Επιπλέον, τα μέτρα εποπτείας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς θεωρούνται επαρκή, δεδομένου ότι ο εποπτικός έλεγχος γίνεται στη βάση Πλαισίου Εποπτείας αναλόγως των κινδύνων (Risk Based Supervision Framework). Περαιτέρω, σε σχέση με τη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών, η Επιτροπή αποστέλλει τις πληροφορίες με ταχείς ρυθμούς σε άλλες αρμόδιες εθνικές Αρχές της ΕΕ και χρησιμοποιεί εναλλακτικά εργαλεία για να διασφαλίσει ότι οι εποπτευόμενες οντότητες μπορούν να ανιχνεύσουν ύποπτες δραστηριότητες που αφορούν κατάχρηση της αγοράς και ενδέχεται να αφορούν και άλλες εποπτικές Αρχές.
 

 

 

Ήδη, οι ευρωπαϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν προωθηθεί τα τελευταία χρόνια στοχεύουν στην περαιτέρω διαφάνεια από πλευράς των εποπτευομένων. Συγκεκριμένα, με την εφαρμογή της νομοθεσίας MiFID II/MIFIR καθίσταται υποχρεωτική η παραχώρηση σωρείας πρόσθετων πληροφοριών από τις Εταιρείες Παροχής Επενδυτικών Υπηρεσιών (ΕΠΕΥ). Επίσης, μέσω του κανονισμού PRIIPs οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι για κάθε συσκευασμένο επενδυτικό προϊόν τους να εκδίδουν έγγραφο βασικών πληροφοριών προς τους ιδιώτες επενδυτές. Επιπρόσθετα, με την 4η και 5η Οδηγία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, απαιτείται η αποκάλυψη πληροφοριών για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων και καταπιστευμάτων.
 

 

 

Το πρόβλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας απασχολεί όλες τις εποπτικές Αρχές διεθνώς. Πιστεύω ότι έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στην Κύπρο. Ειδικά, τα τελευταία χρόνια, μετά την τραπεζική κρίση, έγιναν πρόσθετες σημαντικές αλλαγές, τόσο στο νομοθετικό πλαίσιο, όσο και στην ενίσχυση των εποπτικών ελέγχων, για να διασφαλίσουμε ότι οι εποπτευόμενες οντότητες συμμορφώνονται με τη νομοθεσία για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Η νέα νομοθεσία επεκτείνει τις απαιτήσεις σχετικά με την ιδιοκτησία και την αποκάλυψη πληροφοριών για τους πραγματικούς ιδιοκτήτες εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων και καταπιστευμάτων. Αναμένουμε όλες αυτές οι αλλαγές να αντικατοπτρίζονται στην έκθεση της MoneyVal, που θα δημοσιευτεί πολύ σύντομα, προς αποκατάσταση της εικόνας της Κύπρου διεθνώς.