Θερμή ήταν η υποδοχή από το κοινό της σειράς παρουσιάσεων που πραγματοποιήθηκε την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου σε τέσσερις πόλεις της Βουλγαρίας, με αφορμή την κυκλοφορία της πρόσφατης συλλογής διηγημάτων του Αντώνη Γεωργίου «Η ανάσα των δίπλα» στη βουλγαρική γλώσσα.
Μέσα σε πέντε μέρες, ο συγγραφέας και η μεταφράστρια Ιρένα Αλέξιεβα, συνοδευόμενοι από την εξαιρετική ομάδα του βουλγαρικού εκδοτικού οίκου ICU, ταξίδεψαν στις πόλεις Τρογιάν, Σόφια, Πλόβντιβ και Στάρα Ζαγκόρα για να συναντηθούν με το αναγνωστικό κοινό και να μιλήσουν τόσο για το συγγραφικό έργο του Αντώνη Γεωργίου, όσο και για την κυπριακή λογοτεχνία γενικότερα.
Η θερμότατη υποδοχή, το έντονο ενδιαφέρον των αναγνωστών, οι καίριες ερωτήσεις τους και η συγκινητική συμμετοχή τους ξεπέρασαν κάθε προσδοκία και έδειξαν για ακόμη μια φορά ότι η λογοτεχνία έχει τους τρόπους της να χτίζει γέφυρες και να φτάνει στις ψυχές των ανθρώπων, ακόμα και όταν προέρχεται από έναν μικρό τόπο, όπως την Κύπρο.
Η ανάγνωση αποσπασμάτων στην κυπριακή διάλεκτο από τον συγγραφέα, με παράλληλη ανάγνωση της μετάφρασής τους στα βουλγαρικά, έγινε αφορμή για να συζητηθούν οι ιδιαιτερότητες της κυπριακής ελληνικής. Σε όλες τις παρουσιάσεις υπήρχε ενδιαφέρον για την ιστορία και το πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου από τα οποία διαπνέεται η λογοτεχνία της καθώς και πώς αυτά παρουσιάζονται από τους σύγχρονους συγγραφείς της.
Οι παραλληλισμοί με τις στρατιωτικές συγκρούσεις της σημερινής εποχής, αναπόφευκτοι στις μέρες μας, οδήγησαν τη συζήτηση και σε ένα άλλο, πανανθρώπινο επίπεδο: την οικουμενικότητα της καλής λογοτεχνίας, την εστίασή της στον απλό άνθρωπο, στη φυσιολογική συνειδητοποίηση ότι οι άνθρωποι όλου του κόσμου δεν διαφέρουμε πολύ και στην επιτακτική ανάγκη αλλαγών στη πολιτική και στις κοινωνίες.
Οι παρουσιάσεις συνδυάστηκαν με συνεντεύξεις και συμμετοχές του Αντώνη Γεωργίου σε ζωντανές εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης της Βουλγαρίας (ΒΝΤ1 και ΒΝΤ2), της εθνικής ραδιοφωνίας (προγράμματα Horizont και Hristo Botev), του πρώτου ιδιωτικού ραδιοφωνικού σταθμού Darik και των τοπικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών των Πλόβντιβ και Στάρα Ζαγκόρα.
Οι εύστοχες ερωτήσεις των δημοσιογράφων φανέρωναν τη διεισδυτική ανάγνωσή τους των διηγημάτων του συγγραφέα και την ενημέρωσή τους τόσο για τη σύγχρονη λογοτεχνία όσο και για το πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου καθώς και την ενημερότητά τους για τα ζητήματα του βιβλίου εν γένει.
Στις παρουσιάσεις παρευρέθηκαν επίσης Κύπριοι φοιτητές που σπουδάζουν στη Βουλγαρία, καθηγητές, φοιτητές και απόφοιτοι των Τμημάτων Νεοελληνικής Φιλολογίας των Πανεπιστημίων της Σόφιας και του Πλόβντιβ, καθώς και εκπρόσωποι της Πρεσβείας της Κυπριακής Δημοκρατίας στη Βουλγαρία.
Ο Πρέσβης της Κύπρου Χαράλαμπος Καυκαρίδης προσκάλεσε τον Αντώνη Γεωργίου, τη μεταφράστρια Ιρένα Αλέξιεβα και την εκδότρια Νεβένα Ντίσλιεβα- Κρίστεβα σε ιδιαίτερη συνάντηση στην Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας, στην οποία έγινε αναφορά στις φιλικές σχέσεις μεταξύ των λαών της Κύπρου και της Βουλγαρίας και στη χρήση των εκδόσεων κυπριακής λογοτεχνίας στα βουλγαρικά ως αποτελεσματικών εργαλείων πολιτισμικής διπλωματίας.
Τα φιλικά αισθήματα προς την Κύπρο και το ενδιαφέρον για τη σύγχρονη κυπριακή λογοτεχνία εκδηλώθηκαν και στη συγκέντρωση στο σπίτι της εκδότριας, όπου ο Αντώνης Γεωργίου είχε την ευκαιρία να γνωρίσει Βούλγαρους συγγραφείς, ποιητές, μεταφραστές και κριτικούς λογοτεχνίας της νέας γενιάς και να συνομιλήσει μαζί τους για τις προκλήσεις της εποχής μας και τους προβληματισμούς που αντανακλώνται στα λογοτεχνικά έργα και οι οποίοι είναι εν τέλει οι ίδιοι για όλους τους λογοτέχνες. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στη γνωριμία με τον Γκέοργκι Γκοσποντίνοφ, ο οποίος κέρδισε φέτος το Διεθνές Βραβείο Booker, αποδεικνύοντας ότι δεν υπάρχουν «μικρές» γλώσσες στη λογοτεχνία, καθώς, όπως δηλώνει ο ίδιος, «κάθε γλώσσα έχει την ικανότητα να αφηγείται την ιστορία του κόσμου και την ιστορία ενός ατόμου».
Οι Κύπριοι λογοτέχνες ευτύχισαν να έχουν στον πλευρό τους έναν εκδοτικό οίκο όπως ο ICU που περιβάλλει τα βιβλία τους με πολλή αγάπη και φροντίζει όχι μόνο να εκδοθούν σε καλαίσθητους και επιμελημένους τόμος, αλλά και να φτάσουν σε όσο το δυνατό μεγαλύτερο αναγνωστικό κοινό, προωθώντας μ’ αυτό τον τρόπο και την κυπριακή λογοτεχνία γενικότερα.
Από τον εκδοτικό οίκο ICU ήδη κυκλοφορούν στη Βουλγαρία το μυθιστόρημα «Ημερολόγιο μιας απιστίας» (2019) του Αιμίλιου Σολωμού, το μυθιστόρημα «Ένα Άλπουμ ιστορίες» (2020) και η συλλογή διηγημάτων «Η ανάσα των δίπλα» (2022) του Αντώνη Γεωργίου, ενώ μέσα στο επόμενο έτος προγραμματίζεται και η έκδοση του νέου μυθιστορήματος του Αιμίλιου Σολωμού «Κράτα την ανάσα σου». Παράλληλα, η εκδότρια Νεβένα Ντίσλιεβα- Κρίστεβα —η οποία, σημειωτέον, κατέχει τα αποκλειστικά δικαιώματα για την έκδοση στη Βουλγαρία των βιβλίων της Νομπελίστριας Όλγα Τόκαρτσουκ, καθώς και των σπουδαίων Ευρωπαίων λογοτεχνών Τομας Μαν, Κρις Κλιβ, Κολμ Τόιμπιν, Μαρίκε Λούκας Ράινεφελντ, Κάτια Κέτου- μελετάει τις δυνατότητες να εισαγάγει και άλλους Κύπριους συγγραφείς στη βουλγαρική αγορά βιβλίων.
Σημαντική συμβολή στην προσπάθεια αυτή θα έχει το Σχέδιο Μεταφράσεων του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου, το οποίο ήδη έχει στηρίξει κάποιες από τις εκδόσεις που κυκλοφορούν, καθώς και η ενδεχόμενη καθιέρωση της πρακτικής να εξαγοράζονται αντίτυπα των μεταφρασμένων βιβλίων για τις ανάγκες της πολιτιστικής διπλωματίας.
Πολύ σημαντική, όπως αποδείχθηκε, είναι η δυνατότητα οι Κύπριοι συγγραφείς να παρουσιάζουν τα έργα τους στο εξωτερικό και να έρχονται σε άμεση επαφή με τους αναγνώστες τους. Χωρίς τη στήριξη του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου, η επίσκεψη του Αντώνη Γεωργίου στη Βουλγαρία δεν θα ήταν εφικτή, και ο αντίκτυπός της καταδεικνύει την ανάγκη αύξηση των κονδυλίων που το Υφυπουργείο προορίζει για τον σκοπό αυτό.
