Ενώ το κράτος έχει επενδύσει εκατομμύρια ευρώ για να δημιουργήσει Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές συνεχίζει ν’ αδυνατεί να λάβει ουσιαστικά μέτρα για την προστασία τους από την παράνομη αλίευση. Πέραν από τον κίνδυνο καταστροφής τους, όπως προειδοποιεί ο Σύνδεσμος Καταδυτικών Κέντρων Κύπρου (ΣΚΚΚ), θα επέλθει, εάν δεν ληφθούν ουσιαστικά μέτρα, σοβαρό πλήγμα στην οικονομική βιωσιμότητα των επενδύσεων που έγιναν από ιδιώτες, τουριστικές επιχειρήσεις αλλά και το ίδιο το κράτος.
Ενδεικτικά παραδείγματα είναι η Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή (ΘΠΠ) στον κόλπο της Λάρνακας στον οποίο βρίσκονται τα ναυάγια Elpida, LEF1 και Lamboussa II, καθώς και η περιοχή όπου βρίσκεται το διάσημο ναυάγιο Ζηνοβία, που προσελκύει κάθε χρόνο το ενδιαφέρον χιλιάδων δυτών. Τόσο η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Λάρνακας, όσο και οι καταδυτικές σχολές προειδοποιούν εδώ και χρόνια για τις επιπτώσεις από την παράνομη αλίευση στις δύο περιοχές, ζητώντας αύξηση των περιπολιών. Το θέμα άνοιξε ξανά τον περασμένο μήνα, μέσω επιστολής προς την υπουργό Γεωργίας, ο Σύνδεσμος Καταδυτικών Κέντρων που έκανε λόγο για «πολυάριθμες μαρτυρίες από μέλη μας και επισκέπτες, που αποδεικνύουν την παρουσία αλιευτικών σκαφών ή ψαράδων σε περιοχές όπου απαγορεύεται ρητά η αλιεία». Στην επιστολή ζήτησαν, μεταξύ άλλων, την εντατικοποίηση των ελέγχων και της αστυνόμευσης της περιοχής και την επιβολή προστίμων στους παρανομούντες.
Ο ιδιοκτήτης του Ζηνοβία και της σχολής Zenobia diving, Ανδρέας Παναγιώτου, κατήγγειλε στον «Φ» πως οι ψαράδες που προσεγγίζουν το ναυάγιο είναι ορατοί από την ακτή. «Οι καταδύσεις στο Ζηνοβία γίνονται από τις 9.00 το πρωί μέχρι τις 2.00 το απόγευμα. Μετά από αυτή την ώρα, όποιο σκάφος είναι εκεί πάει για άλλο σκοπό, που συνήθως έχει σχέση με παράνομο ψάρεμα. Είναι συγκεκριμένα άτομα που ψαρεύουν παράνομα εκεί και φαίνονται κι από τις Φοινικούδες. Τους βλέπουμε κάθε βράδυ και μέχρι τις 6 – 7 το πρωί. Είναι σαν να μην θέλουν να λύσουν το πρόβλημα. Κάναμε στο παρελθόν καταγγελίες στη Λιμενική και μας λένε πως δεν εντοπίζουν τα ψάρια ή πως δεν βρίσκουν τα ψαροντούφεκα».
Διαβήματα για τη λήψη μέτρων, έπειτα από καταγγελίες, κάνει αδιάληπτα εδώ και… 15 χρόνια και η Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Λάρνακας (ΕΤΑΠ). «Σε αυτές τις περιοχές επενδύουν τόσο ο δημόσιος, όσο και ο ιδιωτικός τομέας. Δεν γίνεται οι ενέργειες αυτές να τορπιλίζονται από φαινόμενα όπως η παράνομη αλιεία, για την οποία γίνονται εδώ και χρόνια διαβήματα, αφού οι περιπολίες αποδείχθηκε πως δεν είναι ικανοποιητικές», υπέδειξε η διευθύντρια της ΕΤΑΠ, Νανά Ασμένη, προσθέτοντας πως το Τμήμα Αλιείας, το Υφυπουργείο Τουρισμού και οι τοπικές Αρχές επενδύουν εδώ και χρόνια για τον εμπλουτισμό των Προστατευόμενων Θαλάσσιων Περιοχών και την ενίσχυση του καταδυτικού ενδιαφέροντος. «Στη Λάρνακα γίνεται σταδιακή ανάπτυξη των καταδυτικών περιοχών, δεδομένου πως έχουμε το Ζηνοβία, που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα σημεία ναυαγιοκατάδυσης στον κόσμο. Δημιουργήθηκε και η άλλη περιοχή (ΘΠΠ Λάρνακας), με τρία νέα ναυάγια, ώστε να εμπλουτίσει το καταδυτικό χαρτοφυλάκιο της πόλης. Η περιοχή εμπλουτίζεται συνεχώς αφού ποντίστηκαν αμφορείς, ενώ προχωρήσαμε σε καλλιτεχνικές παρεμβάσεις ώστε να είναι συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των δυτών. Πέρσι είχαμε την έκθεση του Μιχάλη Παντελίδη που θα επαναληφθεί και φέτος. Θα μπουν κάποια πάνελ στα ναυάγια, που θα προβάλλουν τον θαλάσσιο πλούτο της Λάρνακας. Στόχος μας είναι να καθιερώσουμε την υποβρύχια έκθεση φωτογραφίας στα ναυάγια. Στην περιοχή επενδύουν και οι καταδυτικές σχολές, γεγονός που βοηθά στην προσέλκυση καταδυτικού τουρισμού», πρόσθεσε, επαναλαμβάνοντας την ανάγκη για τη λήψη μέτρων.
Μπάζουν τα μέτρα
Τόσο οι καταδυτικές σχολές, όσο και άλλοι φορείς ζήτησαν εδώ και πολύ καιρό τη χρήση της τεχνολογίας προκειμένου να επιτευχθεί επιτήρηση των ΘΠΠ καθόλη τη διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν εφαρμόστηκε κανένα τέτοιο μέτρο και όσα έχουν αποφασιστεί εκ του αποτελέσματος κρίνονται ως ανεπαρκή. Το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) παραπέμπει, πάντως, στην απόφαση για χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε λίγους μήνες.
Με αφορμή τις καταγγελίες και την επιστολή του Συνδέσμου Καταδυτικών Κέντρων Κύπρου προς την υπουργό Γεωργίας, ο «Φ» επικοινώνησε με το ΤΑΘΕ ζητώντας να ενημερωθεί εάν αποφασίστηκε η λήψη επιπρόσθετων μέτρων. Μέσω μακροσκελούς απάντησης το ΤΑΘΕ υποστηρίζει, αρχικά, πως δεν έχει λάβει οποιαδήποτε επίσημη καταγγελία ή άλλες πληροφορίες/στοιχεία από τον ΣΚΚΚ. Σημειώνει, ωστόσο, πως κατά διαστήματα έλαβε πληροφορίες για την ΘΠΠ Ορόκλινης και πως «στο πλαίσιο των διαθέσιμων πόρων του, ανταποκρίνεται, στα πλαίσια του εφικτού τόσο εντός όσο και εκτός ωραρίου εργασίας, σε συνεργασία – όπου απαιτείται – με τη Λιμενική και Ναυτική Αστυνομία». Το ΤΑΘΕ σημειώνει πως «ο έλεγχος των αλιευτικών δραστηριοτήτων αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα υποστελέχωσης, γεγονός που επηρεάζει τόσο τους επιθεωρητές όσο και το υποστηρικτικό προσωπικό».
Για οριστική επίλυση του προβλήματος, όπως προσθέτει το ΤΑΘΕ, προχώρησε σε προκήρυξη για διενέργεια συγκεκριμένης μελέτης για αναδιάρθρωση του τομέα Ελέγχου Αλιείας και ως άμεσο και ενδιάμεσο μέτρο ενίσχυσης προχώρησε από το 2022 στην πρόσληψη πέντε επιθεωρητών ορισμένου χρόνου, πέντε παρκοφυλάκων για επιτήρηση κάποιων ΘΠΠ του δικτύου Ν2000 (Κάβο Γκρέκο, Λάρα, Πόλις-Γιαλιά) και οκτώ ατόμων, με σύμβαση αγοράς υπηρεσιών, για την επιτήρηση αλιευτικών δραστηριοτήτων.
Υποστήριξε ακόμη πως οι ΘΠΠ της Λάρνακας «επιτηρούνται σε σημαντικό βαθμό». Σημειώνεται πως σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατέθηκαν στην εφημερίδα μας από το 2023 γίνονται κατά μέσο όρο περίπου 300 περιπολίες ανά έτος στη ΘΘΠ Λάρνακας. Από αυτές προέκυψε μόλις μία καταγγελία πριν από δύο χρόνια για παράνομο ψάρεμα με ψαροντούφεκο κοντά στο ναυάγιο Εlpida.
Εξάλλου, μετά την επιστολή προς την υπουργό Γεωργίας και συγκεκριμένα στις 14 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση του ΣΚΚΚ με το ΤΑΘΕ, το οποίο ζήτησε όπως μεταφέρονται ενώπιον του οι καταγγελίες. «Το ΤΑΘΕ ενημέρωσε ότι μελετά και τη δυνατότητα χρήσης τεχνολογικών λύσεων και προς την κατεύθυνση αυτή έχει ολοκληρώσει μελέτη για χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην επιτήρηση ΘΠΠ. Ωστόσο, απαιτείται αξιολόγηση κόστους-οφέλους, λειτουργίας, ανθρώπινων πόρων για άμεση ανταπόκριση, καθώς και εξέταση του θέματος με την Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, πιθανώς και τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας – θέματα που αναμένεται να εξεταστούν τους επόμενους μήνες».
Με οδηγίες της υπουργού Γεωργίας, εξάλλου, όπως σημειώνει το ΤΑΘΕ, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση και νέων μέτρων για καταπολέμηση της παράνομης αλιείας που περιλαμβάνουν εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, διερεύνηση ενίσχυσης μηχανισμών επιτήρησης στις ΘΠΠ με πρόσθετα άτομα, ενίσχυση της συνεργασίας με εμπλεκόμενους φορείς, καθώς και στοχευμένες συναντήσεις με τα οργανωμένα σύνολα. «Στα πλαίσια αυτής της συνεργασίας θα διερευνηθεί και η δυνατότητα που έχει το ΤΑΘΕ, στη βάση του περί Αλιείας Νόμου, για εξουσιοδότηση τους ως επιθεωρητές», σημειώνεται.
