Της Maria Tadeo

Είναι la rentrée (“η επιστροφή”).

Η Ευρώπη επιστρέφει στις δραστηριότητές της μετά τις καλοκαιρινές διακοπές – φέτος όμως είναι σαν να πηδά σε ένα κρύο ντους. Απλώς ακούστε τον Εμανουέλ Μακρόν. Ο πρόεδρος της Γαλλίας είπε στους Γάλλους υπουργούς, κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσημης συνάντησής τους την περασμένη εβδομάδα, ότι ένα νέο υπόδειγμα ζωής και συμπεριφοράς βρίσκεται στον ορίζοντα – πρόκειται για το τέλος της αφθονίας σε έναν αμέριμνο κόσμο.

Πρόκειται για μια απογοητευτική για πολλούς δήλωση η οποία έρχεται από την ίδια τη χώρα που προσωποποιεί τη χλιδή. Η γαλλική ιστορία έχει σχηματοποιηθεί από το μεγαλείο. Το εθνικό της ήθος επιδιώκει τη μεγαλοπρέπεια στις αξίες τις οποίες αντιπροσωπεύει και τον ρόλο της puissance d’équilibre – μιας δύναμης διαμεσολάβησης και ισορροπίας – που επιδιώκει να παίζει στη διεθνή σκηνή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 

Η πολυτέλεια είναι επίσης ένας πραγματικός παράγοντας παραγωγής χρήματος για τη γαλλική οικονομία – η βιομηχανία τρέφεται από την ακόρεστη καταναλωτική ζήτηση.

Ωμότητα

Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις δηλώσεις του Μακρόν, τις οποίες οι επικριτές χαρακτήρισαν ωμές, απαισιόδοξες, ακόμη και ηττοπαθείς. Ωστόσο, αν και το μήνυμα δεν ήταν το πλέον ευχάριστο, ήταν σημαντικό. Η αλήθεια είναι ότι τα λόγια του Μακρόν είναι εγκλιματισμένα με την πραγματικότητα αυτού που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.

Η Ρωσία προκαλεί τον όλεθρο στην αγορά ενέργειας, ο πληθωρισμός είναι αχαλίνωτος και οι κυβερνήσεις επιδιώκουν ενεργά την καταστροφή της ζήτησης για να αποφύγουν την επιβολή δελτίου. Το αντίθετο της αφθονίας είναι η σπάνη. Η άλλη πλευρά της χλιδής είναι η εγκράτεια. Γιατί να γλυκαίνουμε άσκοπα τα πράγματα;

Ο Γάλλος πρόεδρος έχει τη συνήθεια να αναταράζει την κοινή γνώμη με δηλώσεις-σοκ. Κάποτε είχε περιγράψει το ΝΑΤΟ ως εγκεφαλικά νεκρό, ενώ είχε δηλώσει ότι ευχαρίστως θα “τσάντιζε” μη εμβολιασμένους ανθρώπους, εάν αυτό βοηθούσε στην αύξηση του ποσοστού εμβολιασμού στη Γαλλία. Ο τόνος και η γλώσσα του συχνά διχάζουν.

Η Αριστερά έχει ήδη κατηγορήσει τον Μακρόν ότι δεν έχει επαφή με τον μέσο άνθρωπο – μια επαναλαμβανόμενη κριτική – εάν πιστεύει ότι η γαλλική εργατική τάξη ζει σε χλιδή, ειδικά καθώς η κρίση κόστους ζωής κατατρώει τους μέτριους μισθούς. Η Μαρίν Λεπέν, η πολιτική του “νέμεσις”, δήλωσε ότι το σενάριο κρίσης το οποίο διατύπωσε δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του πολέμου, αλλά και των πολιτικών του.

Ορισμένοι από τους υπουργούς της κυβέρνησης της πρωθυπουργού Ελιζαμπέτ Μπορν έσπευσαν να διευκρινίσουν τα σχόλια του αρχηγού του κράτους λίγες ώρες αργότερα, λέγοντας ότι ο πρόεδρος Μακρόν δεν είναι ηττοπαθής, αλλά σαφής και αδρός. Ήταν μια άσκηση ελέγχου της ζημιάς, αλλά ο τόνος είχε δοθεί. Μεγάλο μέρος των τηλεοπτικών σχολίων που ακολούθησαν, αφιερώθηκαν στη συζήτηση για το ποιες θυσίες θα απαιτηθούν από τον λαό.

Υπό αυτή την έννοια, η γλώσσα του Μακρόν έρχεται σε αντίθεση με εκείνη της κυβέρνησης του Τζο Μπάιντεν, η οποία είναι απρόθυμη να τροφοδοτεί τις συζητήσεις για την ύφεση, ακόμη και της Βρετανής Λιζ Τρας, φαβορί για την αρχηγία του Συντηρητικού Ενωτικού Κόμματος και άρα για πρωθυπουργός, η οποία αρνείται να πιστέψει ότι η ύφεση είναι αναπόφευκτη, παρά το γεγονός ότι η κεντρική τράπεζα της χώρας της (Bank of England) προβλέπει ότι πλησιάζει. Το δε Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει αναμφισβήτητα μια πολύ πιο ζοφερή κατάσταση από τη Γαλλία.

Αποφασιστικότητα

Το 1979, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ είχε πει εκείνο που ορισμένοι έχουν περιγράψει ως το απόγειο της απαισιοδοξίας στην πολιτική. Σε ένα φόντο πληθωρισμού και πόνου στην αντλία βενζίνης, είχε υποστηρίξει ότι η Αμερική περνούσε μια “κρίση εμπιστοσύνης” – στο μέλλον και στο έθνος – που απειλούσε τον ίδιο τον κοινωνικό ιστό της χώρας. Καθώς η Ευρώπη παλεύει με τις επιπτώσεις του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, η ομιλία του Κάρτερ είναι επίκαιρη σήμερα. Πολλά θα κριθούν από την αποφασιστικότητα του μπλοκ να παραμείνει ενωμένο, να έχει εμπιστοσύνη και αποφασιστικότητα.

Έχω υποστηρίξει εδώ και καιρό ότι πολλοί Ευρωπαίοι εξακολουθούν να βρίσκονται σε άρνηση για το πόσο πολύ ένας βαρύς χειμώνας θα μπορούσε να πλήξει την οικονομία. Για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, θα μπορούσε να σημάνει δρακόντειες επιλογές: Αγορά καυσίμων ή αγορά αγαθών, διατήρηση καταστημάτων ανοιχτών ή κλείσιμό τους. Ωστόσο, ένας έλεγχος πραγματικότητας δεν σημαίνει μοιρολατρία.

Για τον Μακρόν, ο οποίος ήδη πέρασε μια τραυματική περίοδο κοινωνικής αναταραχής με τις διαδηλώσεις των “Κίτρινων Γιλέκων” το 2018, η μοιρολατρία κινδυνεύει να υπονομεύσει τη δική του προεδρία και τη φιλική προς τον ίδιο κυβέρνηση μειοψηφίας της Μπορν.

Οι Γάλλοι έχουν επιβάλει πλαφόν στις τιμές της ενέργειας, απορροφώντας μεγάλο μέρος του πόνου μέσω της κρατικής εταιρείας κοινής ωφελείας Électricité de France, η οποία ανακοίνωσε ζημία 5 δισεκατομμυρίων ευρώ τους πρώτους έξι μήνες του 2022, μετριάζοντας έτσι το πλήγμα για τους καταναλωτές. Παρά τη γενική δυσφορία, η Γαλλία έχει σήμερα έναν από τους χαμηλότερους ρυθμούς πληθωρισμού τιμών στη ζώνη του ευρώ.

Υπό αυτή την έννοια, ο Μακρόν αγοράζει κοινωνική ειρήνη, όπως ακριβώς έκανε με την τόνωση της οικονομίας “όποιο κι αν ήταν το κόστος” κατά τη διάρκεια των περιορισμών της πανδημίας. Η κυβέρνηση δεν πρέπει να ακούγεται σαν να πετά τώρα “λευκή πετσέτα”.

Η ηττοπάθεια κινδυνεύει επίσης να υπονομεύσει τη δημόσια υποστήριξη προς την Ουκρανία. Η Ρωσία θέλει να δει την Ευρώπη να φτάνει σε οριακό σημείο και να χαλαρώνει τις κυρώσεις. Παρά τις προφανείς πιέσεις στην αγορά ενέργειας, όπου τόσο οι τιμές του φυσικού αερίου όσο και οι προθεσμιακές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας κινούνται προς νέα υψηλά σχεδόν κάθε εβδομάδα, η ΕΕ μέχρι στιγμής έχει σηματοδοτήσει ότι δεν πρόκειται να αντιστρέψει την πορεία της. Ακόμη και ο ίδιος ο Μακρόν παραδέχθηκε πρόσφατα ότι δεν υπάρχει περιθώριο συμβιβασμού με τον Βλαντιμίρ Πούτιν υπό τις παρούσες συνθήκες. Τελικά, υποστήριξε, αυτή είναι μια μάχη αξιών.

Αχαρτογράφητα νερά

Αυτό είναι ενθαρρυντικό, ωστόσο η διατήρηση του ηθικού θα γίνεται πιο δύσκολη όσο οι μέρες θα γίνονται πιο κρύες, ειδικά αν ακούμε ότι όλα είναι καταδικασμένα εξ αρχής. Για τους Ουκρανούς, οι οποίοι πληρώνουν βαρύ τίμημα σε αίμα και καταστροφή, αυτό είναι μια αρνητική υπηρεσία.

Ο Μακρόν μίλησε επίσης για μια σειρά κρίσεων, από τον πόλεμο έως τα γεγονότα τα οποία σχετίζονται με το κλίμα και τα ζητήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Πρόκειται για σημαντικά ζητήματα, ωστόσο μια τέτοια ανάμειξη των πάντων μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στην κοινή γνώμη και να απομειώσει στα μάτια της την ευθύνη του Πούτιν για την τρέχουσα κατάσταση – καθώς, αν εκείνος δεν είχε εισβάλει στην Ουκρανία, δεν θα μιλούσαμε για μια ενεργειακή κρίση αυτού του μεγέθους.

Η Ευρώπη μπαίνει σε αχαρτογράφητα νερά αυτόν τον χειμώνα. Πρέπει να παραμείνουμε διαυγείς σχετικά με τους κινδύνους, αλλά ας μην μπούμε στην καταιγίδα υποθέτοντας ότι όλα έχουν ήδη χαθεί.

Πηγή:BloombergOpinion