Το έργο αυτό βρίσκεται στην περιοχή της Αλσατίας στη Γαλλία. Μια πορεία 11χλμ μέσα από την οποία ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να περπατήσει μέσα στη φύση μαθαίνοντας ταυτόχρονα την ιστορία του τόπου.
Τα εδάφη της Αλσατίας, πλούσια σε κοιτάσματα σιδήρου, κοβαλτίου, γύψου και άλλων υλικών, ευνόησαν τη δημιουργία λατομείων. Τα οποία, όπως συμβαίνει συχνά, όταν τα κοιτάσματα εξαντληθούν απομένουν ανενεργά δημιουργώντας νεκρά τοπία. Μία τέτοια περίπτωση αποτελούσε και το λατομείο στην περιοχή Saint-Nabor. Εκτός από το ίδιο το λατομείο, ανενεργή έμεινε και η σιδηροδρομική γραμμή που το εξυπηρετούσε. Μετά από 15 περίπου χρόνια εγκατάλειψης, οι δημοτικές αρχές αποφάσισαν να δημιουργήσουν στην θέση της μια διαδρομή για πεζοπορία και ποδηλασία, η οποία ενώνει το Rosheim με το Saint-Nabor. Ακολουθώντας το περίγραμμα του παλιού σιδηρόδρομου δημιουργήθηκε μια πορεία, μήκους 11 χιλιομέτρων, η οποία ονομάστηκε “Portes Bonheur, le Chemin des Carrières” ως υπόμνηση στο παρελθόν. Η σιδηροδρομική γραμμή είχε εγκατασταθεί στις αρχές του 20ού αιώνα, προκειμένου να μεταφέρει τις πέτρες που εξορύσσονταν από τα λατομεία του Saint-Nabor προς την πεδιάδα της Αλσατίας.
Το Rosheim, όπου είναι η αφετηρία, είναι ένα χωριό στους δρόμους του κρασιού της Αλσατίας, μόλις 20 λεπτά από το Στρασβούργο. Η διαδρομή ξεκινάει μέσα από τις κατοικημένες περιοχές και γρήγορα οδηγεί στην ύπαιθρο, όπου περπατώντας ανάμεσα από δέντρα παρατηρεί κανείς τα ποικίλα τοπία που εναλλάσσονται: τους πρόποδες του Vosges, τους αμπελώνες, τα καλλιεργούμενα χωράφια, τα λιβάδια, τα χωριά και το βουνό Mont Sainte-Odile σε απόσταση. Σε ορισμένα σημεία η πορεία γίνεται ανάβαση αλλά υπάρχουν σημεία για στάση και ξεκούραση, ενώ μπορεί επίσης κάποιος να λοξοδρομήσει και να αφιερώσει περισσότερο χρόνο σε κάποια από τα χωριά, όπως το Boersch και το Ottrott ή το πάρκο Léonardsau. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για γευσιγνωσία κρασιού σε ένα από τα παρακείμενα οινοποιεία.
Τον σχεδιασμό της διαδρομής ανέλαβε, κατόπιν διαγωνισμού, το νορβηγικό αρχιτεκτονικό γραφείο Reiulf Ramstad το οποίο συνεργάστηκε με τους Parenthèse Paysage. Οι μελετητές δεν περιορίστηκαν σε μια απλή χάραξη της πορείας, αλλά -αφού μελέτησαν το τοπίο- δημιουργήσαν, σε σημεία ενδιαφέροντος, εξέδρες σαν επιβλητικά γλυπτά από οξειδωμένο μέταλλο που αντανακλούν το βιομηχανικό παρελθόν. Αξιοποίησαν επίσης αντικείμενα που υπενθυμίζουν τον παλιό σιδηρόδρομο.
Η διαδρομή είναι χωρισμένη σε πέντε τμήματα. Στο Rosheim εστιάζει στην ιστορία του παρελθόντος, με ένα περίπτερο με χαρακτήρα λαβύρινθου στον οποίο μπορούν να περιπλανηθούν οι επισκέπτες. Στο Boersch, το σημείο ενδιαφέροντος είναι ο ποταμός. Η διαδρομή ανοίγεται σαν ένα μεγάλο αμφιθέατρο για να υπάρχει πρόσβαση στο νερό. Στο Leonardsau, μια πράσινη σήραγγα αποκαλύπτει το Mont St-Odile και στο Ottrott η στάση του πρώην σιδηροδρομικού σταθμού υπενθυμίζει το παρελθόν. Τέλος, στο Saint-Nabor μπορεί κάποιος να δει τη διαδικασία για την ανάκτηση της βλάστησης ατενίζοντας ταυτόχρονα την κοιλάδα Rosheim και την πεδιάδα της Αλσατίας, από μια μεγάλη πλατφόρμα σε σχήμα τετράφυλλου τριφυλλιού που σημαίνει τύχη. Τύχη που έκανε τη διαδρομή και βρέθηκε σε μια τόσο όμορφη περιοχή.
Το έργο τους που στοίχισε 4 εκατομμύρια έτυχε θετικής μνείας αφού κατάφερε να συνδυάσει την τουριστική ανάπτυξη με το φυσικό περιβάλλον και την ιστορία του τόπου σε ανθρώπινη κλίμακα. «Το νόημα του ταξιδιού της ανακάλυψης δεν είναι να αναζητήσουμε νέα τοπία, αλλά να έχουμε νέα μάτια», λένε οι αρχιτέκτονες επικαλούμενοι τα λόγια του Μάρσελ Προυστ.
Παρόμοιο έργο οι Reiulf Ramstad έχουν κάνει και στην χώρα τους, τη Νορβηγία. Είναι η Εθνική Τουριστική Διαδρομή Trollstigen. Και στα δύο αντικατοπτρίζεται η φιλοσοφία τους για την σχέση αρχιτεκτονικής και περιβάλλοντος. «Η αρχιτεκτονική, λένε, πρέπει να διδάσκεται από τη μοναδικότητα του τοπίου ώστε η όποια επέμβαση να το τονίζει. Με τη μοναδικότητα κάθε τόπου ως σημείο εκκίνησης, χρησιμοποιούμε μια περιορισμένη αρχιτεκτονική παλέτα που χαρακτηρίζεται από έντονη εστίαση στα φυσικά υλικά και την αίσθηση του χώρου».
Ελεύθερα 12.11.2023
